Tăng năng suất từ việc sử dụng chế phẩm Emuniv trong sản xuất lúa

Xử lý rơm rạ sau khi thu hoạch lúa không đơn thuần là một khâu trong canh tác mà còn là yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Do vậy, việc triển khai ứng dụng chế phẩm sinh học Emuniv là hướng đi khả thi.

Thói quen đốt rơm rạ sau mỗi vụ mùa đã tồn tại từ lâu trong nông dân, bởi đó là cách để làm sạch đồng ruộng nhanh chóng, tiết kiệm công sức. Tuy nhiên, hậu quả đối với môi trường lại rất nghiêm trọng: tăng lượng phát thải khí nhà kính, gây ô nhiễm không khí, suy thoái đất và mất cân bằng hệ sinh thái đất… làm cho đất đai bạc màu, sản xuất kém hiệu quả.

Vùng ĐBSCL được xem là “vựa lúa” của cả nước, vùng có diện tích canh tác hơn 3,8 triệu hec-ta, sản xuất liên tục 2 – 3 vụ/năm. Quá trình sản xuất lúa đã tạo ra trên 24 triệu tấn rơm rạ nhưng chỉ khoảng 30% lượng rơm rạ được tận dụng để trồng trọt, làm thức ăn gia súc hay đóng gói nông sản. Phần còn lại vẫn bị đốt bỏ ngay trên đồng ruộng sau thu hoạch.

Tại nhiều địa phương như tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang… hiện nay, sau mỗi vụ mùa thu hoạch, bà con nông dân vẫn giữ thói quen đốt rơm rạ để cải tạo đất, tái sản xuất vụ mùa kế tiếp, một phần nguyên nhân do họ không đủ thời gian giữa 2 vụ lúa để xử lý rơm theo phương pháp khác. Cùng với đó, máy móc thu gom hiện nay cũng chưa đủ năng lực đáp ứng khối lượng lớn rơm rạ, nhất là trong điều kiện thời tiết bất lợi như mưa kéo dài.

Bà Bùi Thị Hồng Hà, Trưởng phòng Vi sinh nông nghiệp (Trung tâm Nông nghiệp hữu cơ – Học viện Nông nghiệp Việt Nam), cho biết, ở một số vùng sản xuất lúa kết hợp tôm hoặc cá, rơm có thể tận dụng làm thức ăn thủy sản. Nhưng phần lớn diện tích trồng chuyên canh cây lúa thì việc thu gom rơm rạ rất khó thực hiện. Việc đốt rơm tuy tiện lợi nhưng lại làm mất chất hữu cơ, làm đất bị chai cứng, giảm độ phì nhiêu, ảnh hưởng đến năng suất lúa về lâu dài.

Để tìm kiếm giải pháp thay thế, chế phẩm sinh học Emuniv đã được lựa chọn để đưa vào thử nghiệm để xử lý rơm rạ trong sản xuất lúa tại tỉnh Bạc Liêu. Đây là công nghệ sử dụng vi sinh vật có lợi để phân hủy nhanh rơm rạ thành chất hữu cơ dễ hấp thu, góp phần cải thiện đất và giảm ô nhiễm môi trường. Theo bà Hà, Emuniv không chỉ xử lý rơm rạ nhanh chóng mà còn giúp tăng khoáng chất trong đất, giảm nguy cơ bị thối đất khi vào vụ mới, đồng thời góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

Được biết, Emuniv là chế phẩm xử lý phân gia súc gia cầm, rác thải, phế thải nông nghiệp làm phân bón hữu cơ và xử lý ô nhiễm môi trường. Công dụng chế phẩm xử lý phế thải hữu cơ Emuniv giúp phân giải nhanh rác thải và phế thải nông nghiệp làm phân bón hữu cơ vi sinh. Emuniv là hỗn hợp vi sinh vật hữu ích có khả năng phân giải mạnh xenluloz, tinh bột, protein, lipit, pectin… có khả năng kích thích sinh trưởng thực vật, sinh chất kháng sinh, chuyển hóa lân khó tiêu thành dễ tiêu và xử lý nước thải. Đây là chế phẩm trung tính, an toàn không độc hại với người, gia súc và môi trường.

Xã Vĩnh Bình, huyện Hòa Bình (tỉnh Bạc Liêu) là nơi triển khai mô hình điểm về ứng dụng Emuniv trong cải tạo ruộng đồng. Ông Trần Văn Ngổ, Giám đốc Hợp tác xã Thanh Sơn, cho biết: “Trước đây bà con quen đốt rơm vì tiện và nhanh. Tuy nhiên, từ khi tiếp cận chế phẩm sinh học Emuniv, nhiều hộ dân đã rất phấn khởi vì giảm được công lao động, đất đai trở nên màu mỡ hơn. Sau khi sử dụng Emuniv cải tạo ruộng đồng thì cây lúa phát triển tốt hơn. Nếu được nhân rộng, đây sẽ là mô hình rất hữu ích”.

Trong quá trình thực hiện, nhóm kỹ thuật phụ trách mô hình đã tiến hành so sánh với ruộng đối chứng không sử dụng chế phẩm Emuniv trong vụ hè thu 2025, kết quả đưa ra khiến ông Ngỗ bất ngờ: năng suất đạt 6,69 tấn/ha, cao hơn đối chứng 0,38 tấn/ha. Đồng thời giảm được 60kg phân bón/ha nhờ dinh dưỡng từ rơm rạ phân hủy; chỉ còn 9 lần phun thuốc bảo vệ thực vật, trong khi ruộng đối chứng là 11 lần. Lợi nhuận tăng thêm 4,6 triệu đồng/ha và giảm chi phí sản xuất hơn 1,7 triệu đồng/ha.

Những con số về giảm chi phí, tăng năng suất, tăng lợi nhuận khi sử dụng chế phẩm Emuniv tuy không quá lớn, nhưng với nông dân, đó là dấu hiệu cho thấy bước đi mới đang đúng hướng. “Quan trọng là đất khỏe lại, giảm được phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, giảm được công lao động, vụ sau khỏe hơn vụ trước, vậy mới có cái ăn lâu dài”, ông Ngỗ nói.

Để việc ứng dụng xử lý rơm rạ bằng chế phẩm sinh học Emuniv đi vào thực tế, góp phần thay đổi thói quen sản xuất của người dân thì rất cần sự vào cuộc đồng bộ từ cơ quan quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp và các tổ chức nông dân. Từ đó, giúp người dân nắm được lợi ích và hiệu quả từ chế phẩm Emuniv mang lại để ứng dụng tốt vào khâu sản xuất.