Lý do Apple và Alibaba bị trì hoãn triển khai AI trên iPhone ở Trung Quốc

Hai tập đoàn công nghệ đã hợp tác để phát triển Intelligence (bộ tính năng AI của Apple) dành cho người dùng Trung Quốc. Hệ thống này sẽ được hỗ trợ bởi các mô hình AI mới nhất của gã khổng lồ thương mai điện tử Alibaba (Trung Quốc).

Nhiều sản phẩm AI được đồng phát triển bởi hai công ty này đã trình lên cơ quan quản lý internet Trung Quốc năm nay để xin phê duyệt. Tuy nhiên, hồ sơ xin phép đang bị đình trệ tại Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC), theo hai nguồn tin của Financial Times am hiểu sự việc.

Apple đang chịu áp lực ở Mỹ bất chấp những nỗ lực của Giám đốc điều hành Tim Cook nhằm lấy lòng Nhà Trắng trước nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump.

Ông Trump đang yêu cầu Apple đưa dây chuyền sản xuất iPhone về Mỹ. Hiện Apple sản xuất phần lớn iPhone tại Trung Quốc. Gần đây, Apple đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng, dịch chuyển dây chuyền lắp ráp iPhone sang Ấn Độ để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Hôm 23.5, ông Trump đã đe dọa áp thuế 25% với các thiết bị của Apple và Samsung nếu hai công ty không chuyển hoạt động sản xuất về Mỹ. Hơn 60 triệu chiếc điện thoại được bán ra hàng năm tại Mỹ, nhưng nước này không có ngành sản xuất smartphone.

“Từ lâu tôi đã nói với Tim Cook của Apple rằng tôi kỳ vọng những chiếc iPhone bán ở Mỹ phải được sản xuất và lắp ráp tại Mỹ, chứ không phải Ấn Độ hay bất kỳ nơi nào khác. Nếu điều đó không được thực hiện, Apple phải trả một mức thuế ít nhất 25% cho Mỹ”, Tổng thống Trump viết trên tài khoản mạng xã hội Truth Social.

Ông Trump nói với các phóng viên rằng mức thuế 25% này cũng sẽ được áp dụng với Samsung Electronics và các hãng sản xuất smartphone khác. Tổng thống Mỹ gợi ý rằng mức thuế đó sẽ có hiệu lực cuối tháng 6.

“Nếu không áp dụng cho tất cả điện thoại nhập khẩu thì sẽ không công bằng. Tim Cook nói sẽ đến Ấn Độ để xây nhà máy. Tôi nói rằng điều đó không sao, nhưng ông ấy sẽ không thể bán hàng vào Mỹ mà không chịu thuế”, Tổng thống Trump tuyên bố.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói với đài CBS hồi tháng 4 rằng công việc của “hàng triệu người đang siết những con ốc vít nhỏ xíu để sản xuất iPhone” sẽ được chuyển đến Mỹ và tự động hóa, tạo việc làm cho các lao động lành nghề như thợ cơ khí và thợ điện.

Tuy nhiên, sau đó Howard Lutnick chia sẻ với hãng tin CNBC rằng Tim Cook (Giám đốc điều hành Apple) nói chưa có sẵn công nghệ đủ tiên tiến để làm việc đó.

“Tim Cook nói rằng cần có cánh tay robot thực hiện việc đó với quy mô và độ chính xác để mang về Mỹ. Vào ngày thấy công nghệ này có sẵn, Tim Cook nói sẽ đưa sản xuất iPhone về Mỹ”, Howard Lutnick thuật lại.

Quy trình phê duyệt

Giá cổ phiếu Apple năm nay đã bị ảnh hưởng do việc triển khai các tính năng AI trên toàn cầu diễn ra chậm, dù đây là điểm nhấn trên các mẫu iPhone 16, cùng với các rủi ro pháp lý và quy định đang đe dọa mảng dịch vụ có biên lợi nhuận cao của hãng.

Sự trì hoãn phát hành Intelligence tại Trung Quốc cũng gây bất lợi cho Apple khi gã khổng lồ công nghệ Mỹ đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ từ các đối thủ nội địa như Huawei, Xiaomi, Oppo và Vivo.

Quy trình phê duyệt của CAC, gồm cả việc kiểm tra chính thức các mô hình AI, là bắt buộc với mọi công ty muốn cung cấp dịch vụ AI tạo sinh cho công chúng tại Trung Quốc. Đến nay, CAC đã phê duyệt hơn 300 mô hình AI trong nước.

Dù Apple hợp tác với Alibaba nhằm tăng cơ hội được CAC phê duyệt, mối quan hệ nổi bật này vẫn chịu sự giám sát từ giới chức quản lý.

Một nguồn tin của Financial Times có am hiểu về vấn đề cho biết Trung Quốc hiện mất nhiều thời gian hơn để xem xét các thỏa thuận hoặc quan hệ đối tác liên quan đến Mỹ, đặc biệt là trong các lĩnh vực trọng yếu như AI.

Việc phê duyệt cuối cùng cần được thông qua bởi cơ quan cấp cao hơn là Quốc vụ viện Trung Quốc, nơi cũng đang tham gia vào các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung.

Tuy nhiên, nguồn tin này nói thêm rằng tất cả sự trì hoãn này đều có thể thay đổi và các hồ sơ có khả năng được duyệt nhanh chóng một khi Quốc vụ viện Trung Quốc chấp thuận.

Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ từng bày tỏ lo ngại về quan hệ đối tác giữa Apple và Alibaba, theo một nguồn tin khác có liên quan đến các cuộc thảo luận. Tuy nhiên, cơ quan này không có thẩm quyền pháp lý để ngăn chặn sự hợp tác.

Joe Tsai (Thái Sùng Tín), Chủ tịch Alibaba, hồi tháng 2 cho biết công ty sẽ cung cấp công nghệ cho các mẫu iPhone hỗ trợ AI được bán tại Trung Quốc. Ông xác nhận các bản tin về mối quan hệ hợp tác này từng giúp cổ phiếu Alibaba tăng vọt.

Huawei chiếm thị phần smartphone cao cấp của Apple tại Trung Quốc

Trong khi đó, thị phần smartphone của Apple tại Trung Quốc đang giảm sút. Đầu năm 2023, Apple chiếm 70% thị phần smartphone cao cấp tại Trung Quốc, trong khi Huawei chỉ chiếm 13%, theo số liệu từ hãng nghiên cứu thị trường IDC. Tuy nhiên đến quý 1/2025, thị phần smartphone cao cấp của Apple đã giảm xuống còn 47%, còn Huawei tăng lên 35%.

Theo IDC, doanh số iPhone tại Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục giảm trong năm 2025, một phần do sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các thương hiệu nội địa, khi Apple phải đối mặt với nhiều trở ngại hơn tại thị trường smartphone lớn nhất thế giới.

IDC dự đoán doanh số iPhone tại Trung Quốc sẽ giảm 1,9% trong năm 2025 do sự cạnh tranh gay gắt từ Huawei và ảnh hưởng từ nền kinh tế nước này tăng trưởng chậm. Việc hầu hết mẫu iPhone từng không được đưa vào chương trình trợ giá của chính phủ Trung Quốc, áp dụng cho các thiết bị điện tử tiêu dùng dưới 6.000 nhân dân tệ (818 USD), từ đầu năm nay cũng góp phần vào sự sụt giảm doanh số này, theo IDC.

Ngược lại, tổng doanh số smartphone tại Trung Quốc dự kiến sẽ tăng 3% trong năm 2025, do các khoản trợ giá của chính phủ làm tăng nhu cầu với các thiết bị Android, theo các nhà phân tích.

Việc doanh số iPhone được dự đoán tiếp tục giảm cho thấy khó khăn ngày càng gia tăng mà Apple đang gặp phải tại Trung Quốc những năm gần đây. Sự cạnh tranh từ các hãng smartphone nội địa ngày càng khốc liệt, đặc biệt sau khi Huawei trở lại mạnh mẽ trong phân khúc smartphone cao cấp vào năm 2023.

Các đối thủ Trung Quốc đã nhanh chóng tích hợp bộ tính năng AI vào smartphone của mình, trong khi Apple vẫn đang chờ sự chấp thuận từ cơ quan quản lý Trung Quốc để ra mắt dịch vụ Intelligence.

Trong quý 1/2025, lượng iPhone xuất xưởng tại Trung Quốc đã giảm 9% so với cùng kỳ năm trước, khiến Apple trở thành nhà cung cấp duy nhất trong top 5 ghi nhận sự sụt giảm, theo một báo cáo do IDC công bố tháng trước. Ngược lại, lượng smartphone xuất xưởng của Xiaomi tăng vọt 39,9% ở quý 1/2025, còn Huawei tăng 10%.

Doanh số iPhone ở Trung Quốc đã giảm 7,7% trong quý 1/2025 so với cùng kỳ năm trước, trong khi doanh số smartphone của Huawei tăng 28,5%, hãng nghiên cứu thị trường Counterpoint Research cho biết.

Bất chấp hàng loạt thách thức, IDC cho rằng các đợt giảm giá mạnh trong dịp lễ hội mua sắm 618 giữa năm của Trung Quốc (sự kiện bán lẻ lớn thứ hai sau Ngày Độc thân vào tháng 11) có thể mang lại tia hy vọng cho Apple.

Ngoài ra, sự kiện ra mắt dòng iPhone 17 vào tháng 9, với nhiều nâng cấp phần cứng quan trọng, cũng có thể giúp Apple hạn chế thêm đà sụt giảm doanh số tại Trung Quốc.

Dòng iPhone 17 sẽ có một số thay đổi về thiết kế và tính năng, gồm cả mẫu iPhone 17 Air siêu mỏng thay thế cho iPhone 16 Plus.