Mô hình mã nguồn mở và điện toán đám mây mở ra kỷ nguyên AI có chủ quyền cho ASEAN
Khi trí tuệ nhân tạo (AI) trở nên phổ biến hơn, điều quan trọng là các nền kinh tế mới nổi cần xây dựng “AI có chủ quyền”, một số diễn giả cho biết tại hội nghị East Tech West của CNBC được tổ chức ở Bangkok, thủ đô Thái Lan.
East Tech West là hội nghị công nghệ thường niên do kênh tin tức tài chính quốc tế CNBC tổ chức, quy tụ các nhà lãnh đạo công nghệ, nhà đầu tư, chuyên gia và giám đốc điều hành từ khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là khu vực châu Á.
Nhìn chung, AI có chủ quyền đề cập đến khả năng của một quốc gia trong việc kiểm soát công nghệ AI, dữ liệu và cơ sở hạ tầng liên quan của chính mình, đảm bảo quyền tự chủ chiến lược, đồng thời đáp ứng các ưu tiên và nhu cầu an ninh riêng.
Tuy nhiên, quyền tự chủ này hiện vẫn còn thiếu, theo ông Kasima Tharnpipitchai, Trưởng bộ phận chiến lược AI tại SCB 10X – chi nhánh đầu tư công nghệ của tập đoàn SCBX Group (Thái Lan). Ông lưu ý rằng nhiều mô hình ngôn ngữ lớn hàng đầu thế giới do các công ty như OpenAI và Anthropic vận hành đều được xây dựng dựa trên ngôn ngữ tiếng Anh.
“Cách bạn suy nghĩ, tương tác với thế giới và thể hiện khi nói một ngôn ngữ khác có thể rất khác biệt”, Kasima Tharnpipitchai cho hay.
Do đó, các quốc gia cần làm chủ hệ thống AI của riêng mình, phát triển công nghệ dành riêng cho ngôn ngữ, văn hóa và quốc gia cụ thể, thay vì chỉ đơn giản dịch lại từ các mô hình gốc tiếng Anh.
SCBX Group là tập đoàn tài chính hàng đầu tại Thái Lan. Đây là công ty mẹ của Siam Commercial Bank (SCB) - một trong những ngân hàng lâu đời và lớn nhất Thái Lan.
Các diễn giả đều đồng ý rằng khu vực ASEAN (Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á), với dân số gần 700 triệu người, có vị thế đặc biệt thuận lợi để xây dựng AI có chủ quyền. Khoảng 61% dân số khu vực này dưới 35 tuổi và mỗi ngày có thêm khoảng 125.000 người dùng mới truy cập internet.
Trong bối cảnh đó, ông Jeff Johnson, Giám đốc điều hành khu vực ASEAN của Amazon Web Services, cho biết: “Tôi nghĩ điều này thực sự quan trọng. Chúng tôi đang tập trung vào cách làm sao để dân chủ hóa việc tiếp cận điện toán đám mây và AI”.
Amazon Web Services là nền tảng dịch vụ điện toán đám mây hàng đầu thế giới, được phát triển và vận hành bởi tập đoàn Amazon (Mỹ).
Mô hình mã nguồn mở
Theo các chuyên gia, một trong những cách then chốt để các nước xây dựng môi trường AI có chủ quyền là thông qua các mô hình AI mã nguồn mở.
“Khu vực Đông Nam Á và đặc biệt là Thái Lan có rất nhiều nhân tài xuất sắc. Sẽ thật đáng tiếc nếu không tận dụng những tài năng đó một cách rộng rãi và góp phần phát triển hệ sinh thái”, ông Kasima Tharnpipitchai tuyên bố.
Ông nói thêm rằng việc sử dụng mã nguồn mở là một cách để tạo ra "năng lượng tập thể" nhằm giúp Thái Lan cạnh tranh tốt hơn trong lĩnh vực AI và thúc đẩy chủ quyền theo cách có lợi cho cả nước.
Mã nguồn mở nói chung là phần mềm mà mã nguồn được công khai miễn phí, cho phép bất kỳ ai xem, chỉnh sửa và phân phối lại. DeepSeek (Trung Quốc) hay Meta Platforms (Mỹ) đều quảng bá mô hình ngôn ngữ lớn của họ là mã nguồn mở dù có một số hạn chế nhất định.
Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các mô hình mã nguồn mở đem đến nhiều lựa chọn hơn cho các công ty và chính phủ, thay vì phụ thuộc vào một vài mô hình nguồn đóng, theo bà Cecily Ng - Phó chủ tịch và Tổng giám đốc khu vực ASEAN, Trung Quốc của công ty Databricks (Mỹ).
Databricks cung cấp nền tảng điện toán đám mây toàn diện, thống nhất, được thiết kế để xử lý dữ liệu lớn (Big Data), phân tích dữ liệu và phát triển các giải pháp AI ở quy mô lớn.
Nền tảng này được xây dựng bởi những người tạo ra Apache Spark - công cụ xử lý dữ liệu phân tán mã nguồn mở mạnh mẽ. Mục tiêu chính của Databricks là đơn giản hóa quy trình làm việc với dữ liệu, từ kỹ thuật dữ liệu đến khoa học dữ liệu và học máy, cho phép các nhóm dữ liệu cộng tác hiệu quả trong một môi trường duy nhất.
Các chuyên gia AI trước đó nói với CNBC rằng mô hình mã nguồn mở giúp Trung Quốc đẩy nhanh việc áp dụng AI, phát triển hệ sinh thái AI mạnh mẽ hơn và cạnh tranh với Mỹ.
Quyền truy cập vào điện toán
Ông Prem Pavan, Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc khu vực Đông Nam Á và Hàn Quốc của Red Hat (Mỹ), cho biết việc bản địa hóa AI trước đây chủ yếu tập trung vào ngôn ngữ. Ngày nay, việc sở hữu quyền truy cập có chủ quyền vào mô hình AI sử dụng phần cứng và năng lực điện toán trong nước trở nên quan trọng hơn.
Theo một số diễn giả, với những nước đang phát triển như Thái Lan, việc bản địa hóa AI có thể được hỗ trợ bởi các công ty điện toán đám mây hoạt động trong nước. Điều này gồm cả các hãng lớn toàn cầu như Amazon Web Services, Microsoft Azure và Tencent Cloud, cùng các nhà cung cấp trong nước như AIS Cloud và True IDC.
“Chúng tôi có mặt ở Thái Lan và trên toàn Đông Nam Á để hỗ trợ mọi ngành, mọi doanh nghiệp, từ công ty khởi nghiệp nhỏ nhất đến tập đoàn lớn nhất”, Jeff Johnson của Amazon Web Services nói.
Ông nói thêm rằng mô hình kinh tế của dịch vụ điện toán đám mây thuộc Amazon Web Services cho phép người dùng “trả tiền theo mức sử dụng”, từ đó giảm rào cản tiếp cận, giúp việc xây dựng mô hình và ứng dụng trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Red Hat là nhà cung cấp hàng đầu các sản phẩm và giải pháp mã nguồn mở cho doanh nghiệp. Được thành lập vào năm 1993 và hiện là công ty con của IBM, Red Hat đã đóng vai trò quan trọng trong việc đưa mã nguồn mở, đặc biệt là hệ điều hành Linux, vào môi trường doanh nghiệp.
Các sản phẩm và dịch vụ chính của Red Hat
Red Hat cung cấp một danh mục sản phẩm và dịch vụ đa dạng, tập trung vào việc giúp các tổ chức xây dựng và quản lý cơ sở hạ tầng CNTT hiện đại, bao gồm:
Red Hat Enterprise Linux (RHEL): Đây là sản phẩm nổi bật nhất của Red Hat - hệ điều hành Linux dành cho doanh nghiệp. RHEL được tối ưu hóa cho hiệu suất, bảo mật và độ ổn định, hỗ trợ rộng rãi các ứng dụng kinh doanh quan trọng và các môi trường ảo hóa, đám mây.
Red Hat OpenShift: Nền tảng quản lý container và Kubernetes hàng đầu. OpenShift cho phép các tổ chức xây dựng, triển khai và mở rộng các ứng dụng trên quy mô lớn một cách linh hoạt trên mọi môi trường đám mây (công cộng, riêng tư, lai) hoặc tại chỗ.
Kubernetes là nền tảng mã nguồn mở mạnh mẽ, dùng để tự động hóa việc triển khai, mở rộng và quản lý các ứng dụng được đóng gói trong container. Hãy hình dung nó như "hệ điều hành cho các container", giúp bạn dễ dàng chạy và điều phối hàng nghìn container trên một cụm máy chủ.
Red Hat Ansible Automation Platform: Nền tảng tự động hóa mạnh mẽ giúp các tổ chức tự động hóa những tác vụ quản lý hạ tầng CNTT, triển khai ứng dụng và quy trình vận hành, được biết đến với tính đơn giản và hiệu quả.
Red Hat JBoss Middleware: Bộ sản phẩm phần mềm trung gian dành cho việc phát triển, tích hợp và triển khai các ứng dụng doanh nghiệp. Nó bao gồm các công cụ cho máy chủ ứng dụng, tích hợp dữ liệu, tự động hóa quy trình và các dịch vụ khác.
Red Hat OpenStack Platform: Nền tảng điện toán đám mây nguồn mở, cho phép các doanh nghiệp xây dựng và quản lý đám mây riêng của mình.
Ngoài ra, Red Hat còn cung cấp các giải pháp khác về lưu trữ, quản lý đám mây, bảo mật và dịch vụ tư vấn, đào tạo.
Hồi tháng 4, Cơ quan Thương mại và Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNCTAD) cho biết trong một báo cáo rằng thị trường AI dự kiến đạt giá trị 4.800 tỉ USD vào năm 2033. Tuy nhiên, UNCTAD cảnh báo rằng lợi ích từ công nghệ vẫn tập trung ở một số nước, khiến các quốc gia khác có nguy cơ tụt lại phía sau.
Trong số các khuyến nghị của UNCTAD nhằm thúc đẩy tăng trưởng toàn diện, có đề xuất như xây dựng hạ tầng AI dùng chung, sử dụng mô hình mã nguồn mở, triển khai các sáng kiến chia sẻ kiến thức và nguồn lực AI.