Thấy gì khi Zuckerberg ra mắt siêu sao làng AI - Shengjia Zhao?

Đây không chỉ là một vụ chuyển nhượng nhân tài thông thường, mà là tín hiệu cho thấy Meta đang nghiêm túc tham gia cuộc đua siêu trí tuệ.

Một nước cờ được tính toán từ lâu

Shengjia Zhao không phải cái tên xa lạ với những ai theo dõi sát sao ngành AI. Ông chính là một trong những kiến trúc sư đứng sau những thành công vang dội nhất của OpenAI - từ ChatGPT làm chao đảo thế giới, đến GPT-4 thiết lập chuẩn mực mới và quan trọng nhất là mô hình suy luận o1 đầy tham vọng.

Khi Zuckerberg thông báo trên Threads rằng Zhao sẽ lĩnh xướng nghiên cứu tại MSL, ông không giấu được sự hài lòng: "Shengjia đã đồng sáng lập phòng thí nghiệm mới này và là nhà khoa học hàng đầu của chúng tôi từ ngày đầu tiên". Câu nói hé lộ một sự thật thú vị - Meta đã âm thầm chuẩn bị cho kế hoạch này từ rất lâu.

Trước đây, việc Meta chọn Alexandr Wang - cựu CEO của Scale AI - để dẫn dắt MSL từng khiến nhiều người hoài nghi. Wang tuy có tài năng kinh doanh xuất sắc nhưng lại thiếu nền tảng nghiên cứu sâu. Giờ đây, với sự xuất hiện của Zhao, bức tranh đã hoàn thiện. Meta có được sự kết hợp lý tưởng: tầm nhìn chiến lược từ Wang và chuyên môn nghiên cứu đỉnh cao từ Zhao.

Đây không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Trong thế giới AI, nơi mà những đột phá khoa học phải được chuyển hóa thành sản phẩm thương mại với tốc độ chóng mặt, việc có được cả hai yếu tố này là điều kiện tiên quyết để thành công.

Chiến lược săn đầu người quy mô của Meta

Zhao chỉ là phần nổi của tảng băng. Meta đã thực hiện một chiến dịch "săn đầu người" có quy mô chưa từng có trong lịch sử ngành công nghệ. Từ OpenAI, họ không chỉ có Zhao mà còn chiêu mộ được Jiahui Yu, Shuchao Bi, Hongyu Ren và Trapit Bansal - những cái tên đã cùng nhau tạo nên những kỳ tích AI.

Không dừng lại ở đó, Meta còn "rút ruột" các ông lớn khác như Google DeepMind, Safe Superintelligence Apple và Anthropic. Thậm chí, họ còn huy động cả lực lượng nội bộ từ FAIR lab và đơn vị AI tạo sinh hiện tại.

Những gì Zuckerberg đã làm để có được đội ngũ này có thể gọi là "man thiên quá hải". CEO Meta đã trực tiếp gửi email cá nhân cho từng nhà nghiên cứu, mời họ đến biệt thự Lake Tahoe sang trọng và đưa ra những gói lương "khủng" lên tới 8 - 9 chữ số. Một số đề nghị thậm chí có thời hạn chỉ vài ngày - được gọi là "exploding offers" - nhằm tạo áp lực quyết định nhanh chóng.

Tài năng chỉ là một phần của phương trình. Để tạo ra những mô hình AI tiên tiến, cần phải có hạ tầng điện toán khổng lồ. Và Meta đã chuẩn bị sẵn "vũ khí bí mật" mang tên Prometheus.

Cụm điện toán đám mây 1 gigawatt này sẽ đi vào hoạt động vào năm 2026 tại Ohio. Con số 1 gigawatt nghe có vẻ trừu tượng, nhưng hãy tưởng tượng: đó là năng lượng đủ để cung cấp điện cho hơn 750.000 hộ gia đình. Meta sẽ trở thành một trong những công ty công nghệ đầu tiên sở hữu cụm huấn luyện AI có quy mô như vậy.

Đây chính là lợi thế cạnh tranh then chốt. Trong thời đại AI, ai có hạ tầng điện toán mạnh hơn sẽ có thể tạo ra những mô hình lớn hơn, thông minh hơn và mạnh mẽ hơn.

Với Zhao gia nhập, Meta hiện có một cấu trúc AI ba tầng độc đáo. Yann LeCun tiếp tục dẫn dắt FAIR lab với định hướng nghiên cứu dài hạn, những công nghệ có thể không ra đời trong 5 - 10 năm tới nhưng sẽ định hình tương lai AI. Zhao sẽ tập trung vào MSL với mục tiêu tạo ra những sản phẩm có thể cạnh tranh trực tiếp với OpenAI và Google ngay trong tương lai gần. Còn đơn vị AI tạo sinh sẽ đóng vai trò cầu nối, chuyển hóa nghiên cứu thành sản phẩm thương mại.

Đây là một cách tiếp cận thông minh. Thay vì đặt tất cả trứng vào một giỏ, Meta đang phân tán rủi ro và tối ưu hóa cả nghiên cứu lẫn ứng dụng.

Đòn đau với OpenAI

Việc Zhao rời OpenAI không chỉ mang lại lợi ích cho Meta mà còn là một đòn giáng mạnh vào đối thủ. Zhao chính là người đồng phát triển "new scaling paradigm" - paradigm mở rộng mới mà Zuckerberg nhắc đến. Đây rất có thể là những bí quyết đằng sau thành công của mô hình o1, thứ mà Meta hiện chưa có sản phẩm cạnh tranh tương đương.

Giờ đây, những bí mật này đã theo Zhao sang Meta. Không chỉ vậy, cùng với anh còn có cả Trapit Bansal - người cộng sự thân thiết trong việc phát triển mô hình suy luận tại OpenAI. Đây là những tổn thất không thể bù đắp được về mặt nhân lực và tri thức.

Với đội hình hiện tại, Meta đang sở hữu một trong những đội ngũ AI mạnh nhất thế giới. Từ tài năng nghiên cứu cho đến hạ tầng điện toán, từ tầm nhìn chiến lược đến nguồn tài chính dồi dào, họ đã có đầy đủ "vũ khí" để tham gia cuộc chiến siêu trí tuệ.

Nhưng thách thức thực sự mới chỉ bắt đầu. Việc điều phối ba đơn vị AI với mục tiêu và văn hóa khác nhau sẽ không đơn giản. Meta cần chứng minh rằng họ có thể biến những tài năng và tài nguyên này thành những sản phẩm AI cách mạng.

OpenAI và Google chắc chắn sẽ không đứng yên. Cuộc chiến nhân tài sẽ ngày càng gay gắt hơn và những gói lương trên trời có thể sẽ trở thành chuyện bình thường. Người tiêu dùng cuối cùng sẽ là những người được hưởng lợi từ cuộc cạnh tranh này, khi những công nghệ AI ngày càng tiên tiến được đưa vào thực tế.

Cuộc đua siêu trí tuệ đã chính thức bước vào giai đoạn mới. Và với những nước cờ táo bạo như vậy, Meta đã chứng minh họ không chỉ muốn tham gia cuộc chơi, mà còn quyết tâm thắng cuộc.