Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ

Đã kết thúc
Một Thế Giới| 16/07/2025 08:00

"Chuyển đổi số không phải là một lựa chọn, mà là yêu cầu sống còn đối với sự phát triển của ngân hàng" - Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, TS. Trần Văn Tùng tổng kết.

  • 16/07/2025 12:22 Chuyển đổi số không phải lựa chọn, mà là yêu cầu sống còn với các ngân hàng
    d23.jpg
    TS. Trần Văn Tùng, Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

    Phát biểu tổng kết Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ, Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, TS. Trần Văn Tùng nói:

    Diễn đàn cũng đã giúp chúng ta đi đến những nhận thức chung quan trọng. Nổi bật nhất là sự đồng thuận về tác động sâu rộng của công nghệ đến ngành ngân hàng. Chúng ta đều thống nhất rằng, chuyển đổi số không còn là một lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu sống còn đối với sự phát triển của ngành ngân hàng.

    Về thực trạng nhân lực, chúng ta đều nhận thấy cơ cấu lao động đang có sự dịch chuyển mạnh mẽ, đòi hỏi sự thích nghi nhanh chóng từ mỗi cá nhân và tổ chức. Nhu cầu về chuyên gia dữ liệu, AI và an ninh mạng tăng vọt. Các vị trí giao dịch truyền thống đang dần thu hẹp. Nhiều kỹ năng mới đòi hỏi nhân lực ngành ngân hàng phải được trang bị.

    Dù đạt được nhiều thành công và thống nhất các nhận thức quan trọng, Diễn đàn cũng đã thẳng thắn chỉ ra những thách thức cấp bách mà chúng ta cần đối mặt trong thời gian tới. Về nhân lực, ngành ngân hàng vẫn đang rất thiếu nhân sự công nghệ chất lượng cao. Áp lực đào tạo, tái đào tạo rất lớn. Cạnh tranh trong tuyển dụng ở mức độ cao. Về thể chế, vẫn cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để hài hòa giữa thúc đẩy đổi mới sáng tạo và quản lý rủi ro hiệu quả.

    Chúng tôi sẽ tập hợp ý kiến gửi tới Bộ Khoa học và Công nghệ. Cùng với 5 luật đã được thông qua, từ nay tới cuối năm, Bộ Khoa học và sẽ trình Quốc hội bổ sung thêm 4 luật nữa, mở ra hành lang pháp lý cho sự phát triển khoa học công nghệ trong kỷ nguyên mới vươn mình của đất nước.
  • 16/07/2025 12:24 Buy-Build-Borrow: Chiến lược giải bài toán thiếu hụt nhân sự ngành ngân hàng
    Bà Ngô Lan, GĐ Navigos Search phía Bắc.
    Bà Ngô Lan, GĐ Navigos Search phía Bắc.

    Bình thường đầu năm các ngân hàng tuyển dụng rất nhiều, nhưng năm nay lại sa thải nhiều mặc dù ngân hàng làm ăn có lãi. Vậy tại sao lại sa thải?

    Đó là câu chuyện hiệu suất nội bộ, nếu ai mà không làm việc hiệu quả thì sẽ bị sa thải.

    Hiện nay, yêu cầu đối với các ngân hàng về tuyển dụng nhân sự rất cao nếu không đáp ứng được sẽ bị sa thải. Giống như anh Đức nói về rà soát, cắt giảm nội bộ từ 18 khối xuống còn 8 khối thì câu chuyện về đào tạo nhân sự lại càng rõ hơn.

    Nguyên nhân chúng ta có thể thấy rõ tác động đến làn sóng sa thải nhân viên ngân hàng chính là công nghệ. Tất nhiên giờ AI chưa thể thay thế được con người hoàn toàn nhưng có thể đảm nhận rất nhiều tác vụ của nhân viên ngân hàng. Từ đó, có thể thấy rằng nhu cầu về nhân lực không còn nhiều. Nếu như vậy thì hiện nay các ngân hàng chú trọng đến điều gì? Đó là công nghệ và kiểm soát rủi ro.

    Chúng tôi thấy rằng mặc dù các ngân hàng có sa thải nhưng họ vẫn tuyển dụng. Vậy họ sẽ tuyển dụng ở nhóm nào? Thứ nhất là nhóm kinh doanh bán hàng, nhóm thứ hai là tiếp thị, nhóm thứ ba là công nghệ như AI, data,.. nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng đủ nguồn nhân lực cho những mảng này, có những ngân hàng cần một lượng lớn nhân lực công nghệ để hoạt động, họ đã phải tuyển dụng từ nước ngoài, thu hút nhân tài và chuyên gia từ nước ngoài về Việt Nam. Tất nhiên, việc tuyển dụng như thế này là rất khó khăn, không chỉ là câu chuyện về chi phí rất cao.

    Khi chúng ta nói về data, AI... thì tôi thấy rằng nguồn cung mảng này về nhân sự rất khan hiếm. Chúng ta chỉ đề cập đến vấn đề này từ 2-3 năm nay, bản thân hệ thống ngân hàng chưa thể kịp đào tạo ra hệ thống nhân sự mảng này, hầu hết các ngân hàng sẽ phải chuyển đổi nhân sự từ những công việc có tính chất tương tự sáng lĩnh vực công nghệ như AI, data,...

    Nói về mảng data thì sẽ có 3 mảng cần dùng là: data engineering, data science, data government. Các ngân hàng sẽ lấy nhân lực từ các nguồn nào. Tôi thấy rằng có thể lấy nhân lực từ các trường đại học như Đại học FPT, Đại học Bách khoa, hoặc các trường đại học từ nước ngoài. Nhưng cái khó nhất của những người làm data là kiến thức về kinh doanh, phải biết cách giải bài toàn lớn, không chỉ một vài câu lệnh xây dựng model, mà phải chỉ ra được rằng các model đấy xử lý bài toán kinh doanh thế nào. Điều này lại rất yếu với các ứng viên hiện nay.

    Câu chuyện về chênh lệch kỳ vọng, có những người đáp ứng được về tiêu chuẩn nhưng các ngân hàng lại không đáp ứng được về mức lương. Khi chúng tôi nhận tuyển những chuyên gia, ứng viên từ nước ngoài về Việt Nam thì chúng tôi nhận thấy rằng mức lương cho vị trí chuyên gia, giám đốc trung tâm khoảng từ 10.000 - 30.000, 40.000 USD, tương đương khoảng 300 đến 700, 800 triệu đồng. Mặc dù đưa ra mức lương hấp dẫn nhưng để tuyển được đúng người thì còn rất khó.

    Chúng tôi từng gửi 100 hồ sơ nhưng hầu như không có ứng viên nào đáp ứng được tiêu chí, họ đưa ra tiêu chí rất cao mà chỉ có 1 ứng viên từ Meta có thể đáp ứng được.

    Thực ra, trong công tác nhân sự luôn có khái niệm Buy - Build - Borrow và các ngân hàng cũng có thể áp dụng phương thức này để giải quyết bài toán thiếu hụt nhân sự.

    Vậy cách để các ngân hàng giải bài toán nhân sự hiện nay là gì? Thực tế trên thị trường nhân sự có một khái niệm chiến lực Buy-Build-Borrow.

    Áp dụng chiến thuật Buy - thu hút nhân tài trên thị trường sẽ giúp giải quyết nhanh chóng sự thiếu hụt nhân sự trước mắt. Một số ngân hàng cổ phần lớn sẵn sàng chi trả mức đãi ngộ hấp dẫn để thu hút và chiêu mộ các chuyên gia dữ liệu và AI từ các công ty big tech (công ty công nghệ hàng đầu), fintech hay thậm chí chiêu mộ ứng viên người Việt từ nước ngoài về nước hay người nước ngoài. Có ngân hàng đã tiên phong và sáng tạo trong việc tổ chức các road show đến các thị trường phát triển như Anh, Pháp, Mỹ, Úc, Singapore... để quảng bá hình ảnh ngân hàng trong mắt các ứng viên sáng giá và mời họ về Việt Nam cống hiến.

    Ngoài hình thức tự tìm kiếm ứng viên tiềm năng cho các vị trí hiếm, các ngân hàng cũng luôn sẵn sàng hợp tác với các công ty săn đầu người (headhunt) để tiếp cận và chiêu mộ nhóm ứng viên này trên thị trường. Thậm chí, họ sử dụng cả phương thức thuê ngoài quy trình tuyển dụng, tức là thuê các công ty săn đầu người, đến và làm việc trực tiếp trong ngân hàng như những chuyên gia tuyển dụng nội bộ, hiểu rõ bài toán của các bộ phận chuyên môn, từ đó, bằng những kỹ năng tìm kiếm và thuyết phục ứng viên, để tuyển được đúng người trong thời gian sớm.

    Bên cạnh chiến thuật Buy, chiến lược phát triển nguồn nhân lực nội bộ Build cũng được triển khai song song. Có những ngân hàng xây dựng các trung tâm đào tạo chuyên sâu về AI và dữ liệu cho nhân sự công nghệ nội bộ. Ngoài ra, đầu tư ươm mầm nhân sự dữ liệu và AI tương lai thông qua việc kết nối với các trường đại học để chuẩn bị sẵn nguồn nhân lực hiếm này cũng là giải pháp của một số ngân hàng.

    Chiến thuật Borrow - thuê ngoài hoặc hợp tác chuyên gia cũng được một số ngân hàng áp dụng. Trước đây, khái niệm IT outsourcing, cho thuê ngoài AI khá phổ biến. Rất nhiều các công ty công nghệ cung ứng nhân sự hoặc triển khai các bài toán về công nghệ cho khách hàng ngành ngân hàng. Thì hiện nay, việc thuê ngoài hoặc hợp tác với các công ty công nghệ chuyên trong mảng AI, data cũng không phải là mới lạ. Các ngân hàng có thể sử dụng các chuyên gia hợp đồng ngắn hạn để giải quyết những bài toán cấp bách hoặc giao những dự án này cho các công ty bên ngoài.

    Như vậy có thể thấy rằng, nhu cầu của ngân hàng về nhân lực công nghệ trong chuyển đổi số, ngân hàng số là rất nhiều. Vậy cơ hội cho các bạn sinh viên là gì?. Theo tôi nếu các bạn sinh viên có thể đáp ứng được cả hai yếu tố về là công nghệ và năng lực kinh doanh thì tuyệt vời.

  • 16/07/2025 12:05 Chạy theo AI hay robot thì chúng ta cũng chỉ đào mà không tạo, ra các lực mà không có nhân

    Trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, tôi quan tâm tới vĩ mô nói chung và đặc biệt là nghiên cứu phát triển nguôn nhân lực trong nhóm khu vực ASEAN, nghiên cứu về về AI, chuyển đổi số.

    Giữa đào tạo phát triển nhân lực và cần phát triển nhân tài có khác biệt gì nhiều không. Nói tới nhân tài thì tự nhiên tôi nhớ đến Steve Job - một người bỏ học giữa chừng, nhưng không bỏ học hoàn toàn mà ông học thêm ở trong trường trong lúc ông đi định hình lại bản thân mình. Những cái môn học đặc biệt, như môn học về chữ, tượng hình khác nhau, thậm chí là học về múa hiện đại.

    Tiến sĩ Vũ Quốc Việt - ĐH Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội
    Tiến sĩ Vũ Quốc Việt - ĐH Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội

    Cái mà tôi muốn nói với các doanh nghiệp trong ngành tài chính ngân hàng, các doanh nghiệp nói chung và đặc biệt là các cơ sở đào tạo. Nếu như bây giờ chúng ta đào tạo nhân lực, chúng ta chạy theo AI hay robot thì chúng ta cũng chỉ đào mà không tạo ra các lực mà không có nhân, vẫn thua AI, robot.

    Cái mà chúng tôi trao đổi trong nhóm là cái gì mà không thể thay thế được con người bởi AI và robot. Phải chăng đấy là cái nhân văn, tương tác giữa người với người. Ví dụ giờ dựa hết vào AI, robot mà nó làm sai, khách hàng khiếu nại thì làm sao. Phải chăng việc đào tạo cũng vậy, phải đào tạo ra các con người thực sự và con người đấy không thể bị thay thế bởi AI hay robot.

    Các trường mở ra những ngành mới có nên không, dù có sự trao đổi học sinh, miễn là 50% môn core vẫn là của trường mình. Tuy nhiên, cần có sự tích hợp nhiều modul học trong 1 học kỳ, được giáo viên giảng dạy thay vì sự chuyên sâu, như việc upgrade giáo viên lên tiến sĩ thì đòi hỏi cao.

    Lấy kinh nghiệm của hai trung tâm tài chính hàng đầu thế giới trong khu vực là Singapore và HongKong, cách họ có cơ chế TPP – có sự phối hợp giữa nhà nước, đặc biệt là agency tài chính làm việc cùng với đào tạo để đào tạo mới và đào tạo lại lao động rất tốt. Vậy, chúng ta nên làm sao để có sự kết hợp giữa doanh nghiệp, ngân hàng, cơ quan điều phối và cơ quan đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

  • 16/07/2025 11:59 Nguyễn Thành Trung – Giám đốc Công nghệ 9Pay

    Để đáp ứng nhu cầu nhân lực tài chính, công nghệ tài chính trong “làn sóng” khoa học công nghệ hiện nay, chúng tôi tập trung đào tạo nội bộ, tập trung vào thực chiến, làm được việc.

    d24.jpg

    Giải pháp mà 9Pay thực hiện đang đạt hiệu quả tốt: Phương pháp tiếp cận đầu tiên là tìm các bạn có khả năng viết tốt, về rồi đào tạo về AI, tiếp cận giáo viên AI 24/7, tích hợp các công nghệ tài chính ngân hàng trên thế giới và các hướng dẫn nội bộ.

  • 16/07/2025 11:54 Toàn cảnh Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ

  • 16/07/2025 11:50 IT và ngân hàng vẫn là hai ốc đảo khác nhau

    Tôi đồng quan điểm là phải đào tạo song song giữa ngân hàng và công nghệ. Vì những người trong ngành ngân hàng không hiểu gì về IT và IT cũng không hiểu gì về nghiệp vụ ngân hàng. Đây vẫn là hai ốc đảo khác nhau.

    Tôi đề nghị Đại học Ngân hàng trong chương trình đào tạo phải đào tạo những người phải hiểu về technology, công nghệ AI, BigData nhưng cũng phải hiểu về ngân hàng, dịch vụ ngân hàng. Như vậy mới có thể kết hợp lại cho ra một đội ngũ nhân sự đáp ứng được nhu cầu trong tương lai.

    518338917_24639185915666335_6692102057340838152_n.jpg
    Ông Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia Kinh Tế

  • 16/07/2025 11:40 Fintech là ngành mới, đòi phải có 5 tiến sĩ mới được mở ngành đào tạo thì trường không biết bói đâu ra!
    Ông Lưu Danh Đức – Phó tổng giám đốc kiêm giám đốc khối công nghệ thông tin LPBank.
    PGS.TS: Đặng Ngọc Đức: Viện trưởng Viện Công nghệ Tài chính – Đại học Đại Nam

    Chúng ta thấy chuyển đổi số là xu thế tất yếu. Nhân lực thiếu rất trầm trọng trên mọi phương diện số lượng, chất lượng… cũng là điều đã được khẳng định. Theo logic, thiếu thì phải đào tạo, nhưng đào tạo ra sao lại là vấn đề! Chúng ta đã triển khai chương trình đào tạo song bằng, ngắn hạn, đào tạo lại nhưng chưa thực sự hệ thống.

    Fintech (công nghệ tài chính) là một ngành mới. Tuy nhiên, quy định của Bộ Giáo dục – Đào tạo lại đang khiến chúng tôi gặp khó. Nếu yêu cầu mở ra một ngành mới mà phải có 5 tiến sĩ thì không biết “bói” đâu ra! Như vậy, chỉ có hợp tác, mời chuyên gia ngoài.

    Đến đây thì các phụ huynh, sinh viên lại phải đối mặt với khó khăn. Xã hội, phụ huynh không đủ kiên nhẫn để ra quyết định. Sinh viên phải đương đầu với ngoại ngữ (phải thông thạo, dù rất tốt cũng không thể bằng khi học bằng tiếng Việt), học phần (trước đây học 3-4 tháng thì với chuyên gia nước ngoài chỉ có 3-4 tuần). Tiếp theo là học phí (chuyên gia nước ngoài thì học phí đắt).

    Thực tế, năm 2018-2019, tôi là người đầu tiên phụ trách mở ra ngành fintech cho Đại học Kinh tế Quốc dân nhưng tuyển vào chỉ được 14 sinh viên, đến giờ vẫn chậm!

    Trước thực tế đó, tôi có một số kiến nghị như sau:

    Thứ nhất, nhà nước đã có nhiều chính sách ưu tiên cho nhân lực khoa học công nghệ. Nhưng ưu tiên phải có trọng điểm, cấp 100% học bổng cho sinh viên ngành fintech. Từ đó, sinh viên sẽ đăng ký vào nhiều, và chúng tôi sẽ tuyển được thêm nhiều sinh viên tốt để đào toạ công nghệ fintech. Hay những chương trình như “Tìm kiếm tài năng Blockchain Việt Nam: VietChain Talens 2025” cần được tổ chức thường xuyên”, phát hiện tài năng công nghệ.

    Cùng với đó, cần có trọng tâm, trọng điểm cho ưu tiên nghiên cứu khoa học. Tôi luôn đau đáu những đề tài nghiên cứu khoa học rất có ý nghĩa. Ví dụ “Nghiên cứu thúc đẩy tài chính toàn diện ở Việt Nam”. Nhưng khi tôi mang đề tài tới gặp các doanh nghiệp thì không được chỗ nào mặn mà.

    Kiến nghị thứ 2, cần bỏ bớt các thủ tục hành chính. Chúng ta cần nguồn nhân lực ngân hàng và chúng ta có nhiều cử nhân, chuyên gia tài chính nhưng lại thiếu kiến thức công nghệ thông tin. Ngược lại, có hàng nghìn cán bộ công nghệ thông tin lại chưa có kiến thức, kỹ năng tài chính. Nếu đào tạo song bằng chỉ sau 9 tháng đào tạo lại cán bộ ngân hàng, chúng ta sẽ giải quyết được số lượng, chất lượng nhân lực mà không gây ra chi phí tuyển dụng mới, xáo trộn, cắt giảm nhân sự.

    Kiến nghị thứ 3, nhà nước nên có sự hỗ trợ cho các trường đổi mới chương trình đào tạo. Chúng ta chưa kỳ vọng sự đổi mới này có thể đáp ứng, theo kịp sự phát triển của khoa học công nghệ, nhưng phải đối mới chương trình, phương pháp đào tạo.

    Đại học Đại Nam chúng tôi đã áp dụng “lớp học ngược” ứng dụng AI trong đào tạo. Chúng tôi gửi bài giảng cho sinh viên trước, giúp các em có thời gian tìm hiểu trước. Giảng viên đi sau, hỗ trợ các em.

    Chúng tôi cũng đã xây dựng phòng thí nghiệm đào tạo AI, blockchain để các em học lý thuyết trên lớp buổi sáng, buổi chiều thực tế trong phòng thí nghiệm nhưng vẫn còn rất khó khăn để triển khai.

    Đại học Đại Nam chúng tôi đã có hợp đồng hợp tác với hơn 30 doanh nghiệp, họ đã hỗ trợ chúng tôi đào tạo đại học, cao học về fintech, nhưng còn khó khăn khi mời doanh nghiệp đến giảng đường, và đưa giảng đường tới doanh nghiệp.

  • 16/07/2025 11:24 Công nghệ không quan trọng bằng các vấn đề khác
    d22.jpg
    Ông Lưu Danh Đức - Phó TGĐ, GĐ khối CNTT LPBank

    Cuối năm 2024, ngân hàng chúng tôi thức hiện việc tinh gọn, nó sắp xếp lại bộ máy của chúng tôi rất gọn, từ 18 khối xuống còn 8 khối trong đó khối công nghệ chúng tôi cũng thu thập được rất nhiều các khối khác như là khối dữ liệu, chuyển đổi số, ngân hàng số. Mong muốn của các ông chủ ngân hàng cực kỳ lớn và họ sẽ làm được vì họ nguồn lực. Khát vọng thì có nhưng việc hiệu quả lại là một vấn đề.

    Chúng ta hay nói về chuyển đổi số, công nghệ nhưng thực ra công nghệ lại đóng vai trò không quan trọng bằng các vấn đề khác. Muốn áp dụng công nghệ phải nhìn vào vấn đề hạ tầng, pháp luật, ý thức và sự tuân thủ của người dân. Tương tự như vậy công cuộc chuyển đối số của các ngân hàng cũng sẽ như vậy. Chữ hiệu quả sẽ nằm ở vấn đề đó chứ không phải là chúng ta mang công nghệ về mà chúng ta dùng được. Đó là một bài học rất lớn cho các tập đoàn và ngân hàng. Cuối cùng giải quyết vấn đề là ở con người.

    Hiện nay với chúng tôi thấy một vài vấn đề sau. Đầu tiên là thiếu nguồn lực và sức ép, sự cạnh tranh của độ tuyển dụng rất là khó. Để tuyển một con người cực kỳ khó. Theo tôi các trường đại học, nguồn kỹ sư ra trường về ngành công nghệ rất là nhiều, gần đây thế hệ Genz học rất nhiều ngành như là lập trình, data, ngay cả các top manager của chúng tôi chủ yếu là từ trường ngoại thương chứ không phải là công nghệ. Vì vậy nguồn lực cực kỳ nhiều nhưng mà tuyển dụng được thì rất khó.

    Thứ hai là chất lượng tuyển dụng kém, trước sức ép mà lại căn cứ vào lý lịch CV, quy trình phỏng vấn cũng chỉ là hình thức, người phỏng vấn phải có chất lượng tốt thì mới tuyển dụng được người tốt.

    Thách thức lớn hơn là giữ chân con người, đặc biệt là những lãnh đạo cao cấp cũng cực kỳ khó. Thời gian tuyển dụng bị có sức ép dẫn đến những người làm tuyển dụng rất vội. Việc có giữ được các nhân tài hay không là một vấn đề khác, vì người tài không dễ dùng. Để sử dụng được những người này phải có cơ chế dân chủ, trong khi sức ép công việc lại phải ra sản phẩm thật nhanh. Mà nhanh thì phải sai, nhiều khi sai khó sửa.

  • 16/07/2025 11:17 AI chưa thể thay thế con người trong 10 năm tới
    gen-h-z6809521598391_a7c6aac46db33d4a73ec305510b63972.jpg
    Chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Trí Hiếu

    Công nghệ số, kỹ thuật số là xu hướng tất yếu của ngành ngân hàng, chúng ta không quay lại thời đại xử lý mọi thứ trên giấy tờ. Nhưng chính xu hướng tất yếu đó mang lại nhiều rủi ro, rủi ro về an ninh mạng, rủi ro về bảo vệ tiềm ẩn, rủi ro hệ thống, lừa đảo...

    Chúng ta có basel I, basel II, basel III, basel IV, basel V. Bắt đầu basel I nói về rủi ro tín dụng, basel II nói về rủi ro mô hình, basel III sửa đổi những mô hình đó, basel IV đưa ra những mô hình về rủi ro tài chính,... tôi nghĩ basel VI sẽ nói đến rủi ro về công nghệ. Đây là xu hướng của thế giới.

    Ngay cả thế giới cũng chưa nắm bắt được rủi ro về kỹ thuật số, công nghệ số. Còn ở Việt Nam, hệ thống ngân hàng Việt Nam đang gặp rủi ro lớn, dư nợ tín dụng của cả nền kinh tế chiếm 134% GDP của Việt Nam. Nợ xấu đang tăng lên, tôi nghĩ là trên 7%. Tôi nghĩ rằng công nghệ số, kỹ thuật số giúp chúng ta quản lý rủi ro tốt hơn nhưng chúng ta đừng ảo tưởng kỹ thuật số là giải pháp tốt nhất. Còn nhiều vụ lừa đảo, rò rỉ thông tin, thậm chí là cán bộ ngân hàng là tội phạm, lừa đảo.

    Trong thời đại kỹ thuật số, rủi ro ngày càng cao. Nói riêng, ngân hàng là một mô hình kinh doanh về rủi ro, ngân hàng có hai phân khúc bán lẻ và bán buôn. Hiện nay đi làm và đi vay rất nhanh chóng nhưng về cho vay các doanh nghiệp, theo tôi, sự can thiệp của con người vẫn chiếm đến ít nhất 40% trong các quy trình. từ thu thập, thẩm định, thu hồi nợ, kiểm soát rủi ro và thanh toán. Chúng ta cần yếu tố con người trong đó để kiểm soát, thẩm định rủi ro.

    Chúng ta đang kiểm soát rủi ro kỹ thuật số trong hệ thống ngân hàng thế nào?

    Tôi đưa ra câu hỏi này cho các cơ quan quản lý, ngân hàng để giải bài toán này, chứ không chỉ nhìn thấy mảng tích cực của nó để rồi mang ảo tưởng công nghệ số, kỹ thuật số là giải pháp duy nhất cho hệ thống ngân hàng.

    Tôi dự báo 10 năm tới AI chưa thể thay thế con người, những quyết định của con người liên quan đến kiểm soát môi trường kinh doanh, về kinh tế vĩ mô, luật pháp... thì con người cần có đạo đức kinh doanh, trí tuệ để đi đến những quyết định tốt nhất cho ngành ngân hàng. Đây là điều rất cần thiết, chứ không phải chuyển đổi số.

  • 16/07/2025 11:10 Công nghệ trước kia là một nhóm độc lập trong các ngân hàng, thì nay đã tích hợp
    Ảnh chụp Màn hình 2025-07-16 lúc 11.07.13 SA
    Ông Phạm Hà Duy - Thành viên Ban Điều hành kiêm Giám đốc Khối Ngân hàng số & Dữ liệu (ABBANK)

    Với ABBank thời gian vừa qua, nhân sự liên quan chuyển đổi số có thay đổi rất mạnh mẽ. Với câu hỏi liên quan đến kỹ năng công nghệ trong ngân hàng, tôi thấy rất hay: trước đây công nghệ như một ngành (như ngân hàng số), nhưng giờ đã thay đổi, là kỹ năng công nghệ.

    Khi tuyển dụng, ta mong muốn tuyển người có kinh nghiệm 5 năm 10 năm làm ngân hàng, nhưng giờ cần người phải có công nghệ để thay vì dùng 10 người thì chỉ cần 5 người.

    Với ABBank năm vừa qua có những vị trí công việc rất mới như trải nghiệm khách hàng, liên quan đến tăng trưởng số, kinh doanh số, marketing số, digital partnership. Như vậy cần có những con người mới, năng lực mới, nhiều kỹ năng tổng hòa trong một con người.

    Trước đây ta coi công nghệ là một nhóm độc lập thì nay đã tích hợp, và những vị trí trước đây chưa hề có nay đã sinh ra. Ngân hàng giờ không chỉ tuyển người đến từ học viện ngân hàng mà tuyển cả những trường khác, có kỹ năng, thiên hướng nghề nghiệp khác.

    Cá nhân tôi những năm qua phỏng vấn tuyển dụng hàng nghìn ứng viên không chỉ đến từ Học viện Ngân hàng hay các ngân hàng khác. Có nhiều ứng viên nói rất trôi chảy về định hướng, đam mê của các bạn, vì sao chúng tôi không trao cơ hội cho họ? Nếu chỉ tuyển nhân sự ngân hàng này ngân hàng kia thì sẽ rơi vào thiên kiến nghề nghiệp. Theo cách làm mới sẽ có suy nghĩ khác hơn, trải nghiệm khác hơn.

    Có nhiều khác biệt ABBank đã áp dụng trong thời gian vừa qua và sẽ áp dụng trong thời gian tới.

  • 16/07/2025 10:57 Tốc độ đào tạo AI không thể rón rén như hiện nay

    Tôi nhìn nhận chuyển đổi số, công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain không phải là xu thế, không phải chuyện đi lên bình thường của khoa học công nghệ mà là vấn đề thời đại.

    d19.jpg
    Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa.

    Thông tin từ Đại học Harvard ví đây là cuộc “chuyển từ chủ nghĩa tư bản công nghiệp sang chủ nghĩa tư bản công nghệ số. Chỉ trong khoảng chục năm thôi, chủ nghĩa tư bản công nghệ số đã tạo ra những tỷ phú nghìn tỷ đô, “đè bẹp” tất cả các tỷ phú chủ nghĩa tư bản công nghiệp.

    Trong điều kiện thực tế của Việt Nam, tôi nghĩ phải đẩy nhanh tốc độ đào tạo trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain… chứ không phải “rón rén” như hiện nay. Nếu chần chừ số hoá, AI… thì giấc mơ chuyển mình trong kỷ nguyên mới của đất nước không thể trở thành hiện thực.

    Chúng ta có thể thấy tầm quan trọng, sức ảnh hưởng cực lớn của “làn sóng” khoa học công nghệ ở phạm vi toàn cầu. Nó thao túng hành vi của chúng ta, thao túng cả những số phiếu bầu cử tại Mỹ.

    Con số mà tôi được biết là chính phủ Mỹ đã đầu tư 1,1 nghìn tỷ USD đầu tư cho khoa học công nghệ. Nhật Bản chi 210 tỷ USD làm 3 gói đầu tư theo từng giai đoạn. Với Trung Quốc, từ năm 2010 tới nay họ đã chi 3 nghìn tỷ USD. Các nước châu Âu thì chi bằng 1/2 con số đầu tư của Mỹ cho khoa học công nghệ.

    Như vậy, con số đầu tư của các nước phát triển trên thế giới là rất khủng khiếp, để đón đầu chủ nghĩa tư bản công nghệ, mà quan trọng nhất ở đây là nguồn nhân lực.

    Ví dự từ Mỹ, chúng ta có thể thấy thành công của một quốc gia không phải do tài nguyên, không phải do thể chế, không phải do tôn giáo, văn hoá, mà do nước Mỹ thâu tóm được trí tuệ nhân loại, thu hút được nhân tài. Họ có môi trường cho nhân tài tự do sáng tạo.

    Nhìn nhận rõ điều đó, Trung Quốc đã đưa ra chiến lược khoa học công nghệ, đầu tư với quyết tâm thu hút 1.000 nhân tài thế giới với phương châm “Tạo tổ cho Khổng Tước”. Chỉ khi nào Việt Nam thu hút người tài thì khi đó mới có công nghệ của Việt Nam, tự chủ kinh tế Việt Nam.

    Diễn đàn “Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng khoa học công nghệ” hôm nay đi vào vấn đề then chốt, kỷ nguyên mới là đây và chúng ta có vươn tới được không? Diễn đàn này quan trọng với tất cả doanh nghiệp chứ không chỉ ngân hàng.

    Nghị quyết về kinh tế tư nhân rất tốt nhưng nếu chỉ dừng ở đó thì chưa được. Malaysia, Thái Lan kinh tế tư nhân rất tốt nhưng tốc độ phát triển chưa bằng 1/2 Trung Quốc. Hàn Quốc trước dây thu nhập bình quân đầu người còn kém Philippines, Inonesia, nhưng bây giờ đã tăng gấp 5-6 lần.

    Theo tôi, khoa học công nghệ quyết định tính tự lực, tự cường của một quốc gia, trong đó quan trọng nhất là con người. Tổng Bí thư Tô Lâm mới đây đã phát biểu chỉ đạo, làm sao trong những năm tới, Việt Nam phải thu hút được 100 nhân tài trên thế giới tới Việt Nam. Nhưng làn sao tìm được 100 nhân tài đích thực, siêu xuất sắc khó lắm! Tập đoàn Vingroup của anh Phạm Nhật Vượng là nơi thu hút giỏi nhất các Việt kiều về Việt Nam làm việc, đến nay được 4 người.

    Ngân hàng mà lợi nhuận 30-40 USD/người so với cả trăm USD/người như các nước khác thì không ổn. Lý do vì chúng ta không có công nghệ thay cho “một đống người” trong ngân hàng.

    Tôi đã từng tới thăm một chi nhánh ngân hàng quốc tế, trước đây họ có 203 nhân lực, giờ chỉ còn 3 người; trong khi chúng ta vẫn say sưa đi mở chi nhánh ngân hàng ở khắp nơi (?!).

  • 16/07/2025 10:52 Con người vẫn là trung tâm của nền kinh tế
    d17.jpg
    Ông Nguyễn Kim Hùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

    Diễn đàn hôm nay chủ yếu về nhân sự nên tôi sẽ phát biểu kết hợp fintech và nhân sự. Có một con số muốn nhắc là mỗi một ngày từ cụ già đến trẻ nhỏ đã biết tự chuyển khoản và mở tài khoản ngân hàng, ví điện tử. Đây là điều vô cùng quan trọng, tuy nhiên khung pháp lý của chúng ta hiện tại chưa cho phép đầy đủ các phương tiện thanh toán được công nhận. Gần đây nhất là tài khoản trên ví điện tử được định danh, cho phép được hạch toán hợp lệ khi chuyển khoản. Đây là thông tin rất tích cực cho cộng đồng fintech, đặc biệt là Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa.

    Liên quan đến nhân sự trong Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa, toàn bộ hệ thống tổng dư nợ của ngành ngân hàng chia cho tổng dư nợ của doanh nghiệp nhỏ và vừa đâu đó là 20%. Nhiều nguyên nhân mà doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa tiếp cận được với nguồn vốn từ ngân hàng một cách chính thống. Trong đó, nhân sự trong doanh nghiệp nhỏ và vừa đang là một thách thức lớn. Bởi vì các doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có những bộ phận chuyên ngành về tài chính ngân hàng, hoặc chưa có bộ phận chuyên ngành làm về pháp chế cho công ty. Vì thế, cho nên tính chủ động sẵn sàng để cung cấp báo cáo tài chính, pháp lý.... bài bản đáp ứng được các yêu cầu chuẩn mực của các tổ chức tín dụng là tương đối ít. Đó là nguyên nhân và cũng là thách thức.

    Nhu cầu doanh nghiệp nhỏ và vừa còn rất lớn với nhân lực, cán bộ doanh nghiệp nhỏ và vừa chất lượng cao cũng còn thiếu.
    Liên quan đến rào cản pháp lý của Luật các tổ chức tín dụng, rất nhiều ngân hàng thương mại mong muốn mở rộng hạn mức cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, tuy nhiên vẫn còn giới hạn như tỷ lệ nợ xấu, cho dưới chuẩn, cho vay mà không có tài sản đảm bảo hoặc tỷ lệ thấp. Các diễn giả cũng như anh Phan Đức Trung đã đưa ra những con số rất ấn tượng có thể tham chiếu để góp ý cho thể chế chính sách, là chúng ta có thể ứng dụng các giải pháp công nghệ đột phá như: AI, Big Data, Blockchain,... để các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tiếp cận được thêm các chính sách cho vay của ngân hàng. Thay vì có một quy trình cứng để thẩm định thì chúng ta có thể thẩm định thế nào đó các doanh nghiệp nhỏ và vừa, giảm thiếu đánh giá mang tính chủ quan của con người. Đây là điều vô cùng quan trọng.

    Với "nghị định Sandbox": đây là nghị định mà cộng đồng doanh nghiệp nói chung đã chờ đợi từ rất lâu. Chúng ta đã đề xuất với nhiều cơ quan từ năm 2019. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước cho rằng không nhất thiết doanh nghiệp nhỏ và vừa hay doanh nghiệp khởi nghiệp phải tham gia Sandbox, nhưng những doanh nghiệp tham gia Sandbox là những doanh nghiệp mong muốn được minh bạch các hoạt động, có thể đấu nối được với quản lý của Nhà nước.

    Với góc độ của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa, chúng tôi cũng mong muốn đóng góp thêm, mặc dù "nghị định Sandbox" có đưa ra 3 nội dung, nhưng chúng ta chưa có thủ tục pháp lý được công nhận để nghị định này đi vào cuộc sống. Đó là chứng chỉ AI Storing ai sẽ là đơn vị cấp phép, ai sẽ là đơn vị quản lý? Đây là mấu chốt quan trọng để chuyển đổi số và thay đổi các kỹ năng đánh giá thẩm định của chuyên viên tín dụng của hệ thống ngân hàng. Chúng ta có thể chuyển đánh giá từ hệ thống chấm điểm bằng tay chuyển sang đánh giá bằng cơ sở Big Data (dữ liệu lớn) và tỷ lệ phi tài chính càng ngày càng lớn.

    Nghị định Sandbox đang được rất hy vọng và cũng được kỳ vọng là bước đột phá. Liên quan đến thực tiễn, chúng tôi rất chủ động phát triển các giải pháp fintech cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Từ đó cũng thấy rằng còn nhiều điều bất cập, cụ thể là các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất khó để chuyển đổi số và áp dụng các giải pháp tài chính số trên môi trường kinh doanh, vì sẽ cần thêm nhiều thời gian.

    Làm thế nào để Việt Nam có thể hướng đến ở Việt Nam có các giải pháp khởi nghiệp, fintech từ cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp nhỏ và vừa mà chỉ trong vài năm nhưng theo tôi cốt lõi vẫn là thể chết chính sách và nguồn nhân lực.

    Tôi đã đề xuất với Cục Dạy nghề và Đào tạo thường xuyên về vấn đề này. Tôi hi vọng sẽ có sớm nghị định, thông tư hướng dẫn về vấn đề này để cộng đồng doanh nghiệp, sinh viên,... tham gia sâu vào hoạt động đổi mới sáng tạo.

    Tôi cũng mong muốn gửi qua diễn đàn thông điệp, con người vẫn là trụ cột của nền kinh tế, chúng ta cần thực những thể chế xây dựng, phát huy và bảo vệ những con người đang gánh vác những sứ mệnh lớn trong giai đoạn lịch sử này.

  • 16/07/2025 10:34 Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, TS. Trần Văn Tùng điều hành phiên thảo luận.
    d16(1).jpg

  • 16/07/2025 10:20 AI sẽ đóng góp 13.000 tỷ USD vào kinh tế toàn cầu
    d18.jpg
    Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam trình bày tham luận

    AI sẽ đóng góp 13.000 tỷ USD vào kinh tế toàn cầu. Đây là số liệu của McKinsey đưa ra. Và Bain & Company - một công ty tư vấn, quy mô khoảng bằng một nửa McKinsey, cho rằng Blockchain sẽ cắt giảm 70% chi phí giao dịch tài chính. Ông Trung đánh giá, đây là những số liệu rất ấn tượng. Song đóng góp của AI và blockchain là hai đóng góp khác nhau.

    AI sẽ hỗ trợ tăng trưởng doanh thu trên cơ sở giảm chi phí thông qua xử lý mô hình dữ liệu lớn. "Chúng ta để ý rằng chấm điểm tín dụng hay là tối ưu những quá trình gian lận, những quá trình xử lý big data thì sẽ là mô hình của AI", ông Trung nói.

    Còn blockchain sẽ cung cấp nền tảng minh bạch và xu hướng của Blockchain là giúp giảm chi phí trong hoạt động thanh toán, đặc biệt là thanh toán xuyên biên giới cũng như token hóa tài sản, thông qua tăng tốc trong các giao dịch 24/7. Đây là hai xu hướng có tác động lớn nhất đến ngành ngân hàng.

    Ông Trung đưa ra nhận định: "Chúng ta sẽ nhìn thấy có 85 triệu việc làm trong ngành ngân hàng sẽ biến mất. Tuy nhiên sẽ sinh ra 97 triệu việc làm ngành ngân hàng trong thời gian tới. Tôi cho rằng đây là số liệu rất thú vị".

    Tuy nhiên, nhân lực chúng ta quyết định nó sẽ nằm ở đâu? Nằm ở trong 85 triệu hay 97 triệu? Và có một con số nữa là 60% nhân lực sẽ phải đào tạo lại trong 5 năm tới. Đây là những số liệu tôi trích dẫn từ các diễn đàn kinh tế thế giới và những hoạt động nghiên cứu.

    Ông Trung dẫn chứng một ví dụ từ WeBank. Đây là ngân hàng lớn nhất toàn cầu có vốn hóa xấp xỉ 700 tỉ USD. Họ dùng nền tảng công nghệ lõi blockchain FISCO BCOS xử lý 200.000 TPS.

    Cho đến hiện nay, WeBank có từ 1.000 - 2.000 nhân viên với hơn 50% là kỹ sư công nghệ và đạt được tốc độ chuyển tiền dưới 5 giây/ giao dịch. Đây là một tốc độ kỷ lục về chi phí thấp.

    Với Việt Nam, ông Trung đưa ra dẫn chứng là Công ty Chứng khoán Techcombank và các công ty chứng khoán khác.

    Techcombank là một công ty chứng khoán có 491 nhân viên ở tại thời điểm năm 2024. Và trước đó họ có 1.000 nhân viên, sau khi cắt giảm 100 nhân sự về code thì đến giờ này họ tạo ra lợi nhuận sau thuế và cuối cùng là lợi nhuận trên nhân viên là khoảng 9,8 tỉ đồng.
    Chúng ta nhìn thấy mức lợi nhuận trên nhân viên của những công ty chứng khoán hàng đầu như SSI và VNDirect là 2,3 tỉ đồng.

    Như vậy lợi nhuận của chứng khoán Techcombank gấp bốn lần.
    Chúng tôi rất hy vọng môi trường sắp tới sẽ tạo ra sự thúc đẩy nhiều hơn. Hiện Việt Nam nằm ở danh sách xám. Nên cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao về phòng và chống rửa tiền.

    Hy vọng trong thời gian không xa, chúng ta sẽ nhìn thấy dòng chảy của tài sản mã hóa.

    Ông Trung chia sẻ về ứng dụng Fintech là một ứng dụng để những khái niệm ngành tài chính và ngành công nghệ gần nhau nữa. Nó sẽ phải cắt giảm các quy trình và là một quy trình số hóa.

    Bối cảnh ngành ngân hàng hiện nay, dù thế nào đi nữa chúng ta vẫn tự hào rằng ngành ngân hàng là ngành đi đầu trong việc số hoá, còn các ngành khác đi sau so với ngân hàng ít nhất là 5 năm. Tôi cho rằng ngành ngân hàng của chúng ta là một trong những ngành dẫn đầu về số hóa, vượt hơn thị trường, kể cả tất cả công ty công nghệ có bắt tay vào làm cũng phải kém từ 3 đến 5 năm.

    Nhân lực của ngành ngân hàng đãi ngộ rất cao. Nhưng cái khó khăn là ngành ngân hàng phải đảm nhiệm rất nhiều bài toán từ cân đối vĩ mô, từ những hoạt động thúc đẩy công nghệ, từ những hoạt động mà thúc đẩy kinh tế truyền thống nên khung pháp lý còn chưa ban hành kịp thời.

    Đó là khung pháp lý ban hành Fintech. Chúng ta sẽ phải tận dụng các chính sách của Chínhh phủ trong nghị quyết 57, nghị quyết 68, rồi công nghệ chiến lược cũng đã đưa vào blockchain và AI vào khung pháp lý để quản lý và thúc đẩy, và chúng ta cần có những khung pháp lý có tính thực thi hơn nữa, theo hướng cởi mở hơn.

    Thứ hai là các cơ sở đào tạo thường xuyên, chúng ta hãy mạnh dạn đưa vào những khái niệm như là Fintech, Blockchain trong quá trình đào tạo. Chúng ta có thể thay đổi lại cách nhìn về cái hệ thống thanh toán xuyên biên giới, mặc dù là hệ thống thanh toán của chúng ta cho đến bây giờ là vẫn là hệ thống thanh toán nội địa rất mạnh.

    Tôi nghĩ rằng với những góc nhìn này, ngành tài chính ngân hàng chúng ta vẫn dẫn đầu được trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Tuy nhiên Việt Nam cần phải tăng tốc hơn nữa, chúng ta phải nắm bắt được những cơ hội để có thể thúc đẩy đưa ngành tài chính ngân hàng đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế số trong thời gian tới.

  • 16/07/2025 09:50 PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh – Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng: Mọi sinh viên ra trường phải có khung năng lực số

    Việc nâng cao năng lực số cho nhân lực ngành ngân hàng là điều tất yếu trong quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay. Và những cơ sở đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân như Học viện Ngân hàng chúng tôi - đơn vị sự nghiệp công lập trực tiếp thuộc Ngân hàng nhà nước Việt Nam mong muốn có đóng góp quan trọng và quá trình này.

    Thực trạng, thời điểm này, nguồn cung về công nghệ thông tin chưa đủ cầu. Ngành ngân hàng thiếu hụt nguồn cung nhân lực có chuyên môn sâu về công nghệ thông tin. Đây là nguồn nhân lực có ý nghĩa quyết định năng lực cạnh tranh của ngân hàng. Nhu cầu nhân lực công nghệ ngành ngân hàng cũng như toàn bộ nền kinh tế tăng lên rất mạnh. Dự báo năm 2026 con số nhân lực công nghệ cần cho toàn bộ nền kinh tế là 750 nghìn người..

    d14(1).jpg

    Điều này nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng vốn vô cùng thích thú, sẵn sàng sử dụng sản phẩm công nghệ mới: 87% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng. Hơn 90% giao dịch qua kênh số… Và có thể nói, hành vi tài chính của người dân đang được số hoá nhiều hơn so với kỳ vọng.

    Cũng như các trường đào tạo chuyên công nghệ như Bách khoa, Bưu chính viễn thông, Học viện Ngân hàng chúng tôi cũng bắt buộc phải thay đổi. Không chỉ đào tạo, cung cấp nhân lực với thế hệ sinh viên hiện tại, mà còn bồi dưỡng, đào tạo lại cho các cán bộ đang công tác tại ngành ngân hàng. Chúng tôi có chương trình đào tạo ngắn hạn về công nghệ cho nhân viên ngân hàng đã có nhiều kinh nghiệm công tác, góp phần vào quá trình chuyển đổi số của ngân hàng.

    d15.jpg
    Ông Lưu Danh Đức, Phó TGĐ LPBank.

    Với sinh viên trong trường, chuẩn đầu ra về Năng lực số được chúng tôi áp dụng từ năm 2021. Mọi sinh viên, cử nhân ra trường phải có khung năng lực số.

    Học viện ngân hàng hướng tới là một trường đa ngành, liên ngành và xuyên ngành, chứ không chỉ đào tạo trong lĩnh vực ngân hàng. Ví dụ chương trình Ngân hàng số (Digital Banking), chúng tôi là trường đầu tiên có, thu hút lớn sinh viên và điểm đầu vào rất cao.

    Để có được một nguồn cung nhân nhân lực công nghệ đáp ứng đủ cầu trong ngành ngân hàng, tôi xin đề xuất một số giải pháp:

    Thứ nhất, phải ban hành khung năng lực số cho ngành ngân hàng, theo vị trí công tác.

    Thứ hai, phải tăng cường hợp tác theo “mô hình 3 nhà”: Ngân hàng nhà nước – Các cơ sở đào tạo – các cơ sở tài chính, khoa học công nghệ.

    Thứ 3, chúng tôi mong muốn xây dựng được bộ tiêu chuẩn về đào tạo số cho ngành ngân hàng và mong muốn có được sự hỗ trợ từ Ngân hàng Nhà nước để có thể đào tạo tốt hơn, làm sao gắn kết lý thuyết với thực tiễn, sinh viên được tham gia nhiều hơn vào thực tiễn, có thêm kinh nghiệm, được đào tạo chuyên sâu.

  • 16/07/2025 09:25 Thứ trưởng Bộ KH-CN Bùi Thế Duy: Thợ hàn đã dịch chuyển kỹ năng của họ thành kỹ năng của robot

    Tôi xin chia sẻ một vài câu chuyện nhỏ. Câu chuyện thứ nhất là năm 2007, chúng tôi đến thăm một nhà máy thép lớn ở Nhật Bản, khi đến thăm bộ phận công nghệ thông tin của nhà máy, chúng tôi rất ngạc nhiên khi được giới thiệu đây là bộ phận đông cán bộ nhất. Tại bộ phận này thì tất cả các vấn đề kĩ thuật đều được giải quyết bằng công nghệ thông tin. Sau đó họ mới đưa đi thăm bộ phận sản xuất của nhà máy. Phần sản xuất không có nhân viên, họ giải thích thép vào cán như thế nào, độ dày mỏng bao nhiêu, tất cả đều được giải quyết bằng đội ngũ phần mềm.

    Chúng tôi bắt đầu hiểu ra nhân lực của nhà máy theo được dịch chuyển thành nhân lực công nghệ thông tin chứ không phải bằng những kỹ sư công nghệ thông tin nữa.

    d6(1).jpg

    Câu chuyện thứ hai là gần chục năm trước chúng tôi đi thăm tập đoàn Trường Hải, toàn bộ thợ hàn đứng đằng sau máy tính. Họ chuyển dịch sang dùng robot, họ được đào tạo kỹ năng lập trình và điều khiển các cánh tay robot. Họ chuyển các kỹ năng của họ thành kỹ năng của các con robot. Đây là sự chuyển dịch nhân lực lao động rất rõ rệt và trong giai đoạn hiện nay, chúng ta thấy tất cả các ngành mọi công việc đều chuyển dịch.

    Câu chuyện thứ ba: tôi thường xuyên xem chương trình học Đại học của một số cháu học về ngành Business (Kinh doanh) ở Hà Lan, tôi rất ngạc nhiên khi thấy rằng toàn bộ chương trình học Business có hơn 50% là lập trình. Toàn bộ chương trình từ năm thứ 1 đến năm thứ 3, trên 50% đều là nội hàm của công nghệ thông tin. Qua đây tôi thấy là sự dịch chuyển vô cùng lớn, tất cả các môn học và các ngành nghề đều phải tích hợp kỹ năng số, kỹ năng phân tích dữ liệu, kể cả kỹ năng lập trình.

    Toàn bộ công việc của chúng ta bây giờ đều thay đổi hoàn toàn, thay vì chăm sóc khách hàng trước đây trực tiếp thì bây giờ nghề chăm sóc khách hàng sẽ cần tư vấn về phần mềm, về hệ thống app lỗi như thế nào, sử dụng như thế nào. Rõ ràng đây là kỹ năng mới của nhân viên chăm sóc khách hàng. Các nhân viên giao dịch bình thường trước xử lý về các kỹ năng nghiệp vụ thì bây giờ phải xử lý sự cố về phần mềm, sự cố khi chuyển nhầm tiền, bị lừa đảo.

    Để đảm bảo về việc này thì sinh viên trong tương lai mà muốn vào ngân hàng thì phải hoàn thiện kỹ năng, nếu không hiểu về hệ thống số, về an ninh bảo mật thì không tư vấn được cho khách hàng. Khi nhu cầu nhân lực yêu cầu những kỹ năng đó mà các trường Đại học không thay đổi toàn bộ chương trình đào tạo thì sẽ không có người đến học. Đặc biệt là nhóm an ninh bảo mật, chúng ta thường suy nghĩ trước đây là về kỹ thuật, nhưng an ninh bảo mật ngày nay hiện hữu ngay trong câu chuyện sử dụng của chúng ta hằng ngày. Password, token, các kỹ năng nhận biết một cái sms, gửi mã OTP qua sms đều là đối tượng có thể bị tấn công bằng các công nghệ mới như các trạm phát sóng giả lập trung gian.

    Trong xu thế công nghệ mới, Việt Nam bắt buộc phải phát triển công nghệ liên quan đến Fintech, tài sản số, blockchain, trí tuệ nhân tạo, phải đưa vào danh sách công nghệ chiến lược. Luật công nghệ số chính thức quy định các tài sản số.

    Tôi đoán khối nghiệp vụ về tài chính kinh doanh cơ bản sẽ thay đổi kĩ năng bằng trí tuệ nhân tạo. Càng những người có nhiều tri thức sẽ càng dễ dàng bị thay thế bằng trí tuệ nhân tạo, ít nhất là trong giai đoạn hiện nay. Nhóm nhân viên IT trong các ngân hàng thì bây giờ phải trang bị lại kiến thức mới theo các nền tảng mới như blockchain, trí tuệ nhân tạo.

    Đó mới chỉ là những công nghệ chúng ta nhìn thấy trước mắt. Cứ 6 tháng đến 1 năm có một đời công nghệ mới ra đời , chúng tôi dự báo là đến cuối năm thì đời công nghệ tiếp theo là Agentic AI, các sản phẩm sẽ được tung ra hàng loạt. Các hệ thống tiếp theo của AI sẽ là hệ thống chủ động, nó như một sinh vật sống, sẽ tự động tư vấn cho chúng ta, tự động làm những công việc cần làm. Ngoài ra sẽ còn xu thế máy tính lượng tử, sẽ đặt ra vấn đề rất lớn về các loại mã hoá, đòi hỏi sự thay đổi toàn bộ. Do đó việc cập nhật trong đào tạo nhân lực công nghệ sẽ là việc làm liên tục.

  • 16/07/2025 09:10 Ngân hàng nào không có đội ngũ am hiểu công nghệ, ngân hàng đó không tham gia được cuộc chơi
    Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng phát biểu khai mạc Diễn đàn.
    Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng phát biểu khai mạc Diễn đàn.

    Ngành ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng thương mại có sứ mệnh cao cả đặc biệt là cung cấp cho khách hàng và trước sự thay đổi của cách mạng 4.0 thì việc cung cấp dịch vụ này đã có thay đổi khác biệt trước kia.

    Thứ nhất là kênh bán hàng: Hiện nay, trên 90% giao dịch của khách hàng thực hiện qua kênh số. Điều đó cho thấy rằng nhân lực ngành ngân hàng đã dịch chuyển từ việc đa số nhân lực tiếp xúc với khách hàng, giờ không còn nữa.

    Thứ hai, các dịch vụ ngân hàng thực hiện tự động, ở đây không còn bất kể giao dịch viên nào, con người nào đọc chứng từ ngân hàng nữa. Điều đó, đòi hỏi ngành ngân hàng phải tái cấu trúc quy trình, xây dựng quy trình nghiệp vụ thông minh. Điều đặc biệt quan trọng phải có một đội ngũ am hiểu về nghiệp vụ, về công nghệ thông tin đi cùng với nhau để xây dựng nghiệp vụ đó. Ngân hàng nào không làm được điều đó thì không tham gia được cuộc chơi. Như vậy hình thành nên một đội ngũ ngân hàng mới, đó là công nghệ là nghiệp vụ hiểu biết lẫn nhau và đi cùng nhau. Thứ trưởng Bùi Thế Duy ở đây là người am hiểu nhất về vấn đề này, rất khác xưa từ việc phát triển các ứng dụng.

    Thứ ba, cán bộ ngân hàng trước kia rất hiểu về kế toán, định tài khoản này, nợ tài khoản này, có tài khoản kia. Bây giờ, nhiều nhân viên không biết hạch toán vào đâu cả. Máy tự động hạch toán hết, quẹt tiền qua điện thoại trả tiền bà bán cá, bán rau... thì lập tức hệ thống trừ tiền của người mua hàng và chuyển qua người bán hàng, không ai biết quy trình hạch toán đó cả, không biết số liệu tài khoản bao nhiêu, cho nên bây giờ người ta gọi kế toán không phải là kế toán, kế toán mà không phải lập cân đối cấp 3, cân đối chi tiết, sinh ra một đội ngũ ngân hàng hoàn toàn khác.

    Một điểm rất khác nữa là số lượng và giá trị giao dịch. Trước kia chúng ta mơ là một ngày có 1 triệu giao dịch, còn bây giờ mỗi ngày có 50-100 triệu giao dịch tài chính. Nó thách thức chúng ta ở câu chuyện kiểm soát thế nào?

    Rõ ràng chúng ta không thể kiểm soát chứng từ đóng cặp dày như trước kia mà phải sinh ra các hệ thống áp dụng AI, áp dụng công nghệ mới để chúng ta kiểm soát, phát hiện những lỗi về giao dịch. Khối lượng, số lượng, cách thức cung ứng bên cạnh đó có lẽ chưa bao giờ mạnh mẽ như ngày hôm nay.

    Tất cả các ngân hàng ở Việt Nam khi số lượng giao dịch tăng như vậy, khách hàng tăng như vậy. Đến ngày hôm nay theo thống kê thì chúng ta có khoảng 200 triệu tài khoản tiền gửi, với 87% người dân trưởng thành có tài khoản ngân hàng, một con số mà năm 2017 không bao giờ chúng ta mơ tới. Năm 2017 chúng ta có khoảng 31% người dân trưởng thành có tài khoản ngân hàng. Đây là những con số cho thấy số lượng giao dịch lớn. Và nhân lực của ngân hàng cũng phải thay đổi, hầu hết các ngân hàng đã phải thành lập một khối chuyên trách, đó là khối dữ liệu, tương tự như là khối tín dụng. Như thấy chúng ta thấy được tầm quan trọng bao trùm lên đó.

    Nhiều ngân hàng hiện nay đang coi rủi ro về công nghệ thông tin tương tự như rủi ro về tín dụng, như vậy sẽ hình thành nên một hệ thống quản lý rủi ro rất khác, quản lý rủi ro, ứng xử rủi ro, rủi ro trên không gian mạng nhiều nên cách ứng xử sẽ khác, bao trùm lên đó là an ninh an toàn công nghệ thông tin.

    d13.jpg
    Tổng biên tập Một Thế Giới Lưu Quang Định và Phó thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng trao đổi tại Diễn đàn.

    Thưa các anh chị, chưa bao giờ ngành ngân hàng khát nhân lực về an ninh công nghệ thông tin như hiện nay. Chúng ta thấy một bức tranh thay đổi hoàn toàn, từ tiếp xúc trực tiếp đến cách thức quản trị, cách thức giám sát, nhân lực. Chúng ta đang phải thích ghi với thay đổi này.

    Đó là bên trong ngân hàng. Còn bên ngoài ngân hàng thì sao? 2 năm gần đây, Ngân hàng Nhà nước đều tổ chức Hội nghị với tiêu đề hệ sinh thái số, năm nay là hệ sinh thái số thông minh. Ngân hàng không còn đứng riêng một mình, trong app ngân hàng đã mua được vé máy bay, đã xem được phương thức di chuyển của một chiếc taxi. Chúng ta thấy rằng hệ sinh thái, tính kết nối, tích hợp, tính liên thông giữa ngành ngân hàng với các ngành khác đang ở mức độ rất cao. Chúng ta sẽ hình thành nên những khái niệm mới đó là open banking, ngân hàng cũng phải hiểu biết nghiệp vụ của các ngành nghề kinh doanh khác. Nhân lực ngành ngân hàng cũng đang thay đổi theo hướng hệ sinh thái thông minh như thế.

    Những thay đổi tiếp theo có thể thấy, anh Phan Đức Trung (Chủ tịch Hiệp hội Blockchain) biết rõ rồi, tài sản ảo ra đời, hợp đồng thông minh ra đời, chữ ký điện tử được áp dụng mạnh mẽ, thay đổi thói quen, cách thức xử lý trong hoạt động ngân hàng. Bây giờ cho vay 100 triệu không cần phải có chứng từ giấy, rồi sắp tới đây những hoạt động mới phát sinh. Theo đó, nhân lực ngành ngân hàng phải thay đổi để đáp ứng một cách rất nhanh.

    Tôi rất vui Tạp chí Một Thế Giới đã tổ chức Diễn đàn ngày hôm nay, có rất nhiều diễn giả, chuyên gia ở đây để chúng ta cùng nhìn nhận những vấn đề từ khâu đào tạo đến tuyển dụng, sử dụng, bố trí, đến các khâu khác như tiền lương, đãi ngộ... liên quan đến nhân lực ngành ngân hàng.

    Tôi hi vọng với diễn đàn ngày hôm nay, các đơn vị tham mưu, Bộ KH-CN, Ngân hàng Nhà nước có thể nhận được ý kiến đóng góp dưới nhiều góc độ để qua đó chúng tôi có những định hướng với hoạt động ngân hàng dưới góc độ la cơ quan quản lý, cũng như các ngân hàng thương mại hiện nay tìm ra những điểm mới trong việc phát triển nguồn nhân lực ngành ngân hàng.

  • 16/07/2025 08:44 Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Tiến Dũng, Thứ trưởng Bộ KH-CN Bùi Thế Duy tham gia chủ trì Diễn đàn.
    diendan1(2).jpg
    Các đại biểu tham gia Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ
    d2.jpg
    d3.jpg
    Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng phát biểu khai mạc Diễn đàn.
    d4.jpg
    d5.jpg
    d6.jpg
    Thứ trưởng Bộ KH-CN Bùi Thế Duy phát biểu tại Diễn đàn.
    d11.jpg
    d10.jpg
  • 16/07/2025 07:51 Sự khan hiếm nhân lực ngân hàng có trình độ công nghệ, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ khiến cho tiến trình ứng dụng ở các ngân hàng bị chậm lại

    Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, giao cho Tạp chí Một Thế Giới cùng Thời báo Ngân hàng tổ chức Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ, diễn ra sáng 16.7 tại Hà Nội.

    Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Tiến Dũng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy sẽ tham gia chủ trì Diễn đàn. Bên cạnh đó, diễn đàn còn có sự tham dự của đại diện lãnh đạo các cục vụ của Ngân hàng Nhà nước như Vụ Thanh toán, Cục Thông tin và truyền thông và Văn phòng. Về phía Bộ Khoa học và Công nghệ, có sự tham dự của đại diện lãnh đạo Cục Đổi mới Sáng tạo, Vụ Đánh giá và Thẩm định công nghệ, Vụ Khoa học xã hội, Nhân văn và Tự nhiên, Vụ Kế hoạch - Tài chính, Văn Phòng Bộ...

    backdrop-led-7500-4000(1).jpg

    Hội thảo còn có sự tham dự của Uỷ ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội, lãnh đạo các trường đại học như Học viện Ngân hàng, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Đại Nam, Hiệp hội Ngân hàng Nhà nước, Hội Blockchain Việt Nam, Viện Khoa học quản trị doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp công nghệ, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán trung gian.

    Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, ngành ngân hàng Việt Nam không đứng ngoài cuộc chơi mà đang trở thành lực lượng tiên phong trong công cuộc chuyển mình.

    Bên cạnh đó, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22.12.2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã khẳng định nhiệm vụ xây dựng và dùng chung các nền tảng số quốc gia, vùng, bảo đảm hoạt động thống nhất, liên thông của các ngành, lĩnh vực trên môi trường số, thúc đẩy hệ sinh thái kinh tế số trên các lĩnh vực.

    Với vai trò huyết mạch của nền kinh tế, ngành ngân hàng đang đặt ra những bước tiến chiến lược trong việc xây dựng hệ sinh thái số thông minh, đồng thời tái cấu trúc toàn diện mô hình hoạt động và nhân lực để thích nghi với thời đại công nghệ cũng như hướng đến hệ sinh thái số thông minh – Tầm nhìn chiến lược trong kỷ nguyên mới.

    Hệ sinh thái số thông minh trong ngành ngân hàng không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ vào quy trình vận hành, mà còn là một mô hình tích hợp toàn diện giữa ngân hàng và các lĩnh vực như y tế, giáo dục, giao thông, thương mại, dịch vụ công. Mục tiêu cuối cùng là đặt người dân và doanh nghiệp vào trung tâm của hệ thống tài chính số hiện đại, cá nhân hóa trải nghiệm, tối ưu hiệu quả và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia.

    Cùng với sự thay đổi mô hình hoạt động, vấn đề nhân lực cho ngành ngân hàng cũng được đặt ra. Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, blockchain và điện toán đám mây đang tạo ra những chuyển dịch mạnh mẽ trong vận hành ngân hàng. AI và Big Data giúp ngân hàng hiểu rõ hơn về hành vi khách hàng, đưa ra dự báo chính xác và thiết kế sản phẩm phù hợp từng cá nhân. Blockchain làm thay đổi cấu trúc quản lý dữ liệu, bảo mật và giao dịch, giảm thiểu rủi ro và chi phí vận hành. Tự động hóa (RPA) đang thay thế hàng loạt vị trí truyền thống như giao dịch viên, kiểm soát nội bộ, thẩm định tín dụng.

    Từ đó, cấu trúc nhân sự trong các ngân hàng đang được tái định hình. Một số vị trí cũ dần biến mất, thay vào đó là nhu cầu cao về chuyên gia dữ liệu, kỹ sư công nghệ tài chính, chuyên viên quản lý rủi ro số, chuyên gia về trải nghiệm người dùng.

    Đây chính là lý do mà thời gian qua nhiều ngân hàng như: LPBank, Vietinbank... liên tục cắt giảm nhân sự. Động thái này là cho thấy các ngân hàng đang thực hiện tái cơ cấu nhân sự để phù hợp với mô hình kinh doanh mới trong thời kỳ chuyển đổi số. Chính sách điều chỉnh nguồn nhân lực sẽ theo hướng giảm nhân sự ở những lĩnh vực có thể thay thế bằng tự động hóa, gia tăng nhân sự ở các vị trí liên quan công nghệ, ra quyết định và tư vấn.

    Chưa có một thống kê đầy đủ, nhưng thực tế cho thấy ở Việt Nam, nguồn nhân lực sẵn sàng cho công nghệ số còn hạn chế và các chương trình đào tạo đại học chưa thay đổi kịp tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ. Sự khan hiếm nhân lực ngân hàng có trình độ công nghệ, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ và chuyên gia tài chính có trình độ quốc tế khiến cho tiến trình ứng dụng và giải pháp ở trình độ cao tại các ngân hàng bị chậm lại.

    TS. Trần Văn Tùng, Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho biết không chỉ Việt Nam mà ngành ngân hàng trên toàn thế giới đang trải qua sự thay đổi lớn cả về tổ chức lẫn nhân sự. Nhiều vị trí công việc truyền thống trong ngân hàng sẽ dần biến mất, nhường chỗ cho máy móc, cơ sở dữ liệu thông minh và AI đảm nhiệm. Những công nghệ này không chỉ thực hiện được các nhiệm vụ vốn do con người đảm nhận, mà còn làm với năng suất cao hơn, chất lượng tốt hơn, và tốc độ nhanh hơn rất nhiều. Từ đó, sẽ xuất hiện tình trạng một bộ phận cán bộ, nhân viên ngân hàng trở nên dư thừa – vì công việc đã được công nghệ thay thế. Đây là một thực tế mà ngành ngân hàng buộc phải đối mặt và thích nghi.

    “Vậy giải pháp là gì? Theo tôi, có nhiều hướng đi, nhưng một trong những giải pháp quan trọng và cần tập trung ngay từ bây giờ là đào tạo và đào tạo lại đội ngũ nhân sự ngành ngân hàng. Chúng ta cần trang bị cho họ những kiến thức mới, kỹ năng số, hiểu biết về công nghệ như AI, để họ có thể làm chủ, sử dụng hiệu quả các công cụ số – ví dụ như chatbot, hệ thống phân tích dữ liệu – nhằm phục vụ tốt hơn cho nghiệp vụ của mình.

    Việc đào tạo này cần được đưa vào chương trình của các cơ sở đào tạo như Học viện Ngân hàng, các trường đại học có đào tạo chuyên ngành tài chính – ngân hàng. Đồng thời, các ngân hàng cũng cần chủ động cử cán bộ đi học, đi bồi dưỡng để cập nhật kiến thức mới”, ông Tùng cho hay.

    Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ với chủ đề “Ngân hàng thời đại số: Đổi mới mô hình và tái cấu trúc nhân lực” diễn ra vào thời điểm này là rất kịp thời và cần thiết, nhằm tìm kiếm giải pháp hiệu quả về nhân sự cho ngành ngân hàng.

    Diễn đàn sẽ tập trung vào những nội dung như: Đào tạo nội bộ kết hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp công nghệ; Xây dựng mô hình đào tạo linh hoạt: bằng cấp thứ hai, chứng chỉ ngắn hạn, đào tạo tại chỗ, học online, đào tạo theo năng lực cá nhân và vị trí công việc; giữ chân nhân tài công nghệ...

Thời sự

Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ

Một Thế Giới 16/07/2025 08:00

"Chuyển đổi số không phải là một lựa chọn, mà là yêu cầu sống còn đối với sự phát triển của ngân hàng" - Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, TS. Trần Văn Tùng tổng kết.

    Nổi bật
        Mới nhất
        Diễn đàn Nhân lực ngành ngân hàng trước làn sóng công nghệ
        • Mặc định

        POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO