Khai mạc Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025: Tăng cường kiến thức AI trong kỷ nguyên số

Chiều 19.6, Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2 - năm 2025 đã chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị quốc gia (Hà Nội).

Diễn đàn được tổ chức trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc 2025, là một điểm nhấn quan trọng trong chuỗi sự kiện mừng 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam ra đời.

Đây không chỉ là dịp để ôn lại truyền thống vẻ vang mà còn là lời hiệu triệu mạnh mẽ để báo giới nước nhà bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của sự chuyên nghiệp, đổi mới sáng tạo và khát vọng vươn lên mãnh liệt cùng dân tộc. Diễn đàn tiếp tục mang theo kỳ vọng tạo nên những chuyển động đột phá cho một nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại và nhân văn.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước còn gặp nhiều khó khăn, báo chí Việt Nam đang đối mặt không ít thách thức lớn, từ sự cạnh tranh khốc liệt của mạng xã hội, sự thay đổi thị hiếu của công chúng, đến những bài toán nan giải về kinh tế báo chí.

Chỉ ra những thách thức cho báo chí trong bối cảnh hiện nay, ông Lê Quốc Minh, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập Báo Nhân Dân cho biết, sự lên ngôi của mạng xã hội đang là thách thức to lớn. Thông tin trên mạng xã hội thường lan truyền nhanh hơn báo chí chính thống, nhưng lại thiếu kiểm chứng, gây nhiễu loạn, làm giảm uy tín báo chí nếu không kiểm soát tốt nguồn tin.

Về kinh tế báo chí, ông Minh cho biết doanh nghiệp cắt giảm chi phí quảng cáo và dịch chuyển sang các nền tảng số có khả năng nhắm mục tiêu chính xác hơn. Google, Meta và Amazon đang kiểm soát khoảng 60% tổng doanh thu quảng cáo kỹ thuật số toàn cầu, trong khi báo chí chỉ hưởng 5% thị phần này.

Từ đó, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng: Báo chí đã mắc sai lầm khi đưa nội dung miễn phí lên internet và mạng xã hội, dẫn đến mất độc giả truyền thống và phụ thuộc vào nguồn traffic từ search engine và mạng xã hội, nhưng không có dữ liệu độc giả trực tiếp.

Theo ông Minh, trí tuệ nhân tạo (AI) cũng mang lại nhiều lợi ích, trước hết là cá nhân hóa nội dung. Nhờ khả năng học máy, AI đề xuất chính xác tin phù hợp với sở thích từng độc giả, tăng mức độ tương tác và sự hài lòng khi đọc tin báo mạng hoặc nhận bản tin tự động. Đồng thời, tạo ra các sản phẩm mới, tăng trải nghiệm độc giả. Chẳng hạn ứng dụng AI vào giọng đọc báo nói (text-to-speech), biên tập viên ảo, chatbot trả lời độc giả, sản xuất video tự động, đề xuất bài viết liên quan... giúp báo chí tiếp cận đa dạng các nhóm công chúng.

Thách thức luôn đi kèm với cơ hội. Chỉ ra những cơ hội để báo chí phát triển bền vững, Chủ tịch Hội Nhà báo cho rằng báo chí cần tập trung vào chất lượng nội dung và giá trị cốt lõi. Trong bối cảnh AI tạo ra lượng nội dung khổng lồ, chất lượng sẽ là yếu tố then chốt.

Việc chuyển đổi từ "kỷ nguyên lưu lượng truy cập" sang "kỷ nguyên độc giả trực tiếp" là hướng đi mà báo chí cần tăng cường theo đuổi. Theo đó, báo chí cần thu thập dữ liệu độc giả trực tiếp (first-party data) để hiểu rõ hơn về người đọc, tương tự như thời kỳ bán báo giấy.

Trong bối cảnh công nghệ số và AI đã len lỏi vào mọi ngõ ngách của đời sống, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam kêu gọi báo chí cần tăng cường trang bị kiến thức AI để phục vụ cho công việc, cũng như là cách để cạnh tranh với chính các công cụ AI và các nền tảng khác. Theo ông, việc ứng dụng AI vào tự động hóa quy trình sản xuất tin tức, phân tích dữ liệu lớn, phát hiện xu hướng và cá nhân hóa nội dung là điều mà mọi cơ quan báo chí, các nhà báo đều phải tận dụng.

Về vấn đề nguồn thu báo chí, ông Minh cho rằng báo chí không nên chỉ phụ thuộc duy nhất vào quảng cáo, mà phải mở rộng sang các nguồn thu khác, như thu phí độc giả, xây dựng thương hiệu báo chí, tham gia thị trường truyền thông chính sách và thậm chí tái định vị báo in.