Từ vụ Thuận An, Bộ Công an kiến nghị siết chặt quản lý đấu thầu

Như Một Thế Giới đã đưa tin, Cơ quan CSĐT, Bộ Công an vừa hoàn tất kết luận điều tra và đề nghị truy tố 30 bị can liên quan đến vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần (CP) Tập đoàn Thuận An và các đơn vị liên quan.

Theo đó, Cơ quan CSĐT xác định bị can Nguyễn Duy Hưng (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Thuận An) là người chủ mưu, cầm đầu, bị cáo buộc có hành vi “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, gây thiệt hại cho tài sản nhà nước hơn 120 tỉ đồng. Từ đó, cá nhân bị can Hưng đã hưởng lợi bất chính hơn 98 tỉ đồng từ các vi phạm này.

Kiến nghị của Bộ Công an

Căn cứ kết quả điều tra vụ án, CQĐT nhận thấy pháp luật về đầu tư xây dựng, đấu thầu có quy định các doanh nghiệp được xét chọn nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có doanh thu, vốn chủ sở hữu đảm bảo tổng mức đầu tư dự án, giá trị gói thầu tham gia thực hiện.

Để có năng lực tài chính phù hợp với yêu cầu và quy định, các bị can tại doanh nghiệp đã móc nối với người ở công ty kiểm toán thực hiện việc làm giả, nâng khống số liệu về doanh thu, vốn chủ sở hữu, nên các cơ quan, tổ chức, chủ đầu tư dự án đã lựa chọn doanh nghiệp làm chủ đầu tư, nhà thầu không đảm bảo điều kiện, năng lực. Việc này dẫn đến dự án, công trình xây dựng không hoàn thiện tiến độ, kéo dài, bán thầu, gây thiệt hại, thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước, tổ chức.

CQĐT nhận định vụ án là điển hình cho việc các nhà thầu thi công ngay từ đầu đã sử dụng mối quan hệ cấu kết, thông đồng, móc ngoặc với chủ đầu tư dự án để được tham gia thi công dự án. Từ đó, nhà thầu được chủ đầu tư tiết lộ, cung cấp thông tin, dự toán gói thầu, “cài thầu, gài thầu” trong hồ sơ mời thầu để đáp ứng năng lực theo yêu cầu, kiến nghị của nhà thầu, hoặc loại bỏ các nhà thầu khác…

Từ thực trạng trên, Cơ quan CSĐT Bộ Công an kiến nghị Bộ Tài chính kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ và công khai kết quả hoạt động kiểm toán của các công ty kiểm toán xác nhận báo cáo tài chính, doanh thu, chi phí, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp dùng làm năng lực tài chính để được cơ quan có thẩm quyền xét duyệt, công nhận làm chủ đầu tư, nhà thầu thi công.

CQĐT kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu giá, tham mưu đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật liên quan đến định mức, đơn giá trong xây dựng theo hướng giá dự toán các hạng mục công trình dự án phù hợp với chi phí thực tế theo giá thị trường để áp dụng linh hoạt, đảm bảo nguyên tắc các doanh nghiệp thực hiện thi công dự án có lợi nhuận trên cơ sở tiết kiệm tối đa, tránh việc gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước.

Bộ Tài chính, UBND các tỉnh cần xem xét xử lý hành chính đối với các công ty tư vấn đấu thầu, tư vấn giám sát có sai phạm đã kết luận trong vụ án. Các bộ, ngành, UBND các địa phương và cơ quan chức năng cần đặc biệt chú ý trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu, có biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa vi phạm pháp luật, nhất là hành vi tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong hoạt động đấu thầu.

Ông chủ Tập đoàn Thuận An móc ngoặc, chi “cơ chế”

Theo kết luận điều tra, bị can Nguyễn Duy Hưng có mối quan hệ thân thiết với bị can Nguyễn Quang Huy (Giám đốc Ban Quản lý dự án (QLDA) 4, thuộc Cục Đường bộ).

Khi biết Ban QLDA 4 được giao làm chủ đầu tư dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E theo các quyết định của Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) và Tổng cục Đường bộ (Cục Đường bộ) vào tháng 2.2022, Hưng đã nhanh chóng liên hệ với Huy để đề xuất cho Tập đoàn Thuận An tham gia đấu thầu và thi công.

Huy đồng ý và hai bên thỏa thuận Tập đoàn Thuận An sẽ chi tiền “cơ chế” theo các tỷ lệ đã định sẵn, bao gồm 5% giá trị hợp đồng trước thuế cho Ban QLDA 4; 0,6% cho Chi cục Quản lý xây dựng đường bộ (khi duyệt dự toán và sau khi trúng thầu); 0,6% cho lãnh đạo Cục Đường bộ. Tổng số tiền “cơ chế” này sẽ do Hưng chi, đưa cho Huy giữ vai trò “đầu mối” để phân phối.

Đến tháng 8.2022, sau khi có sự phân chia các gói thầu dự án Quốc lộ 14E, Nguyễn Duy Hưng và Nguyễn Quang Huy thống nhất để Tập đoàn Thuận An thi công 2 trong 3 gói thầu chính (gói XD01 và XD02), gói còn lại do Cục Đường bộ và Ban QLDA 4 tổ chức đấu thầu theo quy định.

Phía Ban QLDA 4, Huy chỉ đạo các cán bộ dưới quyền phối hợp tạo điều kiện cho Thuận An trúng thầu. Về phía Tập đoàn Thuận An, Hưng giao nhiệm vụ cho cấp dưới liên hệ, đàm phán, cấu kết với các nhà thầu liên danh, như Công ty Đồng Thuận Hà, Tân Hoàng Long, Tây An để cùng tham gia đấu thầu dưới sự “dẫn đường” của Ban QLDA 4.

Theo kết luận điều tra, từ tháng 9.2022, nhân sự của Tập đoàn Thuận An và các công ty trong liên danh được cử trực tiếp tham gia cùng các cán bộ Ban QLDA 4 trong quá trình khảo sát hiện trạng tuyến đường Quốc lộ 14E.

Họ cùng nhau xây dựng bản vẽ thiết kế, biện pháp thi công và dự toán. Quá trình này có sự tham gia trực tiếp của các nhân sự kỹ thuật thuộc Thuận An, Công ty 168 Việt Nam, Tây An, Tân Hoàng Long... Đến giữa tháng 10.2022, các gói thầu được phân chia, gồm Gói XD01 (Liên danh 168 Việt Nam - Đồng Thuận Hà); Gói XD02 (Liên danh Thuận An - Tây An - Tân Hoàng Long).

Nguyễn Duy Hưng và Nguyễn Ngọc Hòa chỉ đạo Nguyễn Khắc Mẫn, Lê Anh Trung (nhân viên kỹ thuật) phối hợp chặt chẽ với Vương Đình Kiều và Phòng Kinh tế - Kế hoạch để “thiết kế” hồ sơ mời thầu phù hợp với năng lực của các nhà thầu liên danh, đảm bảo điều kiện trúng thầu.

Nguyễn Ái Việt, nhân viên Công ty TAEC tổng hợp các ý kiến góp ý vào bản thiết kế, dự toán từ nhóm Viber, Zalo giữa các nhà thầu và chuyển lại cho Ban QLDA 4 để “tùy chỉnh” theo hướng có lợi cho liên danh.

Theo kết luận điều tra, trong giai đoạn thẩm định thiết kế, để đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, cuối tháng 10.2022, Nguyễn Duy Hưng và Nguyễn Ngọc Hòa đã trực tiếp gặp và đưa cho ông Vũ Hải Tùng (Chi cục trưởng Chi cục Quản lý xây dựng đường bộ) 1,2 tỉ đồng…