ChatGPT - 'nhà thơ' của những mối tình lỡ dở

Trên tàu điện ngầm London (Anh quốc), một chàng trai đã dùng ChatGPT để soạn lời nhắn chia tay. Anh không để AI nói thay lòng mình mà chỉnh sửa cẩn thận, loại bỏ cụm từ tiêu cực và thêm dòng: “Anh đã học được rất nhiều từ em”. Nhờ gợi ý “hãy đồng cảm hơn”, lời nhắn trở nên dịu dàng và chân thành hơn. Dù công cụ AI cơ bản giúp anh nói lời chia tay, tiếng vọng con tim vẫn còn rõ nét.

Theo Financial Times, COO OpenAI, Brad Lightcap cho biết ChatGPT hiện phục vụ 400 triệu người dùng mỗi tuần và dự kiến đạt con số 1 tỉ vào cuối năm 2025. Khoảng 15% người dùng là người Mỹ, hơn 45% dưới 25 tuổi và chỉ 36% là nữ, điều này lý giải phần nào phong cách giao tiếp mặc định có phần phóng khoáng, thậm chí “đàn ông” của chatbot. Tuy vậy, nó giúp người dùng giảm bớt áp lực từ việc phải “diễn cảm xúc” ngoài đời, nhất là khi chẳng muốn nói lại.

ChatGPT không chỉ là "quân sư" trong các cuộc chia tay. Nó có thể cô đọng luận văn thành tiêu đề, chuyển cuộc họp thành danh sách hành động hoặc viết kịch bản phim nhanh chóng. Nó còn mô phỏng phong cách của các tác giả nổi tiếng. Vì vậy, nó trở thành “nhà thơ của những mối tình lỡ dở”.

Lời nhắn hay thư chia tay, vốn khó viết và dễ tổn thương, lại trở nên mang tính tôn trọng hơn nếu có câu chữ lịch sự. Trong quá khứ, những lá thư của nhà văn Hemingway hay Marlon Brando từng khiến người ta kinh ngạc vì sự chân thành nhẹ nhàng. Nhưng trong thế giới hẹn hò ngày nay, chia tay qua Tinder thường chỉ là "ghosting" - im lặng biến mất, thậm chí chẳng thèm một đoạn tin nhắn chia tay.

Thư chia tay luôn là thử thách khủng khiếp trong giao tiếp, làm sao vừa trung thực, vừa nhẹ nhàng? Trong quá khứ, người ta từng gửi thư chia tay bằng nét bút đượm buồn nhưng vẫn giữ được phẩm giá. Ngày nay, nghệ thuật chia tay đã mất đi nét tinh tế kể từ khi điện thoại di động phổ biến, kéo theo những quy tắc ứng xử không chính thức khiến việc yêu đương, và chia tay, trở nên giống như một cuộc đối đầu đầy tính cạnh tranh.

Mọi người dễ dàng "ghosting" - im lặng biến mất trong tin nhắn, thư chia tay lịch sự gần như đã biến mất. ChatGPT mở ra một hướng đi mới. Với một vài gợi ý như “hãy tử tế”, “hãy thành thật nhưng không đau lòng”, người dùng có thể gửi đi lời chia tay văn minh và thanh lịch.

Không chỉ trong chuyện tình, môi trường làm việc cũng đầy những email lạnh lùng: chỉ vài từ như một câu lệnh, thiếu tình người và thiếu động viên. Những câu như “OK” hay “Noted” khiến người nghe thấy vô cảm. ChatGPT có thể đánh dấu sự thay đổi. Nó giúp kiểm tra chính tả, làm văn phong trau chuốt và thêm những câu nói ấm áp như: “Nghe thật tuyệt! Các bạn tiếp tục phát huy nhé!” hay “Tôi rất trân trọng ý kiến này của bạn”. Nhờ đó, người dùng trông thân thiện, tích cực hơn như được “phép lịch sự” tưới vào từng tin nhắn.

Dù mạnh mẽ, mô hình ngôn ngữ lớn chưa bao giờ là tác giả chân chính. Nó không có trái tim, không trải nghiệm, chỉ mô phỏng cảm xúc dựa trên dữ liệu mẫu. Nhưng khi hướng dẫn đúng cách, ChatGPT có thể là công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp chúng ta truyền tải thông điệp nhẹ nhàng, sâu lắng và tinh tế hơn – từ thư chia tay đầy cảm động đến email gợi mở thiện chí trong công việc.

Trong một thế giới mà giao tiếp trực tuyến đang dần biến thành cuộc thi “chạy điểm”, câu từ nhanh, nội dung đơn giản, ChatGPT hoặc một số chatbot AI khác mang lại chút niềm tin rằng kể cả lời chia tay, ta vẫn có thể lịch lãm, tử tế và có chút lãng mạn. “Anh xin lỗi, nhưng anh biết rằng em xứng đáng được tốt hơn”, câu nói như một nốt nhạc tạm biệt có thể trở nên dịu dàng hơn khi được hỗ trợ bởi AI.

Trong tương lai, sự hợp tác giữa con người và AI là cần thiết để duy trì sự cân bằng giữa hiệu quả công nghệ và giá trị nhân văn. ChatGPT có thể hỗ trợ hoàn thiện câu từ, nhưng chính con người mới là người quyết định, cảm nhận và chọn lựa thời điểm thích hợp để dừng lại. Khi phải viết email hay nhắn tin chia tay, những việc vốn khó xử và đầy cảm xúc, việc có sẵn các gợi ý từ AI giúp giảm bớt áp lực, chỉ cần chỉnh sửa nhẹ để thể hiện bản thân. Thay vì im lặng hoặc phớt lờ, ta có thể dùng AI để truyền tải sự chân thành, giữ lại chút phép lịch sự trong những tình huống dễ bị lãng quên. Tuy nhiên, cần nhớ rằng AI chỉ là công cụ hỗ trợ, không thể thay thế khả năng cảm xúc và tư duy của con người.

ChatGPT có thể không trải qua tình cảm, nhưng lại giúp chúng ta diễn đạt điều đó một cách đẹp đẽ hơn. Trong một xã hội ngày càng thờ ơ và lạnh nhạt, nơi việc im lặng trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, AI có thể góp phần tái hiện phép lịch sự đã mai một từ lời chia tay cho đến thư điện tử thường ngày. Khi biết cách kết nối giữa ngôn ngữ và cảm xúc, con người có thể dùng ChatGPT như một người viết hộ cho những tâm hồn nhạy cảm đang tìm lời diễn đạt giữa thời đại vội vã.

Công nghệ này có thể đến để nhắc nhở và giúp chúng ta chữa lành. Dù không thể thay thế sáng tạo hay tư duy phản biện, các mô hình ngôn ngữ lớn lại có khả năng truyền đạt các thông điệp ngắn gọn, rõ ràng và lịch sự, đặc biệt phù hợp với những tình huống nhạy cảm như chia tay. ChatGPT không sâu lắng như hay sắc sảo, nhưng về trí tuệ cảm xúc, nó vẫn vượt trội so với một chàng trai vụng về đang loay hoay viết vài dòng chia tay trên tàu điện ngầm.