Thời trang và công nghệ: Khi mặc đẹp đồng nghĩa với sống thông minh
Công nghệ đang tái định nghĩa thời trang: từ AI, NFT, đến vải thông minh và thử đồ ảo, mở ra kỷ nguyên Fashion Tech cá nhân hóa và bền vững.
Trong thế giới hiện đại, nơi công nghệ len lỏi vào từng ngóc ngách cuộc sống, ngành công nghiệp thời trang cũng đang chuyển mình mạnh mẽ.
Không còn đơn thuần là cuộc chơi của chất liệu, phom dáng hay màu sắc, thời trang hôm nay bắt đầu “sống” cùng công nghệ - và từ đó, mở ra một kỷ nguyên mới đầy cảm hứng: Fashion Tech.
Fashion Tech (Công nghệ thời trang) là lĩnh vực kết hợp giữa thời trang và công nghệ, ứng dụng các công nghệ tiên tiến vào thiết kế, sản xuất, phân phối và trải nghiệm mua sắm thời trang. Nó bao gồm nhiều khía cạnh, từ việc sử dụng phần mềm thiết kế 3D, in 3D, công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) trong thiết kế và trải nghiệm mua sắm, đến việc tích hợp cảm biến và công nghệ đeo được vào quần áo, hoặc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích dữ liệu và dự đoán xu hướng thời trang...
Ở Việt Nam, hành trình giao thoa giữa thời trang và công nghệ dù chỉ mới bắt đầu nhưng đã khơi dậy một năng lượng tươi mới cho cả ngành công nghiệp này.
Khi công nghệ trở thành... chất liệu thời trang
Hãy tạm quên đi hình ảnh công nghệ chỉ nằm gọn trong một chiếc smartwatch hay tai nghe bluetooth. Thời trang công nghệ (hiện đại đã bước sang một trang mới - nơi chính vải vóc cũng có thể “suy nghĩ” và “phản ứng”.
Trên thế giới, các thương hiệu tiên phong như CuteCircuit (Anh) trình làng những chiếc váy LED phát sáng theo dòng tweet trực tiếp; The Unseen tạo ra vải đổi màu tùy theo môi trường. Levi’s kết hợp cùng Google tạo ra chiếc áo khoác thông minh có thể điều khiển nhạc chỉ bằng một cái vuốt tay.
Tại Việt Nam, các startup dệt may cũng đang âm thầm cách mạng hóa ngành bằng những dòng vải thông minh, có thể ứng dụng trong thể thao và chăm sóc sức khỏe như kiểm soát nhiệt độ cơ thể, độ ẩm, hoặc thậm chí hỗ trợ tuần hoàn máu.
IoTeamVN, một startup công nghệ Việt Nam, đã hợp tác với Vinatex - Nhà máy Dệt Nam Định để thử nghiệm ứng dụng IoT và cảm biến năng lượng trong sản xuất dệt may; hay loại vải dứa Ananas của Bảo Lân Textile có khả năng kháng khuẩn tự nhiên, chống tia UV, thẩm thấu tốt - phù hợp cho thời trang thể thao hoặc chăm sóc sức khỏe, vì ưu điểm thoáng khí và thân thiện da.
Những sản phẩm bước đầu này cho thấy tương lai mà chiếc áo có thể “hiểu” người mặc không còn xa nữa.
AI: Nhà thiết kế mới của ngành thời trang
Trong kỷ nguyên số, AI không chỉ phân tích hành vi người tiêu dùng mà còn trở thành “bộ não sáng tạo” cho chính các bộ sưu tập. Ứng dụng nổi bật như The Fabricant - hãng thời trang kỹ thuật số thiết kế những bộ quần áo không bao giờ được sản xuất thành sản phẩm thực tế tại Hà Lan - đã tạo ra các thiết kế thời trang ảo được giao dịch dưới dạng NFT, mở ra khái niệm "mặc đẹp cả ở thế giới ảo".
Tại Việt Nam, một số thương hiệu đã bắt đầu thử nghiệm thử đồ bằng AI, giúp khách hàng hình dung chính xác dáng vóc mình khi mặc một món đồ, ngay trên điện thoại.
Các ứng dụng như Smart Fashion, FitRoom và Genspark Fashion là những nền tảng thời trang AI cho phép người dùng thử đổ ảo bằng cách upload ảnh selfie, rồi AI sẽ phân tích vóc dáng, sở thích phong cách để gợi ý trang phục phù hợp. Từ đây, người dùng sẽ ngay lập tức thấy mình mặc bộ đồ đó như thế nào, trước khi quyết định "móc ví" ra mua sản phẩm.
Ông Nguyễn Vũ Linh, CEO IVY Moda, gần đây có chia sẻ tại một sự kiện của thương hiệu rằng AI đang giúp doanh nghiệp của ông tối ưu hóa toàn bộ quy trình - từ xử lý dữ liệu, lập báo cáo, sáng tạo nội dung đến thiết kế và sản xuất.
Trong thiết kế, AI đóng vai trò như một “trợ lý sáng tạo” - hỗ trợ tra cứu xu hướng, chất liệu, dựng mẫu 3D và thử nghiệm trong môi trường giả lập. Nhờ đó, đội ngũ dễ dàng đánh giá phom dáng, tính linh hoạt và khả thi của sản phẩm trước khi sản xuất, góp phần tăng tốc độ ra mắt mà vẫn kiểm soát tốt chất lượng.
Thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR): "Du hành" trong mua sắm
Nếu như trong thiết kế thời trang, AI đóng vai trò như một “trợ lý sáng tạo” - hỗ trợ tra cứu xu hướng, chất liệu, dựng mẫu 3D và thử nghiệm trong môi trường giả lập; thì với công nghệ VR và AR, người tiêu dùng ngày nay có thể thử kính, phối đồ hay chọn giày phù hợp… ngay trong phòng ngủ của mình.
Trên thực tế, nhiều thương hiệu thời trang đã tận dụng AR và VR để thu hẹp khoảng cách mua sắm trực tuyến và thực tế tại cửa hàng, cho phép người tiêu dùng có những trải nghiệm thực thú vị và sống động.
Zara hay Tommy Hilfiger là những “ông lớn” trong ngành thời trang tiên phong ứng dụng AR tại cửa hàng: Đứng trước gương kỹ thuật số, hình ảnh người mẫu sẽ xuất hiện với bộ đồ người dùng chọn - một trải nghiệm không còn nằm trong phim viễn tưởng.
Tại Việt Nam, một số thương hiệu thời trang cũng đang từng bước tích hợp AR vào trải nghiệm mua sắm online - biến việc “lướt shop” của khách hàng thành một hoạt động tương tác sống động.
In 3D và sản xuất theo nhu cầu: Không còn rác thải, chỉ còn sáng tạo
Công nghệ in 3D trong thời trang không chỉ là bước tiến về kỹ thuật, mà còn là tuyên ngôn về sự bền vững và cá nhân hóa. Những đôi giày Adidas Futurecraft 4D với phần đế in 3D là minh chứng cho tính thẩm mỹ và tính năng được kết hợp một cách tinh tế.
Ở Việt Nam, các nhà thiết kế như Tăng Thành Công, Cao Minh Tiến cùng một số nhà thiết kế độc lập cũng đang triển khai quy trình sản xuất “on-demand” - chỉ sản xuất khi có đơn đặt hàng, giúp tiết kiệm nguyên liệu và giảm thiểu rác thải vải. Đây chính là hướng đi thân thiện môi trường mà ngành công nghiệp thời trang cần hướng tới.
Blockchain: Minh bạch từ sàn diễn đến tủ đồ
Người tiêu dùng hiện đại không chỉ quan tâm đến vẻ ngoài, mà còn muốn biết chiếc áo mình mặc đến từ đâu, được làm như thế nào và trong điều kiện ra sao. Công nghệ blockchain đang mở đường cho một ngành thời trang minh bạch hơn bao giờ hết.
Tập đoàn LVMH - chủ sở hữu Louis Vuitton - đã triển khai nền tảng AURA, cho phép khách hàng kiểm tra lịch sử sản phẩm thông qua mã quét. Tại Việt Nam, một số thương hiệu thời trang xanh đã bước đầu thử nghiệm gắn chip QR vào sản phẩm để truy xuất nguồn gốc, chống hàng giả và nâng cao niềm tin người tiêu dùng.
Một thương hiệu lâu đời về thời trang xanh ở Việt Nam - BOO, cũng đã đưa một số thiết kế lên Metaverse dưới dạng NFT. Điều này cho phép khách hàng sở hữu sản phẩm số riêng biệt với khả năng kiểm chứng nguồn gốc, cũng như hạn chế hàng giả.
Metaverse và thời trang ảo: “Mặc đẹp” ở cả thế giới số
Chào mừng đến thế giới, nơi bạn có thể mặc váy dạ hội trong một game, sở hữu túi hiệu dưới dạng NFT, và trình diễn bộ sưu tập giữa vũ trụ ảo.
Dolce & Gabbana, vào tháng 10.2021, từng đấu giá thành công bộ sưu tập gồm 9 mẫu thiết kế thời trang kỹ thuật số lẫn phiên bản thực tế, thu về một con số ấn tượng: Hơn 6 triệu USD.
Gucci cũng từng có bước đi chiến lược khi kết hợp thời trang cao cấp với công nghệ blockchain. “Aria” - một sản phẩm NTFs bao gồm 3 đoạn video của hãng đã được bán đấu giá trên sàn đấu giá Christie’s, thu về 20.000 USD.
Tại Việt Nam, xu hướng này tuy mới nhưng đã có những dấu hiệu khởi sắc. Năm 2022, NTK Lê Thanh Hòa từng gây tiếng vang khi phối hợp với ORTHO tổ chức show thời trang trong Metaverse.
Tại show thời trang, người xem không chỉ được chiêm ngưỡng mẫu thiết kế 3D, mà còn tương tác với avatar và nhận NFT đặc quyền, có thể quy đổi thành sản phẩm thật.
Sự kiện SR Fashion Business Talk Ep.15 tổ chức bởi Style Republik và RMIT cũng là dịp để các chuyên gia, nhà thiết kế, VJ và sinh viên thời trang cùng nhau tìm hiểu sâu về mối quan hệ giữa thời trang, NFT và Metaverse.
Phong cách sống công nghệ: Khi chuyện mặc cũng là kết nối
Chiếc áo khoác giờ đây không chỉ để giữ ấm, mà có thể phát sáng theo tâm trạng. Đồng hồ không chỉ xem giờ, mà theo dõi sức khỏe. Thời trang đang dần phản ánh phong cách sống thông minh, linh hoạt và cá tính hơn bao giờ hết.
Giới trẻ - đặc biệt là Gen Z tại Việt Nam - đang định hình một xu hướng mới: “Mặc để sống”, thay vì “mặc để khoe”. Từ việc chọn một đôi giày chạy bộ tích hợp chip theo dõi chuyển động đến một chiếc áo hoodie có khả năng chống nắng theo công nghệ Nhật Bản - thời trang công nghệ đang tạo nên một thế hệ sống theo nhịp của công nghệ, nhưng không đánh mất bản sắc cá nhân.
Cuộc chơi giữa thời trang và công nghệ không còn là xu hướng, mà đã là một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại, nhất là người trẻ tại Việt Nam.
Từ những startup nhỏ cho đến các tên tuổi lớn, từ sinh viên thiết kế cho đến người mẫu, KOLs - tất cả đều đang tìm cách kết nối thời trang và công nghệ để tạo nên sản phẩm mang bản sắc Việt nhưng vẫn chạm được chuẩn toàn cầu.
Và điều thú vị nhất là: Chúng ta không còn bị giới hạn trong việc mặc gì, mà được quyền sáng tạo ra chính thứ mình muốn mặc trong thế giới thật và cả thế giới ảo.