Gửi bình luận
Góp ý dự thảo về quỹ đầu tư mạo hiểm (ĐTMH), các cơ quan đề nghị cho phép quỹ có thể đầu tư tới 100% đối với các dự án, doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ tiềm năng; xây dựng các cơ chế tăng cường hợp tác công – tư…
Không yêu cầu bảo toàn vốn đối với từng dự án
Thị trường đầu tư mạo hiểm sau giai đoạn bùng nổ và đạt đỉnh điểm hơn 1,4 tỉ USD đầu tư vào năm 2021 và từ năm 2022 đến nay đã có sự điều chỉnh đáng kể. Vốn ĐTMH đã giảm 35,4% và số lượng thương vụ giảm 38,5% so với cùng kỳ trong giai đoạn 2022 - 2023.
Sự sụt giảm này phản ánh bối cảnh kinh tế vĩ mô toàn cầu bất ổn và xu hướng "mùa đông gọi vốn" chung.
Những dù thiếu vắng các vòng gọi vốn và kỳ lân mới, thị trường vẫn cho thấy sự quan tâm vào các startup giai đoạn sớm (Pre- A, Series A), với giá trị trung bình khoản đầu tư vào các vòng này tiếp tục tăng. Các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, blockchain, công nghệ sâu, công nghệ xanh… đang nổi lên như những điểm đến tiềm năng mới.
Dù vậy, nhìn chung quy mô của thị trường ĐTMH tại Việt Nam vẫn còn khiêm tốn. Trong số hơn 200 quỹ ĐTMH đang hoạt động tại Việt Nam, chỉ có hơn 30 quỹ được đăng ký thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam, với tổng vốn góp đạt 413 tỉ đồng (tương đương khoảng 16 triệu USD), chiếm chưa đến 5% tổng số vốn ĐTMH hằng năm.
Tại dự thảo nghị định của Chính phủ quy định về việc thành lập, tổ chức, quản lý và hoạt động của quỹ ĐTMH quốc gia, quỹ ĐTMH địa phương sử dụng ngân sách nhà nước, Bộ KH-CN cho hay thị trường ĐTMH tại Việt Nam chưa có sự tham gia chủ động của nguồn vốn dẫn dắt, quan trọng từ ngân sách nhà nước; hoạt động ĐTMH vẫn còn rời rạc…
Trong khi đó, kinh nghiệm trên thế giới cho thấy sự tham gia của nhà nước vào hoạt động ĐTMH đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong tạo niềm tin, dẫn dắt, thu hút và khuyến khích dòng vốn ĐTMH của tư nhân và nước ngoài, hình thành thị trường ĐTMH.
Do đó, Bộ KH-CN cho rằng cấp thiết phải ban hành khung khổ pháp lý cho hoạt động ĐTMH có sử dụng ngân sách nhà nước. Điều này nhằm tạo vốn mồi thu hút nguồn vốn ĐTMH vào các lĩnh vực công nghệ mới, công nghệ cao và công nghệ chiến lược từ nhà đầu tư trong nước, quốc tế, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo…
Theo dự thảo, quỹ ĐTMH quốc gia và quỹ ĐTMH địa phương được thành lập và hoạt động dưới hình thức doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Trong đó, Nhà nước nắm giữ tối đa 49% tổng vốn điều lệ của quỹ nhằm khuyến khích thu hút vốn tư nhân (không quy định tỷ lệ tối đa này đối với quỹ địa phương).
Hiệu quả đầu tư của quỹ được đánh giá trên cơ sở tổng thể danh mục đầu tư trong chu kỳ đầu tư. Chu kỳ đầu tư với thời gian không quá 10 năm, ngưỡng rủi ro của quỹ được xác định không vượt quá 50% tổng danh mục hoặc tổng vốn đầu tư trong chu kỳ đầu tư.
Đặc biệt, không áp dụng yêu cầu bảo toàn vốn đối với từng dự án, nhiệm vụ, hoạt động đầu tư cụ thể; miễn trừ trách nhiệm dân sự, hành chính, hình sự liên quan đến tổn thất đầu tư, nếu tổn thất phát sinh do rủi ro khách quan…
Đề nghị cho phép quỹ đầu tư 100% cho dự án công nghệ đặc biệt tiềm năng
Góp ý về dự thảo, Bộ Tài chính đề nghị bỏ các nội dung giới hạn đầu tư (giới hạn 30 nhà đầu tư, giới hạn tỷ lệ đầu tư 50% hoặc 70%) để mở rộng khả năng tham gia của nhiều nhà đầu tư; cũng như cho phép quỹ có thể đầu tư tới 100% đối với các dự án, doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ đặc biệt tiềm năng, có khả năng phát triển trong thời gian dài, thuộc các ngành lĩnh vực mà các nhà đầu tư tư nhân khó tham gia đầu tư giai đoạn đầu: như công nghiệp bán dẫn, công nghệ sinh học...
Đại học quốc gia TP.HCM đề xuất xây dựng các cơ chế/quy định tăng cường hợp tác công - tư và kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp. Ví dụ như cơ chế khuyến khích các quỹ ĐTMH quốc gia, quỹ ĐTMH của địa phương đồng đầu tư với các quỹ tư nhân.
Ngoài ra, cần xây dựng các nền tảng kết nối hiệu quả giữa startup, nhà đầu tư, chuyên gia và các tổ chức hỗ trợ; tổ chức các chương trình đào tạo và hỗ trợ nâng cao năng lực cho cả quản lý quỹ và startup.
Theo đơn vị này, việc thúc đẩy hợp tác công - tư đóng vai trò quan trọng trong việc huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính, công nghệ và quản trị từ cả khu vực nhà nước và khu vực tư nhân.
Việc tăng cường kết nối giữa các thành phần trong hệ sinh thái khởi nghiệp - bao gồm cơ quan quản lý nhà nước, trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp, nhà đầu tư, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp - sẽ tạo dựng một môi trường thuận lợi, hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận vốn, tri thức, công nghệ và mạng lưới thị trường.
Đại học quốc gia TP.HCM cũng đề xuất tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ quản lý quỹ về quản trị tài chính và đánh giá rủi ro ĐTMH nhằm nâng cao năng lực quản lý vốn nhà nước; xây dựng cơ chế ưu đãi đặc biệt cho quỹ đầu tư vào lĩnh vực công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo, blockchain, big data, internet vạn vật, vi mạch bán dẫn…
Viettel đề xuất bổ sung hướng dẫn về việc thành lập, tổ chức, hoạt động của quỹ ĐTMH của doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Trong đó cho phép DNNN được tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng, đánh giá hoạt động đầu tư mạo hiểm, áp dụng nguyên tắc đánh giá hiệu quả tổng thể các dự án, không đánh giá từng dự án; quy định cụ thể các hoạt động chi của Quỹ ĐTMH của DNNN.
Ngoài ra, cho phép áp dụng nguyên tắc đánh giá hiệu quả tổng thể của quỹ không đánh giá từng dự án, tương tự như nguyên tắc đánh giá quỹ ĐTMH quốc gia và quỹ ĐTMH của địa phương.
