Vì sao điện thoại xuất xưởng tại Trung Quốc giảm mạnh?

Tổng cộng 23,716 triệu thiết bị đã được xuất xưởng, giảm 21,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong tổng số thiết bị xuất xưởng, điện thoại thông minh 5G chiếm 21,19 triệu chiếc, tức giảm 17% so với năm trước. Mặc dù có sự sụt giảm, thiết bị 5G vẫn chiếm đến 89,3% tổng lượng điện thoại di động được xuất xưởng trong tháng.

Các nhà phân tích thị trường cho rằng sự sụt giảm này đến từ những yếu tố như thị trường bão hòa, bất ổn kinh tế và sự thay đổi trong thị hiếu người tiêu dùng.

Thị trường bão hòa

Tỷ lệ sở hữu cao: Trung Quốc là thị trường điện thoại thông minh lớn nhất thế giới với tỷ lệ sở hữu điện thoại di động cực kỳ cao. Hầu hết người dân đều đã có smartphone, đặc biệt là smartphone 5G khi công nghệ này đã phủ sóng hơn 95% dân số. Điều này có nghĩa là số lượng người dùng mới tiềm năng đang ngày càng ít đi, dẫn đến sự bão hòa của thị trường.

Chu kỳ nâng cấp kéo dài: Khi công nghệ điện thoại thông minh đạt đến một mức độ trưởng thành nhất định, sự khác biệt giữa các thế hệ điện thoại mới không còn quá đột phá. Người tiêu dùng cảm thấy hài lòng với chiếc điện thoại hiện tại của mình và không còn động lực mạnh mẽ để nâng cấp thường xuyên. Thay vì nâng cấp mỗi 1-2 năm, nhiều người dùng kéo dài chu kỳ sử dụng điện thoại lên 3-4 năm hoặc hơn. Điều này làm giảm nhu cầu thay thế điện thoại mới.

Bất ổn kinh tế

Tâm lý tiêu dùng thận trọng: Bất ổn kinh tế, gồm các yếu tố như lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp và những biến động trong chính sách thương mại (như căng thẳng Mỹ-Trung, thuế quan), đã tác động đến tâm lý tiêu dùng. Người dân có xu hướng thắt chặt chi tiêu, ưu tiên các nhu yếu phẩm và trì hoãn việc mua sắm các mặt hàng không thiết yếu, như điện thoại mới, đặc biệt là các mẫu cao cấp.

Chính sách trợ giá chỉ mang tính tạm thời: Các chương trình trợ giá của chính phủ Trung Quốc (như chương trình trợ giá thiết bị 3C quốc gia vào tháng 1 năm 2025) có thể tạo ra một đợt tăng cầu tạm thời trong quý 1, nhưng hiệu ứng này không duy trì được lâu dài. Sau khi nhu cầu bị "kéo" lên sớm, doanh số thực tế đã giảm trở lại vào các tháng sau đó, như tháng 5. Điều này cho thấy chính sách trợ giá chỉ là một biện pháp kích cầu ngắn hạn chứ không tạo ra tăng trưởng hữu cơ bền vững.

Thay đổi sở thích của người tiêu dùng

Ưu tiên giá trị và hiệu suất: Người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng trở nên thực dụng hơn trong thói quen mua sắm. Họ chú trọng hơn vào tỷ lệ giá-hiệu suất (price-performance ratio), chất lượng và tính cần thiết của sản phẩm. Thay vì chạy theo các mẫu điện thoại mới nhất, họ tìm kiếm những thiết bị mang lại giá trị tốt nhất trong phân khúc của mình.

Xu hướng "cao cấp hóa" và "AI-capable": Một mặt, có xu hướng người tiêu dùng sẵn lòng chi tiền cho các mẫu điện thoại cao cấp hơn (premiumization), gồm cả điện thoại gập và các smartphone tích hợp AI, khi chúng mang lại những trải nghiệm độc đáo và tiên tiến. Tuy nhiên, mặt khác, các hãng Trung Quốc đang cung cấp các thiết bị với tính năng AI tiên tiến, sạc siêu nhanh và thiết kế gập đổi mới với mức giá phải chăng hơn, tạo ra sự cạnh tranh gay gắt.

Xu hướng yêu thích thương hiệu nội địa: Có một sự gia tăng rõ rệt trong sở thích của người tiêu dùng Trung Quốc đối với các thương hiệu công nghệ "sân nhà". Các hãng như Huawei, Xiaomi đang có hiệu suất rất tốt nhờ khả năng đổi mới mạnh mẽ (đặc biệt trong AI tích hợp sẵn, sạc nhanh, thiết kế gập) và khả năng tùy biến sản phẩm phù hợp với thị trường Trung Quốc. Điều này tạo áp lực lớn lên các thương hiệu nước ngoài như Apple, vốn đang gặp khó khăn trong việc triển khai các tính năng AI do quy định hoặc bị coi là chậm chân hơn trong việc thích nghi với sở thích địa phương.

Tìm kiếm trải nghiệm mới: Thay vì chỉ tập trung vào nâng cấp điện thoại, người tiêu dùng cũng có thể đang chuyển hướng chú ý sang các thiết bị thông minh khác trong hệ sinh thái (như thiết bị đeo tay, PC, AIoT, xe điện) hoặc các dịch vụ AI độc lập (ví dụ như các ứng dụng AI tạo sinh), khiến điện thoại không còn là trung tâm duy nhất của sự chú ý.