Không quân Anh (RAF) đã bước vào một giai đoạn mới trong chiến lược quốc phòng khi chính thức công bố kế hoạch tích hợp dòng máy bay chiến đấu F-35A có khả năng hạt nhân vào biên chế, theo TWZ.
Động thái này không chỉ mang ý nghĩa về quân sự, mà còn phản ánh sự chuyển dịch đáng kể về công nghệ và cấu trúc lực lượng chiến đấu tương lai của Anh, trong bối cảnh châu Âu đang đối mặt với những thách thức an ninh ngày càng gia tăng.
F-35A là biến thể cất hạ cánh thông thường (CTOL) trong gia đình tiêm kích tàng hình thế hệ 5 của Lockheed Martin (Mỹ). Trong khi RAF đang vận hành F-35B (biến thể cất cánh ngắn và hạ cánh thẳng đứng - STOVL) cho nhiệm vụ trên tàu sân bay, việc bổ sung 12 chiếc F-35A cho thấy Anh đang hướng tới mục tiêu mở rộng năng lực tác chiến đa nhiệm, đặc biệt là khả năng răn đe hạt nhân. Bộ Quốc phòng Anh xác nhận rằng F-35A sẽ tham gia nhiệm vụ hạt nhân của NATO thông qua chương trình chia sẻ vũ khí, sử dụng bom trọng lực hạt nhân B61-12 do Mỹ sở hữu.
So với F-35B, F-35A có một loạt ưu điểm đáng chú ý về mặt kỹ thuật. Máy bay có khoang vũ khí lớn hơn, tải trọng và tầm bay xa hơn, khả năng chịu lực lên tới 9G, cao hơn mức 7,5G của F-35B. Điều này cho phép F-35A thực hiện các nhiệm vụ tấn công xa và linh hoạt hơn, bao gồm cả các phi vụ có mang vũ khí hạt nhân chiến lược. Chi phí vận hành cũng thấp hơn, giúp RAF tối ưu hóa nguồn lực cho các nhiệm vụ huấn luyện và duy trì năng lực sẵn sàng chiến đấu.
F-35A sẽ được triển khai tại căn cứ RAF Marham ở miền đông nước Anh. Đây là địa điểm từng phục vụ cho các nhiệm vụ hạt nhân thời kỳ Chiến tranh lạnh và được trang bị các hầm chứa vũ khí kiên cố (HAS). Tuy nhiên, hiện chưa rõ hạ tầng này có còn phù hợp để lưu trữ bom B61-12 hay không. Một lựa chọn thay thế là RAF Lakenheath, nơi Không quân Mỹ đang phục hồi khả năng lưu trữ vũ khí hạt nhân và có thể đóng vai trò hỗ trợ cho lực lượng RAF.
Dù được định hướng cho nhiệm vụ hạt nhân, các máy bay F-35A trước mắt sẽ đảm nhiệm vai trò huấn luyện cho phi đội 207, đơn vị chuyển đổi vận hành (OCU). Nhờ khả năng bay lâu hơn và yêu cầu bảo trì thấp, F-35A sẽ giúp RAF nâng cao chất lượng đào tạo phi công, đồng thời giải phóng F-35B cho các nhiệm vụ chiến đấu từ tàu sân bay lớp Queen Elizabeth.
F-35A của Anh sẽ cùng với máy bay của Hà Lan, Bỉ, Đức và Ý tham gia vào lực lượng DCA (máy bay có khả năng kép) của NATO, đóng vai trò then chốt trong năng lực răn đe hạt nhân tập thể. Việc Anh quay lại nhiệm vụ hạt nhân trên không sau hơn hai thập kỷ gián đoạn đánh dấu một thay đổi chiến lược đáng chú ý, củng cố vai trò của Anh trong cấu trúc phòng thủ liên minh.
Bên cạnh cơ hội, RAF cũng phải đối mặt với những thách thức về hậu cần và cơ sở hạ tầng. Việc duy trì hai biến thể F-35 (A và B) yêu cầu hệ thống bảo dưỡng, huấn luyện và hậu cần riêng biệt. Ngoài ra, thiếu hệ thống tiếp dầu tiêu chuẩn cho các phi đội tiếp vận như Voyager khiến Anh phải dựa vào liên minh hoặc cân nhắc nâng cấp hạm đội tiếp dầu của mình.
Câu hỏi cũng đặt ra về tính hiệu quả chi phí dài hạn nếu số lượng F-35A không được mở rộng. Tuy nhiên, nếu chứng minh được hiệu quả chiến đấu và huấn luyện, F-35A có thể được mua thêm, tác động đến tương lai của chương trình phát triển tiêm kích thế hệ 6 Tempest trong khuôn khổ GCAP, hợp tác giữa Anh, Nhật Bản và Ý.
Dù hiện tại chỉ là một phi đội nhỏ, việc triển khai F-35A mở ra khả năng thay đổi cấu trúc không quân Anh trong dài hạn. Với nền tảng công nghệ tiên tiến và tính đa nhiệm, F-35A có thể đóng vai trò trung tâm trong lực lượng phản ứng nhanh, tác chiến đa miền và duy trì răn đe hạt nhân trong môi trường an ninh đang biến đổi nhanh chóng.