Nga triển khai ‘bóng ma hạt nhân’ Yars: Tên lửa cơ động, không thể bị truy dấu

Theo Interfax, đây là một phần của cuộc diễn tập quy mô lớn, phản ánh cam kết của Moscow trong việc duy trì và kiểm tra khả năng răn đe hạt nhân chiến lược giữa bối cảnh căng thẳng địa chính trị toàn cầu leo thang.

Sức mạnh công nghệ

RS-24 Yars là phiên bản nâng cấp toàn diện từ dòng Topol-M, do Viện Kỹ thuật nhiệt Moscow phát triển. Hệ thống này bao gồm các bệ phóng tự hành SPU 15U175M và trạm chỉ huy cơ động tích hợp trên khung gầm xe tải việt dã hạng nặng. Mục tiêu thiết kế là tối đa hóa tính cơ động, khả năng tái triển khai nhanh và độ sống sót trong môi trường tác chiến hiện đại.

Trong đợt triển khai mới nhất, các đơn vị Yars đã thực hiện hành quân chiến đấu trên quãng đường 100km, thiết lập vị trí dã chiến, ngụy trang, triển khai biện pháp phản phá hoại, tất cả đều nhằm tăng khả năng sống sót và gây khó khăn cho đối phương trong việc theo dõi và tiêu diệt.

So với các hệ thống cũ như Topol-M, Yars vượt trội ở nhiều mặt như khả năng mang nhiều đầu đạn độc lập (MIRV), tích hợp chỉ huy hiện đại, hệ thống dẫn đường cải tiến và khả năng chống xâm nhập từ các hệ thống phòng thủ tên lửa. Quan trọng hơn, tính cơ động giúp các đơn vị Yars thoát khỏi nguy cơ bị tấn công phủ đầu, điều mà các bệ phóng cố định như silo không thể tránh khỏi.

Yars có thể hoạt động trên các địa hình phức tạp nhờ khung xe chuyên dụng, khả năng tự hành trong nhiều tuần lễ và được thiết kế để thường xuyên di chuyển, thay đổi vị trí phóng. Điều này khiến đối phương khó xác định vị trí cụ thể để vô hiệu hóa trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân.

Việc tuần tra trên mặt đất, thay vì giữ tên lửa ở trạng thái tĩnh, tạo ra "bức màn sương chiến lược", khiến đối phương khó đoán được lực lượng thực sự có thể khai hỏa ngay lập tức. Đó là một phần trong học thuyết "răn đe bất đối xứng" mà Nga đang theo đuổi.

Chương trình Yars được hỗ trợ mạnh mẽ từ ngân sách quốc phòng Nga, với các hợp đồng sản xuất hàng loạt kéo dài đến cuối thập niên 2020. Các trung đoàn như ở Yoshkar-Ola đã được tái trang bị toàn bộ, củng cố năng lực răn đe hạt nhân tầm xa của Nga mà không quá phụ thuộc vào các bệ phóng cố định vốn dễ bị phát hiện từ vệ tinh hoặc UAV chiến lược.

Bằng cách chuyển trọng tâm sang các đơn vị cơ động, Nga có thể duy trì một lực lượng răn đe “linh hoạt và sống sót” hơn, điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thế giới bước vào giai đoạn bất định về an ninh.

Sự trỗi dậy của ICBM cơ động

Nga không phải là quốc gia duy nhất đầu tư mạnh vào ICBM cơ động. Trung Quốc đã triển khai tên lửa DF-41, loại có khả năng mang 10 đầu đạn MIRV và vận hành bằng xe tải hạng nặng trên địa hình khó khăn. Mỹ cũng đang xúc tiến phát triển các hệ thống mới như Sentinel thay thế Minuteman III, đồng thời tăng cường khả năng phòng thủ tên lửa trước mối đe dọa từ các hệ thống cơ động.

Điểm chung trong các chiến lược hiện đại là tái tập trung vào tính cơ động và phân tán như di chuyển liên tục, khó bị phát hiện, khó bị tiêu diệt trước khi phản công. Trong thời đại công nghệ giám sát không gian phát triển mạnh, năng lực “ẩn mình trong chuyển động” của Yars là lợi thế không nhỏ.

Cuộc tuần tra của các bệ phóng Yars tại Mari El tuy là một phần của chương trình huấn luyện định kỳ, nhưng đồng thời mang ý nghĩa chiến lược rõ rệt. Trong bối cảnh các cường quốc đẩy mạnh phát triển vũ khí hạt nhân cơ động, khó phát hiện và mang nhiều đầu đạn, rủi ro về hiểu lầm chiến lược hoặc leo thang ngoài kiểm soát ngày càng trở nên hiện hữu. Việc triển khai các hệ thống như Yars không chỉ là biện pháp răn đe, mà còn phản ánh sự phức tạp và nhạy cảm của cán cân hạt nhân toàn cầu hiện nay.

Sự xuất hiện của Yars trên các tuyến hành quân chiến đấu cho thấy Nga đang đầu tư nghiêm túc vào một lực lượng răn đe hạt nhân có tính cơ động cao, khó bị truy vết và dễ tái bố trí. Trong kỷ nguyên mà hệ thống giám sát và đánh chặn phát triển nhanh chóng, khả năng “ẩn mình khi di chuyển” trở thành ưu thế sống còn.