Những dấu hiệu báo trước bản thân có thể bị đột quỵ
Nhiều trường hợp có những dấu hiệu báo trước đột quỵ nhưng đã bị bỏ qua, dẫn đến nguy hiểm tính mạng.
Thông tin bên lề Hội nghị khoa học thường niên Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) năm 2025 vào sáng 2.8, TS-BS Võ Văn Tân - Trưởng khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Nhân dân Gia Định đã cho biết như trên.
Những dấu hiệu báo trước nguy cơ đột quỵ
Theo TS-BS Võ Văn Tân, bệnh đột quỵ có 2 thể gồm: nhồi máu não và xuất huyết não, trong đó bệnh nhân đột quỵ do nhồi máu não chiếm tỷ lệ lớn lên đến 75%.
Điều đáng nói, bệnh nhân đột quỵ đang có xu hướng trẻ hóa, nhất là những người làm việc trong môi trường nhiều áp lực. Hiện nay tỷ lệ người dưới 40 tuổi bị đột quỵ chiếm đến 20%.
“Bệnh nhân đột quỵ có xu hướng trẻ hóa được hiểu theo 2 hướng. Thứ nhất là bệnh nhân có tuổi đời trẻ, thứ nhì là do nhận biết được bệnh phát hiện sớm so với trước đây.
Trước đây, có những em mới 15 - 16 tuổi tự nhiên yếu nửa người, gia đình nghĩ là những bệnh khác chứ không nghĩ đột quỵ, được đưa vào bệnh viện không phù hợp, hoặc ở nhà bệnh nặng rồi mất.
Hiện nay, thông tin nhiều hơn, tiếp cận bệnh viện dễ hơn nên những trường hợp trẻ tuổi có những dấu hiệu trên được vào cơ sở điều trị phù hợp, phát hiện chính xác bệnh đột quỵ”, bác sĩ Tân giải thích.
Bệnh nhân có tuổi đời trẻ mắc bệnh đột quỵ gia tăng, theo bác sĩ Tân, điều này có nhiều nguyên nhân như: Ít vận động, ăn thức ăn nhanh, thích uống nước ngọt, áp lực cao từ công việc đến gia đình...
“Chính những điều này dẫn đến việc những người trẻ bị stress, khiến tiến trình xơ hóa mạch máu sớm hơn”, bác sĩ Tân nhấn mạnh.
Đặc biệt, bác sĩ Tân cho biết dấu hiệu đặc trưng của đột quỵ mà mọi người có thể dự phòng được từ trước, đó là biểu hiện của những cơn thiếu máu não như tê và yếu nửa người, thời gian có thể kéo dài 30 phút hoặc 1 giờ nhưng sau đó tự hồi phục. Điều này khiến nhiều người chủ quan, cứ ở nhà, không đến cơ sở y tế.
“Đây là dấu hiệu đột quỵ quan trọng. Khoảng 12% bệnh nhân có biểu hiện của cơn thiếu máu não trong vòng 24 giờ sẽ bị rơi vào cơn đột quỵ cấp. Hiện tại y học đã nâng tầm điều trị những trường hợp bị cơn thiếu máu não lên ngang hàng với điều trị trường hợp đột quỵ”, bác sĩ Tân cho biết thêm.
Những triệu chứng của đột quỵ thường thấy, theo bác sĩ Tân, là liệt nửa mặt, yếu nửa người, thay đổi giọng nói…
Ngoài ra, đột quỵ còn có triệu chứng chóng mặt. Điều này, người bệnh cần phải phân biệt với những bệnh lý khác. Nếu bệnh nhân chóng mặt nhiều, nôn ói nhiều, nhưng vẫn đi được, giữ được thăng bằng thì có thể là rối loạn tiền đình, chứ không phải đột quỵ. Trong trường hợp bệnh nhân chóng mặt ít , nuốt sặc, đau đầu, đi té ngã thì là triệu chứng của đột quỵ.
Ngoài ra, bác sĩ Tân lưu ý về trường hợp đột quỵ mà dân gian gọi là trúng gió. Với những trường hợp này, bệnh nhân vẫn yếu nửa mặt, yếu nửa người hoặc tay, chân cần đưa ngay đến cơ sở sơ y tế.
“Trước đây, y học chưa phát triển, người dân cứ nghĩ đó là trúng gió nên cạo gió, giác hơi… Dĩ nhiên, lấy vật cứng cạo lên người sẽ làm tổn thương các mạch máu thì màu đỏ sẽ nổi lên. Nhiều người cứ nghĩ đó là gió nhưng thực chất là những sang chấn trên da gây ra đỏ”, bác sĩ Tân nói.
Những yếu tố nguy cơ đột quỵ có thể thay đổi được
Theo các chuyên gia y tế, một số trường hợp đột quỵ bị hôn mê, nhưng nhiều người vẫn nặn chanh vào miệng bệnh nhân. Điều này không những không có tác dụng điều trị mà còn vô tình khi nặn chanh vào miệng làm bệnh nhân bị co thắt đường thở khiến “chết ngạt trên cạn”.
“Khi phát hiện bệnh nhân có triệu chứng hôn mê, hay lơ mơ, cần đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất, tuyệt đối không thực hiện các biện pháp dân gian như: Nặn máu ở các đầu ngón tay, nặn chanh vào miệng… Bởi khi chích máu đầu ngón tay ngón chân sẽ làm trì hoãn thời gian vàng điều trị.
Đối với đột quỵ, lộ trình chạy chữa tối ưu cho bệnh nhân là càng ngắn càng tốt. Bệnh nhân tiếp cận với cơ sở y tế càng sớm sẽ giảm di chứng và tỷ lệ tử vong”, bác sĩ Tân khuyên.
Phân tích của bác sĩ Tân cho thấy đối với bệnh đột quỵ, chủ yếu là yếu tố nguy cơ về mạch máu, yếu tố nguy cơ về tim. Trong đó, yếu tố nguy cơ về mạch máu bao gồm: Tăng huyết áp, đái tháo đường rối loạn lipid máu… Đây là những yếu tố có thể thay đổi được. Để phát hiện nguy cơ đột quỵ, bác sĩ Tân khuyến cáo mọi người nên tầm soát định kỳ, nhất là những người bị cao huyết áp.
“Bệnh cao huyết áp dễ chẩn đoán nhưng cũng dễ bỏ sót. Ngay cả khi chẩn đoán được bệnh cao huyết áp, việc điều trị lại gặp khó khăn bởi nhiều người tăng huyết áp cứ nghĩ rằng bệnh không nguy hiểm.
Bệnh nhân tăng huyết áp, để dẫn đến biến cố mạch máu thường kéo dài từ 10 - 20 năm, nên nhiều người không quan tâm. Thực tế cho thấy chỉ 1/5 đến 1/10 bệnh nhân kiểm soát được huyết áp, còn lại đều không kiểm soát được”, bác sĩ Tân chia sẻ.
Đối với bệnh đái tháo đường và rối loạn lipid máu, bác sĩ Tân cho biết việc tầm soát giống nhau. Trước đây, bệnh đái tháo đường thường có biểu hiện“ 4 nhiều” (ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều và sụt cân nhiều). Nhưng hiện nay đái tháo đường gắn liền với bệnh lý chuyển hóa, nên nhiều người không hề sụt cân vẫn mắc tiểu đường.
Ngoài ra, mọi người cần thay đổi lối sống, nhất là cần phải thường xuyên đi bộ, khám sức khỏe định kỳ để tìm bệnh, sớm có cách điều trị.