Thái Lan chọn tên lửa châu Âu để phòng thủ biên giới, vì sao?

Thái Lan triển khai hệ thống tên lửa VL MICA

Trong bối cảnh tình hình an ninh tại biên giới Thái Lan -Campuchia có dấu hiệu leo thang, việc Quân đội hoàng gia Thái Lan lựa chọn hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn VL MICA do châu Âu sản xuất, được cho là nhằm tăng cường năng lực phòng thủ trên không, đối phó hiệu quả với các mối đe dọa tiềm tàng từ máy bay không người lái, trực thăng hoặc tên lửa tầm thấp trong khu vực có địa hình phức tạp.

Công nghệ và đặc điểm kỹ thuật

Hệ thống VL MICA do tập đoàn công nghệ quốc phòng MBDA (Pháp) phát triển là một tổ hợp phòng không tầm ngắn đến trung bình. Đây là phiên bản mặt đất của tên lửa không đối không MICA, được cải tiến để hoạt động hiệu quả trong môi trường tác chiến mặt đất, đặc biệt phù hợp với điều kiện chiến trường cơ động và có yêu cầu phản ứng nhanh.

VL MICA sử dụng hai loại tên lửa dẫn đường gồm MICA RF (radar chủ động) và MICA IR (dẫn đường hồng ngoại thụ động). Mỗi loại có cấu trúc khí động học đặc trưng, đầu nhọn cho phiên bản RF và đầu tròn cho phiên bản IR, giúp tối ưu hóa hiệu suất theo phương thức dẫn đường tương ứng.

Tên lửa nặng khoảng 112kg, có khả năng tấn công mục tiêu ở cự ly tối đa 20km và độ cao từ 20 - 9.000m. Radar 3D đi kèm cho phép phát hiện mục tiêu từ khoảng cách tới 80km, hỗ trợ hiệu quả quá trình phát hiện, theo dõi, và khóa mục tiêu.

Một trong những ưu điểm nổi bật của hệ thống là khả năng “bắn và quên” (fire-and-forget), cho phép tên lửa tự động truy bám mục tiêu sau khi rời ống phóng, không cần điều khiển liên tục từ trung tâm chỉ huy.

Nhờ tích hợp công nghệ dẫn đường kép (IR và RF), hệ thống có thể đối phó hiệu quả với môi trường tác chiến phức tạp như nhiễu điện tử (ECM) hay đối kháng hồng ngoại (IRCM), đảm bảo tỷ lệ tiêu diệt mục tiêu cao.

Hệ thống sử dụng phương thức phóng thẳng đứng (vertical launch) từ các ống phóng dạng container, mang lại khả năng bao phủ toàn hướng (360 độ) mà không cần xoay chỉnh trước khi khai hỏa. Cách bố trí này đặc biệt hữu ích trong tình huống đánh chặn mục tiêu từ nhiều hướng đồng thời, bao gồm máy bay cánh cố định, trực thăng, UAV, tên lửa hành trình và vũ khí chính xác dẫn đường.

Một tổ hợp VL MICA tiêu chuẩn thường bao gồm trung tâm chỉ huy tác chiến đặt trên xe bọc thép, radar 3D kiểm soát không gian tác chiến, và từ 3 đến 6 bệ phóng cơ động, mỗi bệ mang 4 tên lửa.

Phiên bản triển khai mới nhất sử dụng khung gầm xe tải Renault, cho phép triển khai đầy đủ chỉ trong vòng 10 phút, tái nạp đạn nhanh trong khoảng 15 phút, đảm bảo khả năng phản ứng liên tục trong điều kiện chiến đấu cường độ cao.

Với thiết kế gọn nhẹ, cơ động và khả năng tích hợp cao trong hệ thống phòng không nhiều lớp, VL MICA đang là một trong những lựa chọn ưu tiên của nhiều quốc gia trong việc xây dựng mạng lưới phòng thủ hiện đại, thích ứng với các mối đe dọa đường không ngày càng đa dạng và khó lường.

Hiệu suất và ứng dụng

Thái Lan ký hợp đồng mua hệ thống VL MICA với MBDA vào năm 2017, trở thành quốc gia đầu tiên tại Đông Nam Á sở hữu hệ thống phòng không mặt đất do châu Âu sản xuất.

Việc bàn giao sản phẩm bắt đầu từ năm 2019, bao gồm các bệ phóng thẳng đứng, radar đa chức năng và hệ thống chỉ huy điều khiển tích hợp trên xe quân sự. Mục tiêu chính là thay thế các tổ hợp đã lỗi thời như Spada 2000 (châu Âu), đồng thời tăng cường năng lực phòng thủ cho các khu vực chiến lược, căn cứ quân sự và vùng dân cư trọng yếu.

VL MICA được đánh giá cao nhờ hiệu suất vượt trội trong đánh chặn máy bay cánh cố định, trực thăng, UAV, tên lửa hành trình và bom dẫn đường.

Thiết kế chống nhiễu hiệu quả và khả năng hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết khiến hệ thống trở thành lựa chọn tối ưu cho cả bảo vệ tài sản quân sự lẫn dân sự. Với tính cơ động cao, VL MICA cũng hỗ trợ lực lượng mặt đất trong các tình huống bị tấn công dồn dập từ nhiều hướng.

Một số quốc gia khác như Đan Mạch cũng đã đưa hệ thống này vào biên chế. Các hợp đồng mới được ký vào năm 2025 phản ánh nhu cầu ngày càng lớn đối với giải pháp phòng không linh hoạt, có khả năng triển khai nhanh trong bối cảnh mối đe dọa đường không gia tăng.

Dù có một số đánh giá cho rằng tầm bắn của VL MICA khiêm tốn so với các hệ thống tầm trung, nhưng nhờ công nghệ dẫn đường tiên tiến và độ tin cậy cao, hệ thống này vẫn là trụ cột trong chiến lược phòng không của Pháp và nhiều đồng minh.

Hiện nay, Thái Lan được cho là đang triển khai VL MICA tới gần khu vực biên giới với Campuchia. Dù chưa có xác nhận chính thức về việc sử dụng VL MICA cho thực chiến nhưng đây sẽ là lần đầu tiên hệ thống này hiện diện tại một khu vực có nguy cơ xung đột cao.