Bán đồ cổ hoặc hàng Trung Quốc: Chứng minh đầu vào và xuất hóa đơn điện tử thế nào?

Bán đồ cổ trên mạng xã hội, chứng minh đầu vào thế nào?

Từ ngày 1.6, theo Nghị định 70, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí...) sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Ngoài ra, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị yêu cầu xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh, chậm nhất trong năm 2026.

Tuy nhiên, còn không ít ý kiến thắc mắc về các phát sinh khi chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai.

Tại chương trình trực tuyến về vấn đề này do VnExpress tổ chức ngày 17.6, độc giả đặt câu hỏi: Tôi bán hàng đồ cổ trên mạng xã hội, vậy làm thế nào để chứng minh đầu vào hợp lệ và xuất HĐĐT cho khách hàng?

Trả lời câu hỏi này, bà Nguyễn Quỳnh Dương, Tổng giám đốc phần mềm quản lý bán hàng đa kênh Nhanh.vn cho hay ngành bán hàng đồ cổ là nơi mà nguồn hàng thường đến từ sưu tầm cá nhân, trao tay, hoặc các giao dịch không có hóa đơn.

“Bạn có thể lập bảng kê theo mẫu 01/TNDN. Nếu giá trị cao thì nên làm thêm hợp đồng mua bán với cá nhân, trong đó ghi rõ thông tin bên bán (ví dụ số điện thoại, địa chỉ, căn cước công dân, mã số thuế nếu có), mô tả hàng hóa, giá tiền, ngày tháng giao dịch, chữ ký hai bên. Nếu giá trị hàng hóa cao, bạn có thể yêu cầu công chứng hợp đồng”, bà Hương nói.

Bà Hương cũng khuyến nghị nên lưu trữ thêm hồ sơ sưu tầm (ảnh, video, nội dung đối chiếu thực tế món đồ...). Ngoài ra cũng nên giữ phiếu thu chi tiền mặt hoặc chuyển khoản có nội dung giao dịch rõ ràng.

“Những hồ sơ, giấy tờ trên không phải là hóa đơn điện tử theo quy định của cơ quan thuế. Tuy nhiên, nó có thể giúp bạn chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa một cách minh bạch”, bà Hương chia sẻ.

Còn về việc xuất hóa đơn đầu ra, bà Hương cho rằng người bán chỉ cần đăng ký hộ kinh doanh kê khai/công ty - mua hóa đơn điện tử của các bên cung cấp giải pháp hóa đơn, đăng ký mẫu hóa đơn với cơ quan thuế là có thể xuất hóa đơn.

Có ý kiến đặt câu hỏi là nhập quần áo Trung Quốc về bán thì cần giấy tờ gì để đầu vào hợp lệ?

Trả lời câu hỏi này, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho rằng việc nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc để bán hàng, hộ kinh doanh cần nghiên cứu chính sách nhập khẩu, tuân thủ theo quy định pháp luật về thuế nhập khẩu, pháp luật hải quan, pháp luật về thương mại biên giới và pháp luật liên quan. Các giấy tờ cần có để chứng minh xuất xứ hàng hóa như hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại, vận đơn, chứng từ nộp thuế khâu nhập khẩu...

Một ý kiến cũng đặt câu hỏi rằng những cửa hàng cầm đồ thì xuất hóa đơn như thế nào và tính thuế trên doanh thu thì tính như thế nào?

Đại diện cơ quan thuế cho hay cửa hàng cầm đồ thuộc đối tượng sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền thì khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ thì cửa hàng cầm đồ lập hóa đơn cho người mua. Số thuế phải nộp (thuế GTGT và thuế TNCN) xác định theo tỷ lệ 7% trên doanh thu tính thuế.

Nhà nước cần đồng hành

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho rằng Nghị định 70/2025/NĐ-CP không phải siết chặt, mà là bước tiến để chuẩn hóa và minh bạch hóa hoạt động kinh doanh cá thể.

Việc Chính phủ ban hành Nghị định số 70/2025/NĐ-CP, theo đó bắt buộc các hộ kinh doanh nộp thuế khoán có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên phải sử dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế thông qua máy tính tiền, không đơn thuần là một thay đổi kỹ thuật trong quản lý thuế, mà là một chủ trương có tính định hướng và tái thiết đối với mô hình kinh doanh cá thể vốn đã tồn tại nhiều bất cập trong nhiều chục năm qua.

Ông Tuấn cho hay trong suốt thời gian dài, hình thức thuế khoán được coi là giải pháp linh hoạt, phù hợp với quy mô nhỏ lẻ và điều kiện đặc thù của kinh doanh hộ cá thể. Tuy nhiên, chính sự linh hoạt này, khi không đi kèm với cơ chế giám sát thực chất, lại trở thành kẽ hở lớn nhất của hệ thống thuế, dẫn đến tình trạng thất thu kéo dài, khó kiểm soát, đồng thời làm lệch chuẩn trong hành vi tuân thủ pháp luật thuế.

Theo đó, Nghị định 70/2025/NĐ-CP không “siết”, mà “sàng lọc”. Nó đặt ra một ngưỡng doanh thu đủ lớn – 1 tỉ đồng/năm, tương đương gần 3 triệu đồng/ngày – để xác định nhóm hộ kinh doanh đã vượt khỏi giới hạn “tự phát” và cần được chuẩn hóa quản trị. Với quy mô doanh thu này, việc yêu cầu đầu tư máy tính tiền và phần mềm HĐĐT là hợp lý, khả thi và cần thiết.

“Thực tế, vấn đề không nằm ở chi phí đầu tư, mà nằm ở chỗ nhiều hộ kinh doanh vẫn vận hành theo thói quen thủ công, thiếu minh bạch và thiếu công cụ kiểm soát nội bộ. Vì thế, đây không phải là sự “làm khó”, mà là sự “đặt lại chuẩn mực””, ông Tuấn nói.

Theo luật sư Tuấn, trong một nền kinh tế số hóa, không thể tồn tại mô hình kinh doanh thiếu dữ liệu, không thể kiểm toán, không thể đối chiếu nghĩa vụ thuế với dòng tiền thực tế. Bỏ cơ chế khoán cũ là bỏ một tư duy cũ, để tiến tới một mô hình quản lý thuế công bằng hơn – nơi nghĩa vụ thuế được xác lập trên cơ sở số liệu thực, thay vì cảm tính.

Tuy nhiên, để chính sách đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, ông Tuấn cho rằng trách nhiệm không thể chỉ dồn lên vai người nộp thuế. Rào cản lớn nhất hiện nay không phải là tài chính, mà là khoảng cách công nghệ và kỹ năng.

“Nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt ở vùng nông thôn hoặc nhóm cao tuổi, không thiếu tiền, nhưng thiếu hiểu biết công nghệ, thiếu sự hỗ trợ kịp thời, và thiếu cơ chế chuyển đổi thân thiện. Nếu chỉ dừng lại ở việc ban hành quy định, mà buông lỏng khâu triển khai thì nguy cơ gây rối loạn, nản chí trong cộng đồng kinh doanh là có thật”, ông Tuấn nêu.

Do đó, trách nhiệm chính sách không chỉ là “áp đặt”, mà phải đi kèm “đồng hành”. Nhà nước cần chủ động thiết lập cơ chế hỗ trợ thực chất: Miễn/giảm chi phí triển khai ban đầu, tổ chức tập huấn trực tiếp tại địa phương, bố trí tổ công tác kỹ thuật hỗ trợ tận nơi, đặc biệt cho các nhóm dễ tổn thương về năng lực công nghệ.