Gửi bình luận
Sáng 27.6, Quốc hội thông qua Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Đây là bước ngoặt thể chế quan trọng, khơi thông nguồn lực và xác lập nền tảng phát triển bền vững cho ngành năng lượng nguyên tử (NLNT).
Theo kết quả biểu quyết, có 441/442 đại biểu quốc hội (ĐBQH) tham gia biểu quyết (chiếm tỷ lệ 92,26% tổng số ĐBQH) tán thành với việc thông qua Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).
Trước đó, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật NLNT (sửa đổi).
Dự thảo luật trình Quốc hội thông qua đã thể chế hóa các chủ trương của Đảng; đáp ứng các yêu cầu, mục tiêu, sửa đổi luật; tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến các ĐBQH, các đoàn ĐBQH, các cơ quan hữu quan, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của Chính phủ. Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo luật gồm 08 chương 73 điều.
Ông Lê Quang Huy cho biết do an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân là vấn đề đặc biệt quan trọng nên dự thảo luật đã quy định về cơ quan an toàn bức xạ và hạt nhân quốc gia như tại khoản 11 Điều 4, khoản 4 Điều 8; bảo đảm phù hợp với yêu cầu của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, thông lệ quốc tế và bối cảnh Việt Nam.
Luật cũng quy định một chương riêng (chương 3) về an toàn bức xạ, bảo vệ bức xạ, an toàn hạt nhân và an ninh hạt nhân. Trong đó có quy định về địa điểm lưu giữ, xử lý, chôn cất chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng được xác định trong quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử và quy hoạch khác có liên quan.
Trọng tâm chính sách là định hướng phát triển NLNT vì mục đích hòa bình, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững đất nước.
Chính sách bao trùm toàn diện từ đầu tư, thu hút các nguồn lực; hoàn thiện hạ tầng và tăng cường năng lực bảo đảm an toàn, an ninh, hạt nhân, nghiên cứu phát triển công nghệ, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, hợp tác quốc tế và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Song song với đó, luật cũng mở rộng khả năng thu hút vốn, khuyến khích khu vực tư nhân và các đối tác quốc tế tham gia đầu tư, phát triển trong lĩnh vực NLNT. Điều này không chỉ phù hợp với Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, mà còn phản ánh thực tế về sự tham gia của các tổ chức cá nhân ứng dụng rộng rãi NLNT trong các ngành kinh tế - xã hội như y tế, công nghiệp, nông nghiệp, tài nguyên và môi trường.
Một vấn đề then chốt được đặt ra là bài toán về nhân lực chất lượng cao, đặc biệt cho các dự án điện hạt nhân trong tương lai. Việc đưa vào luật các cơ chế ưu đãi trong đào tạo, thu hút, trọng dụng chuyên gia, nhà khoa học sẽ là điều kiện tiên quyết để phát triển bền vững. Cùng với đó là sự đầu tư đồng bộ vào cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm hiện đại nhằm tạo nền tảng vững chắc cho nghiên cứu - đào tạo và làm chủ công nghệ.
Đáng chú ý, chính sách khuyến khích chuyển giao, tăng cường năng lực chế tạo và nội địa hóa trang thiết bị cho thấy tầm nhìn chiến lược cùng với chính sách bảo đảm ngân sách cho nghiên cứu KH-CN, ưu tiên đầu tư cho nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, phát triển cơ sở hạ tầng khoa học và đào tạo nhân lực trong lĩnh vực NLNT là sự thể chế hóa trực tiếp Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Đặc biệt, chính sách phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng văn hóa, giáo dục, y tế, phúc lợi tại địa phương có cơ sở hạt nhân, tạo sự đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin và bảo đảm phát triển bền vững ngành NLNT.
Bên cạnh đó, luật đã luật hóa nhiều điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, phù hợp với hướng dẫn của Cơ quan NLNT Quốc tế (IAEA). Việc tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập sâu rộng sẽ giúp Việt Nam tiếp cận nhanh hơn với các thành tựu công nghệ mới, kinh nghiệm quản lý hiện đại, đồng thời nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ và chuyên gia.
Theo Bộ KH-CN, việc sửa đổi Luật NLNT không chỉ đơn thuần là hoàn thiện kỹ thuật lập pháp, mà là bước ngoặt thể chế quan trọng. Đây là sự cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng, thể hiện vai trò dẫn dắt của Nhà nước, khơi thông nguồn lực và xác lập nền tảng phát triển thực chất, bền vững cho ngành NLNT.
Về lâu dài, đây chính là nền tảng để Việt Nam làm chủ công nghệ hạt nhân, đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển công nghiệp công nghệ cao và khẳng định vị thế quốc gia trong tiến trình hội nhập quốc tế.
