Đổi mới sáng tạo vì nông nghiệp bền vững và kinh tế số

Đầu tháng 7.2025, tại Trung tâm Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo TP.HCM (SIHUB), Sở KH-CN TP.HCM tổ chức chương trình FOUNDER Meet Up với chủ đề "Kết nối Đổi mới sáng tạo Nông nghiệp Bền vững và Kinh tế số", quy tụ nhiều nhà sáng lập, doanh nghiệp khởi nghiệp, nhà đầu tư và chuyên gia trong các lĩnh vực nông nghiệp xanh, năng lượng sinh học và tài sản số. Đây là hoạt động thuộc chuỗi Founder Meet Up, nơi các nhà sáng lập chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, trình bày định hướng phát triển và mở rộng kết nối trong cộng đồng khởi nghiệp.

Sự kiện tập trung vào ba mô hình khởi nghiệp tiêu biểu, trong ba lĩnh vực được đánh giá có nhiều tiềm năng đóng góp cho chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam: nông nghiệp tái sinh, năng lượng carbon thấp và công nghệ tài chính số. Thông qua các bài trình bày, chương trình tạo cơ hội để người tham dự tiếp cận tư duy đổi mới trong ứng dụng công nghệ, phương pháp canh tác và huy động nguồn lực tài chính hiệu quả.

Sa Kê Việt - Vườn rừng sa kê thuận tự nhiên

Ông Phạm Đông Huy, nhà sáng lập Sa Kê Việt, trình bày mô hình vườn rừng trồng xen cây sa kê và các loài cây bản địa theo nguyên tắc thuận tự nhiên. Mô hình này được xây dựng từ nhiều năm khảo sát thực địa và làm việc trực tiếp với nông dân tại vùng Tây Nguyên. Việc canh tác không sử dụng phân bón hóa học hoặc thuốc trừ sâu tổng hợp, thay vào đó tận dụng hệ sinh thái đa dạng để kiểm soát sâu bệnh và cải tạo đất. Nhiều hộ dân tham gia mô hình ghi nhận mức thu nhập từ 60 - 250 triệu đồng/ năm trên cùng diện tích trước đây từng bị thoái hóa. Kết quả này cho thấy mô hình có tiềm năng nhân rộng nếu nhận được sự hỗ trợ từ các chính sách đất đai, tín dụng và thị trường đầu ra.

EcoBambu - Tre sinh khối hấp thụ carbon

Ông Lâm Tấn Tài, nhà sáng lập EcoBambu, giới thiệu mô hình trồng tre sinh khối phục vụ hấp thụ carbon và sản xuất năng lượng sinh học. Theo số liệu từ đơn vị, mỗi héc ta tre có khả năng hấp thụ trung bình khoảng 200 tấn CO₂ mỗi năm, đóng góp đáng kể vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Hiện EcoBambu đã phát triển vùng nguyên liệu hơn 120 héc ta và đang từng bước triển khai việc thương mại hóa tín chỉ carbon. Việc tham gia vào thị trường tín chỉ phát thải đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, tổ chức chứng nhận và cơ quan quản lý để đảm bảo tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc. Đây cũng là thách thức chính khi đưa mô hình vào thực tiễn trên quy mô lớn.

MetaDAP Enterprise - Token hóa tài sản doanh nghiệp

Ở lĩnh vực công nghệ tài chính, ông Nguyễn Minh Tâm, nhà sáng lập MetaDAP Enterprise, giới thiệu nền tảng RiseGate ứng dụng công nghệ chuỗi khối để token hóa tài sản của doanh nghiệp. Giải pháp này hướng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực sản xuất, chế biến nông nghiệp, vốn thường gặp khó khăn khi tiếp cận tín dụng truyền thống. Thay vì thế chấp tài sản vật lý, các doanh nghiệp có thể sử dụng dữ liệu vận hành và lịch sử tín nhiệm để mã hóa thành tài sản số phục vụ mục tiêu gọi vốn. Đây là một bước tiến trong xu hướng tài chính phi tập trung, đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn về hành lang pháp lý, tiêu chuẩn bảo mật và cơ chế giám sát công nghệ.

Tư duy đổi mới từ nhu cầu thực tiễn

Cả ba nhà sáng lập đều bắt đầu hành trình đổi mới sáng tạo từ nhu cầu thực tiễn, tiếp cận các giải pháp công nghệ không theo lối mòn lý thuyết mà thông qua thử nghiệm, điều chỉnh và hợp tác với cộng đồng thụ hưởng. Quá trình phát triển mô hình yêu cầu sự bền bỉ trong nghiên cứu, khả năng thích ứng với điều kiện thực tế và tinh thần hợp tác liên ngành. Các dự án có thể tạo ra kết quả đo lường được, minh bạch và bám sát mục tiêu bền vững minh chứng cho tính khả thi và khả năng ứng dụng vào quy mô lớn hơn.

Đại diện SIHUB cho biết mục tiêu của Founder Meet Up không chỉ là tạo không gian chia sẻ kinh nghiệm, mà còn kết nối các nhà sáng lập với hệ thống chương trình ươm tạo chuyên sâu như GIC, Gov.star. Đây là những nền tảng được xây dựng nhằm hỗ trợ về năng lực triển khai, cố vấn chuyên môn, pháp lý và đầu tư cho các dự án khởi nghiệp trong giai đoạn tăng trưởng. Việc lựa chọn chủ đề gắn với nông nghiệp bền vững, năng lượng sinh học và kinh tế số cũng phản ánh định hướng xuyên suốt của Sở KH-CN TP.HCM trong việc thúc đẩy đổi mới gắn liền với lợi ích xã hội và môi trường.

Thách thức mở rộng quy mô

Sự kiện đặt ra nhiều câu hỏi về mức độ kết nối của các mô hình đổi mới trong hệ thống hiện hành. Các mô hình như vườn rừng sa kê hay tre sinh khối đang tạo ra hiệu quả tích cực về mặt sinh thái và kinh tế, nhưng việc mở rộng quy mô triển khai vẫn cần đến sự hỗ trợ cụ thể hơn về chính sách, hạ tầng thương mại, hệ thống đào tạo kỹ thuật cũng như cơ chế chia sẻ rủi ro. Ở chiều ngược lại, mô hình tài chính số dựa trên blockchain cho thấy nhiều tiềm năng nhưng vẫn vướng trở ngại về pháp lý và sự thừa nhận của hệ thống ngân hàng và nhà nước.

Trong bối cảnh nhiều quốc gia đang theo đuổi chiến lược phát triển kinh tế tuần hoàn, trung hòa carbon và ứng dụng công nghệ vào quản trị tài chính, các mô hình được giới thiệu tại Founder Meet Up lần này có thể xem là bước khởi đầu quan trọng. Tuy nhiên, khả năng lan tỏa phụ thuộc vào chính sách đồng bộ, sự tham gia sâu của các bên liên quan và một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo có năng lực phản ứng nhanh với thực tiễn.

Vai trò của SIHUB

Chương trình cũng cho thấy vai trò kết nối ngày càng rõ nét của các trung tâm như SIHUB trong hệ sinh thái khởi nghiệp. Không chỉ dừng lại ở việc tổ chức các buổi tọa đàm, các đơn vị này còn đóng vai trò tư vấn mô hình kinh doanh, hỗ trợ chiến lược phát triển và giới thiệu doanh nghiệp với mạng lưới nhà đầu tư phù hợp. Sự dịch chuyển từ chia sẻ kinh nghiệm sang hỗ trợ triển khai cụ thể là xu hướng cần thiết để bảo đảm rằng đổi mới sáng tạo không chỉ dừng lại ở ý tưởng mà có thể trở thành giải pháp thực tiễn cho các vấn đề của nền kinh tế.

Founder Meet Up lần này là một trong những điểm nhấn trong chuỗi hoạt động thúc đẩy đổi mới sáng tạo của Sở KH-CN TP.HCM. Ba câu chuyện khởi nghiệp đại diện cho ba hướng tiếp cận khác nhau, mở ra góc nhìn tích hợp giữa nông nghiệp, năng lượng và công nghệ số. Đây chính là nền tảng để phát triển các mô hình kinh tế có tính linh hoạt, thích ứng và bền vững trong bối cảnh nhiều biến động và yêu cầu đổi mới ngày càng cấp thiết.