Bãi bỏ thuế khoán để minh bạch hóa

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính sáng 19.6, dại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân đã đề cập đến việc phát triển hộ kinh doanh thông qua bỏ thuế khoán.

Theo ông Cường, chính sách này tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, mang đến tâm lý e ngại. Có đại biểu đề nghị xem xét lùi thời hạn thực hiện.

"Các hộ không ngại việc nộp thuế, nhưng e ngại về thủ tục hoặc cách tính toán làm thế nào cho đúng. Chính phủ có kế hoạch và giải pháp gì để chuẩn bị cho các hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ cảm thấy thuận lợi, chuyên nghiệp và hứng khởi trong việc nộp thuế", ông Cường đề nghị.

Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng hệ thống thuế đã được cơ quan quốc tế đánh giá tiệm cận với thông lệ quốc tế, song tính minh bạch trong một số loại thuế đang thu thủ công đang là rào cản lớn tạo sự không minh bạch.

Ông Thắng cho hay vừa qua nghị quyết của Quốc hội đã yêu cầu bỏ thuế khoán trong năm 2026. Cơ chế thuế khoán chỉ phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng không còn phù hợp, dễ bị lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh.

“Hình thức này không tạo động lực để các hộ kinh doanh lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là chủ trương rất đúng, đây là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh; thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và khu vực chính thức”, ông Thắng nói.

Đồng tình rằng quá trình triển khai sẽ có tác động lớn, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công cụ để thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng về thủ tục, chi phí cho người dân. Bộ đang rà soát, sửa luật quản lý thuế, thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện. Điều này đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Giải pháp nào đạt 2 triệu doanh nghiệp?

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) cho hay trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều khó khăn, doanh nghiệp rút lui nhiều, tạo thêm áp lực với mục tiêu đến năm 2030 đạt 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế. Bà Ngọc đề nghị bộ trưởng nêu giải pháp phát triển doanh nghiệp cả về số lượng và chất lượng.

Chung sự quan tâm, đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) nêu vấn đề: Trong hơn 5 triệu hộ kinh doanh, có nhiều hộ kinh doanh có quy mô rất lớn nhưng chưa chính thức gia nhập khu vực doanh nghiệp do e ngại về chi phí, thủ tục và nghĩa vụ tài chính.

"Thực tế này cho thấy cần nhiều chính sách đột phá, thực chất để khuyến khích tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Giải pháp đột phá nào thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp?", ông Tân nêu.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết mục tiêu đạt 2 triệu doanh nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng, thể hiện khát vọng phát triển của nền kinh tế, song cũng là thách thức rất lớn khi môi trường kinh doanh khó khăn. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp còn yếu.

Ông Thắng nêu rằng hiện nay có 5,2 triệu hộ kinh doanh, nhiều hộ kinh doanh có doanh thu hằng năm lớn nhưng chưa chịu chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp - đây là lực lượng tiềm năng để đạt mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030.

Trong Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ năm 2017 đã có quy định chính sách hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp, nhưng sau hơn 7 năm số lượng chuyển đổi hộ kinh doanh không nhiều.

Do chi phí tuân thủ pháp luật giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp chênh lệch lớn, hộ kinh doanh chưa nắm rõ quy định pháp luật, chưa quen quản lý sổ sách kế toán, hộ kinh doanh được áp dụng thuế khoán, áp dụng hóa đơn chứng từ đơn giản hơn doanh nghiệp…

Theo ông Thắng, cần kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch hiệu quả, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp, cắt giảm thực tế thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh. Hai là rà soát tháo gỡ vướng mắc trong đầu tư, kinh doanh, quy hoạch để tạo hành lang thông thoáng ổn định để doanh nghiệp có động lực tham gia, cùng với đó là đẩy mạnh chuyển đổi số.

Cũng theo ông Thắng, với hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đây là nguồn lực lớn để hiện thực hóa mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp. Bộ đang hoàn thiện các quy định để thu hẹp sự chênh lệch giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp về quản trị, tài chính, kế toán nhất là triển khai bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026, thúc đẩy minh bạch hóa, chuyên nghiệp hóa.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng xây dựng các chính sách như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm, bãi bỏ thuế môn bài, cung cấp phần mềm kế toán miễn phí để nâng cao năng lực quản trị cho doanh nghiệp. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng sẽ được hỗ trợ về đất đai, vốn, thị trường công nghệ, chuyển đổi số, phát triển nguồn lực, tăng khả năng chống chịu, thích ứng cho doanh nghiệp.

Lam Thanh