Hoàng Nam Tiến - ‘Ông giáo’ được nhiều người yêu mếnKỳ 2: Tôi không có tiền như Bill Gates nhưng có kiến thức để cho đi
LTS: Vài ngày trước khi nhập viện để thực hiện can thiệp do có chẩn đoán tắc nghẽn động mạch, “ông giáo Tiến” đã dành cho Cà phê Một Thế Giới cuộc trò chuyện cởi mở về nhiều đề tài. Chúng tôi không ngờ rằng đó là cuộc trò chuyện cuối cùng với thầy giáo, doanh nhân Hoàng Nam Tiến. Ông còn quá nhiều điều ấp ủ và muốn sẻ chia.
Say mê nói về AI và nhận định AI có thể thay thế nhiều giáo sư, tiến sĩ - những người tự tin học rộng, biết nhiều - nếu không chịu tìm cách thay đổi, làm mới, sáng tạo, “Giáo Tiến” chia sẻ xuyên suốt sự nghiệp, truyền thống gia đình đã giúp ông rất nhiều trong việc nỗ lực học hỏi từng ngày, từng giờ.
- Truyền thống gia đình đã tác động như thế nào đến sự nghiệp của ông, đặc biệt là những việc liên quan đến lĩnh vực khoa học công nghệ?
- Ông Hoàng Nam Tiến: Gia đình tôi có các thầy giáo và thầy thuốc. Cụ kỵ của tôi từng là ngự y triều đình, có sắc phong. Ba tôi, là một chiến tướng rất nổi tiếng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân - Thiếu tướng Hoàng Đan. Trong suốt cuộc đời của mình, ba tôi cứ buông tay súng thì cầm phấn, hoặc buông tay phấn thì lại cầm súng.
Bản thân tôi, ngay khi còn làm công việc điều hành trong vai trò Chủ tịch FPT Software, FPT Telecom thuộc Tập đoàn FPT, tôi đã nói tôi sẽ chuyển sang làm thầy giáo. Tôi thường tự nhủ, tới năm 60 tuổi, mình nên cho đi những gì mình có. Nếu có tiền bạc cho đi thì tốt, giống như Bill Gates và Warren Buffett. Nhưng tôi không có nhiều tiền như thế! Tôi có kiến thức, tri thức, mình có thể cho đi.
- Đó là lý do ông liên tiếp xuất bản sách "Thư cho em", "13 bài giảng về quản trị và lãnh đạo" và "Ứng dụng AI vào doanh nghiệp"?
- Ông Hoàng Nam Tiến: Những cuốn sách ra đời với những lý do khác nhau. Thứ nhất là cuốn Thư cho em, khi mẹ tôi mất (nữ đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị An Vinh - PV) - mất sau ba tôi 19 năm - tài sản để lại trong đó có những bức thư.
Những bức thư đó thể hiện một điều mà bây giờ chúng ta tránh nói, đó là tinh thần lãng mạn cách mạng. Đã có một thời, nhiều thế hệ hòa quyện được tình yêu đất nước, tình yêu gia đình, tình yêu vợ chồng, tình yêu đôi lứa. Sự hòa quyện ấy khiến tình yêu trở nên rất sâu đậm, rất tha thiết!
Tôi hiểu là các bạn trẻ bây giờ cần phải đọc những lá thư của một người lính, một người cán bộ cách mạng trong thời chiến. Thực tế, Thư cho em đã nhận được rất nhiều sự ủng hộ, đặc biệt là các bạn trẻ. Các bạn trẻ hay nói một câu mà đi đâu tôi cũng nhắc: “Chú Tiến ơi, cháu đọc và cháu tin rằng tình yêu là có thật!”. Còn những ông bà nhiều tuổi hơn tôi, ngoài 70, thì nói: “Tôi đọc và chúng tôi hiểu rằng đã có một thời, nếu có gì sai thì người ta cùng nhau sửa, chứ người ta không vứt đi như thế hệ trẻ bây giờ”.
Còn về cuốn 13 bài giảng về quản trị và lãnh đạo: Trong khoảng 2 năm nay, tôi đi dạy cho khoảng 13 nghìn doanh nhân trên cả nước, gần 20 nghìn cán bộ công chức, khoảng 8 nghìn cán bộ chiến sĩ công an. Tôi nhận ra rằng mình đi dạy hàng trăm buổi vẫn chưa ăn thua. Mình phải viết thành sách, sách mới lưu giữ được, chia sẻ được. Một người nghe bài giảng của mình hay, người ta mua một cuốn sách và lại chia sẻ tới những người xung quanh, giá trị sẽ được lan tỏa rộng hơn.
Cuốn Ứng dụng AI vào doanh nghiệp thì chúng ta đều biết rồi. AI không phải cơn sóng hay cơn lũ, khi nó đi qua mình có thể làm lại, chịu được là mình sống. AI là cơn đại hồng thủy có thể cuốn phăng, nhấn chìm tất cả và chúng ta phải thay đổi để tồn tại và phát triển.
- Với những trải nghiệm của mình, theo ông, đâu là điểm nghẽn lớn nhất trong việc đưa AI vào đời sống tại Việt Nam?
- Ông Hoàng Nam Tiến: Với kinh nghiệm đi dạy hàng vạn người trên cả nước, tôi thấy điểm nghẽn lớn nhất là lãnh đạo. Khi những nhà lãnh đạo chưa thay đổi được tư duy, nghĩ AI cũng chỉ như một loại công cụ thì không thể thay đổi được.
Ý chí, quyết tâm của một nhà lãnh đạo sẽ được thể hiện trong hiện thực. Bởi vì AI không có gì quá xa lạ với con người, nó đang đồng hành với con người.
Có lẽ trong lịch sử phát triển loài người, khi chúng ta đứng thẳng trên hai chân, chúng ta phát minh ra lửa, chúng ta nghĩ ra máy hơi nước, động cơ điện, động cơ xăng… thì đây là một thách thức lớn nhất. AI thách thức trí tuệ con người.
Nếu chúng ta không vượt qua được AI barrier (rào cản trí tuệ nhân tạo) thì chúng ta sẽ bị thay thế, không có “cửa” để tiếp tục duy trì công việc của mình.
Mới đây, khi sử dụng AI tại Trung Quốc, người ta đã nạp dữ liệu của hai nhân vật có thật, cho AI nghiên cứu, tạo ra hai nhân vật ảo livestream, nói chuyện, đối đáp cực kỳ thông minh, bán sản phẩm, nâng cốc, ăn táo, trả lời mọi câu hỏi, chốt đơn, vui đùa cùng khán giả trên truyền hình trực tiếp. Câu chuyện đó minh chứng rất trực quan năng lực thay thế con người của AI.
- Ông có thể dự báo lĩnh vực nào ở Việt Nam sẽ có bước đột phá mạnh mẽ nhờ AI?
- Ông Hoàng Nam Tiến: Tôi xin hỏi lại nhé, bạn có biết bất kỳ phần mềm nào nổi tiếng của người Pháp, Ý, Đức, Nhật Bản hay Hàn Quốc không? Chắc là khó, toàn Mỹ với Trung Quốc.
Chúng ta nên đặt vấn đề ở ba mức độ khác nhau. Thứ nhất là chúng ta biết khai thác sử dụng AI một cách tốt nhất. Bước thứ hai là chủ động xây dựng những ứng dụng để thay thế các sản phẩm của nước ngoài. Bước thứ ba, chúng ta sẽ sáng tạo ra những sản phẩm ứng dụng ở phạm vi toàn cầu.
Có một tấm gương mà Việt Nam cần phải học là Samsung. Lúc này, Samsung đạt doanh thu gần 300 tỉ USD, tạo ra những sản phẩm với công nghệ nổi bật nhất thế giới. Nhưng trong quá khứ, Samsung đã có hàng chục năm đi làm thuê cho các hãng của Mỹ ví dụ Apple, hãng của Nhật như Sony… Qua giai đoạn đó, họ đã làm ra những sản phẩm làm thuê rất xuất sắc.
Và khi đủ độ chín, đúng thời điểm, Samsung trở thành trung tâm nghiên cứu, trung tâm sáng tạo, trung tâm đổi mới và hiện tại, họ đứng số 1 thế giới trong lĩnh vực điện thoại di động, tivi, thiết bị điện tử.
- Lúc này, trên thế giới đã có ô tô tự lái. Và xe máy tự lái cũng chỉ là vấn đề thời gian?
- Ông Hoàng Nam Tiến: Nếu sang Vũ Hán, Thâm Quyến (Trung Quốc), bạn có thể thấy taxi không người lái chạy đầy đường. Bạn chỉ cần lên xe và nói bằng tiếng Việt “cho tôi tới điểm A hoặc điểm B” là sẽ được đưa tới nơi an toàn. Ô tô tự lái có thể giao tiếp bằng 40 thứ tiếng khác nhau khiến nhiều khách quốc tế phải trầm trồ.
Trong tương lai, các robot sẽ thay thế hoàn toàn lao động giá rẻ, bởi vì nó rẻ hơn.
Vào ba ngày 26, 27, 28.8 tới, tại Thâm Quyến sẽ có triển lãm robot và các thiết bị tự động toàn cầu. Xe máy không người lái cũng đã được chạy thử nghiệm khắp nơi. Cái khó đối với xe máy chỉ là ở vấn đề cân bằng khi chỉ có 2 bánh, thay vì 4 bánh như ô tô.
- Xin hỏi ông một câu cuối, ông đang ấp ủ ước mơ, dự định gì trong tương lai để đóng góp cho sự phát triển khoa học công nghệ Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước?
- Ông Hoàng Nam Tiến: Tôi có những "wishlist" mà mình sẽ phải hành động.
Nếu như trước đây tôi nói rằng tới năm 60 tuổi mình hãy cho đi những gì mình có. Lúc này, tôi có kiến thức, có tri thức, tôi đang cho nó đi. Còn tiếp theo, tôi có làm được gì nữa thì tôi chưa nghĩ ra. Trước mắt, tôi muốn những người đọc sách của tôi có thể đưa được những kiến thức trong sách áp dụng vào cuộc sống.
Từ những điều trong thực tiễn cuộc sống, người ta lại thay đổi lần nữa, cứ thế, cứ thế... Đó là một hành trình xoắn ốc, ngày càng rộng ra và đi lên.
Có những điều nhìn bề ngoài, trông có vẻ như lặp lại cái cũ nhưng nó đã ở một tầm cao hơn, sâu sắc hơn, một quy mô rộng hơn.
- Xin cảm ơn ông đã cung cấp cho độc giả Một Thế Giới nhiều kiến thức trong cuộc trò chuyện này.
>>> Đọc kỳ 1: Hoàng Nam Tiến - ‘Ông giáo’ được nhiều người yêu mến Kỳ 1: AI sẽ nhấn chìm tất cả, chỉ phục tùng giới tinh hoa