Mùa hè không chỉ có tiếng ve và ánh nắng
Những ngày hè oi ả mang theo không chỉ tiếng ve rộn rã và những kỳ nghỉ được mong chờ, mà còn là nỗi ám ảnh mang tên “đuối nước”. Đáng báo động, những vụ đuối nước không chỉ xảy ra ở trẻ nhỏ vùng quê sông nước, mà với các học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên khắp mọi miền đất nước.
Những con số không biết nói dối
Thực trạng đuối nước ở giới trẻ Việt Nam, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh - sinh viên, đang ngày càng nhức nhối.
Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 2.000 trẻ dưới 16 tuổi tử vong do đuối nước. Chỉ riêng 11 tháng đầu năm 2024, đã có 402 trẻ em tử vong.
Những tháng đầu hè 2025 tiếp tục chứng kiến hàng loạt thảm kịch thương tâm. Tháng 5.2025, hai sinh viên năm nhất của một trường đại học danh tiếng tử vong khi bơi tại hồ đập ở Thạch Thất, Hà Nội. Gần như cùng thời điểm, học sinh tại Hà Tĩnh, Quảng Bình cũng lần lượt ra đi vì những phút giây vui chơi thiếu kiểm soát. Ao làng, hồ tự nhiên, sông ngòi - không nơi nào là tuyệt đối an toàn.
Nguyên nhân: không mới - nhưng vẫn bị bỏ ngỏ
Thiếu kỹ năng bơi và kiến thức an toàn dưới nước. Việt Nam có hệ thống sông ngòi, ao hồ dày đặc, nhưng bơi lội vẫn chưa được coi là kỹ năng sinh tồn bắt buộc. Nhiều trường học không có bể bơi, không có giáo viên đạt chuẩn. Ngay cả người biết bơi vẫn thiếu kỹ năng sinh tồn như: xử lý chuột rút, dòng chảy ngược, cách cứu đuối an toàn. Ở nông thôn, nguy cơ đuối nước cao gấp đôi thành thị, nhưng ít nơi được phổ cập bơi.
Tâm lý chủ quan, thích mạo hiểm ở lứa tuổi trẻ
Tuổi học trò ưa khám phá, dễ bị kích động bởi lời rủ rê. Một lời thách thức tắm sông giữa trưa hè, một lời hứa “không sao đâu” - đôi khi cũng đủ để dẫn đến bi kịch.
Vụ việc hai sinh viên kể trên là ví dụ điển hình: bơi tại khu vực nguy hiểm, không có người giám sát, thiếu thiết bị cứu hộ.
Gia đình và xã hội chưa thực sự vào cuộc đúng mức. Nhiều phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về nguy cơ đuối nước ngay trong môi trường sống: lu nước không đậy, bể chứa, ao hồ sau nhà, kênh mương công trình…
Chính quyền địa phương chưa rà soát, cắm biển cảnh báo, rào chắn triệt để tại các điểm nước sâu. Việc giám sát, cảnh báo của cộng đồng còn thiếu liên kết và hành động cụ thể.
Tổn thất không chỉ là sinh mạng - mà còn là tài nguyên xã hội.
Thống kê từ Bang New South Wales (Úc) năm 2024 cho thấy, tổng thiệt hại do đuối nước lên tới hơn 738 triệu AUD (tương đương hơn 12.500 tỉ đồng Việt Nam). Con số này bao gồm: chi phí y tế, pháp lý, xử lý sự cố, mất mát năng suất lao động, tổn thất tinh thần kéo dài cho gia đình nạn nhân.
Đừng để mùa hè thành mùa chia ly
Đuối nước không phải là một tai nạn bất ngờ, mà là thảm kịch có thể phòng tránh được. Đã đến lúc mỗi gia đình, mỗi nhà trường và toàn xã hội phải cùng hành động: Phổ cập bơi như một môn học bắt buộc, hướng dẫn kỹ năng phòng tránh và thoát hiểm dưới nước, tăng cường giám sát và cảnh báo tại khu vực nguy hiểm. Đồng hành cùng giới trẻ qua truyền thông tích cực, không cổ xúy hành vi liều lĩnh.
An toàn của giới trẻ hôm nay - là nền tảng xã hội ngày mai. Mùa hè là mùa của những giấc mơ, của tuổi trẻ và ánh nắng. Đừng để nó trở thành mùa của tang tóc và nước mắt. Hãy để tiếng ve ngân dài trong tiếng cười, chứ không phải những lời tiễn biệt bên bờ sông.