Nhiều vấn đề cần bàn từ đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, giảm phát thải

Bộ trưởng NN-MT Đỗ Đức Duy cho biết hội nghị nhằm đánh giá những kết quả đã đạt được và đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện cho giai đoạn tiếp theo.

Qua hơn một năm triển khai, đề án đã từng bước khẳng định tính đúng đắn, cần thiết và bước đầu mang lại những kết quả tích cực trong việc chuyển đổi nền nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thói quen trong sản xuất lúa gạo của bà con nông dân đang dần thay đổi theo hướng tăng giá trị, giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Đề án đã được các tổ chức quốc tế, các đối tác phát triển quan tâm, đồng hành, hỗ trợ về kỹ thuật, tín dụng và phát triển thị trường. Các doanh nghiệp, hợp tác xã và bà con nông dân đã chú trọng hơn đến liên kết sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, chuyển đổi sang quy trình canh tác bền vững như: Quản lý nước tưới tiên tiến, sử dụng phân bón hợp lý, xử lý rơm rạ… và được áp dụng ngày càng rộng rãi, đóng góp tích cực vào tăng trưởng của ngành và của các địa phương; hướng tới mục tiêu xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam gắn với chất lượng cao, phát thải thấp và bảo vệ môi trường.

Ngành nông nghiệp và môi trường được giao mục tiêu tăng trưởng cao nhất từ trước đến nay là 4%. Trong 3 tháng đầu năm, toàn ngành đã tập trung cao độ, nỗ lực triển khai các nhiệm vụ và giải pháp đồng bộ, hiệu quả.

Theo số liệu công bố của Cục Thống kê, quý 1 vừa qua, GDP nông nghiệp tăng trưởng với tốc độ 3,74% (cao nhất kể từ năm 2019 sau đại dịch COVID-19). Giá trị sản xuất toàn ngành tăng 3,7%. Trong đó, trồng trọt tăng 2,98%, chăn nuôi tăng 4,55%, lâm nghiệp tăng 6,67% và thủy sản tăng 3,98%. Đây là các kết quả đáng khích lệ, thể hiện được quyết tâm của toàn ngành trong việc đóng góp vào tăng trưởng năm 2025 của cả nước đạt 8%; xuất khẩu thủy sản tiến tới 65 tỉ USD trong năm 2025.

Trong đó, đóng góp không nhỏ vào các kết quả tăng trưởng trên là từ các kết quả của triển khai Đề án “Phát triển bền vững một triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”.

Theo Bộ Trưởng Bộ NN-MT, bên cạnh những kết quả bước đầu, hội nghị cũng nhìn nhận thực tế rằng việc triển khai đề án vẫn còn những khó khăn, thách thức, trong đó: Việc triển khai đề án ở một số địa phương còn chậm, lúng túng; hạ tầng thủy lợi đặc biệt là thủy lợi nội đồng còn chưa đáp ứng được yêu cầu về tưới tiêu hợp lý, tiết kiệm; liên kết sản xuất bước đầu đã được hình thành nhưng còn yếu; người dân tham gia đề án chưa chủ động, vẫn còn tâm lý trông chờ vào sự hỗ trợ; vốn đầu tư cho đề án, đặc biệt là các dự án vay vốn từ Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tài chính carbon chuyển đổi (TCAF) chậm được huy động và chưa hoàn thành các thủ tục theo quy định.

Tại hội nghị, ngành nông nghiệp nhìn lại những kết quả bước đầu, thẳng thắn trao đổi về các khó khăn, vướng mắc, từ đó đưa ra các giải pháp cụ thể, khả thi để tiếp tục triển khai đề án một cách hiệu quả hơn trong thời gian tới; góp phần vào tăng trưởng chung của ngành nông nghiệp, và đặc biệt là phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo Việt Nam.

Phó cục trưởng Cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật Nguyễn Thị Thu Hương cho rằng, các đại biểu tham dự tập trung thảo luận vào một số nội dung trọng tâm sau 1 năm thực hiện: Đánh giá khách quan, toàn diện kết quả 1 năm thực hiện đề án; đề xuất các giải pháp để tiếp tục nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận từ các cấp chính quyền địa phương đến từng hộ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp trong việc triển khai đề án; đề xuất các giải pháp để nâng cao năng lực và tạo cơ chế hỗ trợ để hợp tác xã đóng vai trò trung tâm trong tổ chức sản xuất, thu mua và tiêu thụ sản phẩm; đề xuất các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn về hạ tầng thủy lợi, logistics phục vụ sản xuất và chế biến lúa gạo bền vững; giải pháp thúc đẩy thị trường tiêu thụ gạo chất lượng cao, phát triển thương hiệu gạo Việt Nam, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân.

Xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam là thương hiệu uy tín, chất lượng cao và phát thải thấp; chia sẻ những kinh nghiệm hay, những mô hình khả thi, những cách làm sáng tạo qua thực tiễn triển khai đề án để từ đó lựa chọn được các giải pháp mở rộng diện tích sản xuất lúa gạo theo quy trình canh tác bền vững. Đây cũng là dịp các địa phương chia sẻ cách làm hay trong quá trình triển khai thực hiện đề án.