Chủ quyền số là vấn đề quan trọng với các nước ASEAN

Bản cập nhật mới tích hợp dịch vụ trò chuyện đa ngôn ngữ, có thể truy cập qua trang web sahabat-ai và ứng dụng GoPay. Mô hình Sahabat-AI hiện hỗ trợ 5 ngôn ngữ địa phương gồm: tiếng Indonesia, Java, Sunda, Bali và Batak, bên cạnh nhiều ngôn ngữ quốc tế.

Hệ thống này vận hành trên cơ sở hạ tầng nội địa, đảm bảo dữ liệu lưu trữ trong nước và tuân thủ các quy định pháp lý. Việc phát triển Sahabat-AI có sự hợp tác của Đại học Indonesia, Đại học Gadjah Mada cùng các tổ chức truyền thông lớn như Kompas và Tempo.

Phương pháp phát triển Sahabat-AI theo tinh thần “gotong royong” (hợp tác tương trợ) cùng các trường đại học và tổ chức truyền thông là một chiến lược thực tế: vừa tăng tốc phát triển nhân tài AI, vừa đảm bảo yếu tố văn hóa và đạo đức được tích hợp ngay từ đầu vào hệ thống.

Cuộc đua giành chủ quyền số tại Indonesia trong bối cảnh cạnh tranh AI khu vực

Sahabat-AI là minh chứng chiến lược cho tham vọng về chủ quyền số của Indonesia — điều mà Tổng thống Joko Widodo từng nhấn mạnh là yếu tố then chốt để gia tăng ảnh hưởng toàn cầu.

Sáng kiến này được triển khai trong bối cảnh Đông Nam Á đối mặt với nguy cơ ngày càng rõ rệt khi dữ liệu tạo ra tại địa phương bị kiểm soát bởi các thực thể nước ngoài. Điều này đã thúc đẩy nhiều quốc gia trong khu vực ban hành luật yêu cầu lưu trữ dữ liệu trong nước.

Từ năm 2018, Indonesia đã dẫn đầu Đông Nam Á về mức độ ứng dụng AI, với tỷ lệ 24,6%, bỏ xa các nước láng giềng. Indonesia không đơn độc trong cuộc đua này. Malaysia đã bắt tay với Presight (UAE) để phát triển hạ tầng AI; Việt Nam và Thái Lan cũng đang thúc đẩy các sáng kiến AI mang tính chủ quyền. Tổng thể, nền kinh tế số của khu vực được dự báo sẽ đạt 1.000 tỉ USD vào năm 2030.

Khả năng đa ngôn ngữ của Sahabat-AI phản ánh chính thách thức đa dạng văn hóa của Indonesia. Việc hỗ trợ các ngôn ngữ địa phương không chỉ mở rộng khả năng tiếp cận mà còn giải quyết mối lo ngại về đại diện văn hóa trong các hệ thống AI phát triển bởi phương Tây.

Biến đổi kinh tế nhờ hạ tầng AI “cây nhà lá vườn”

Việc tích hợp Sahabat-AI với ứng dụng GoPay cho phép tận dụng lượng người dùng khổng lồ của GoTo để thúc đẩy ứng dụng AI trong đời sống. Tương tự như cách các dịch vụ tài chính số trước đây đã giúp nâng tỷ lệ tiếp cận tài chính lên 84%.

Quan hệ đối tác giữa GoTo và Indosat là một phần trong chiến lược phát triển kinh tế AI rộng lớn hơn của Indonesia với kỳ vọng rằng AI sẽ đóng góp 366 tỉ USD vào GDP quốc gia vào năm 2030. Sáng kiến này dựa trên nền tảng vững chắc của kinh tế số nước này: trên 180 triệu người dùng smartphone, tỷ lệ sử dụng internet dự kiến đạt 79% vào năm 2024, và nền kinh tế số được định giá 146 tỉUSD vào năm 2025.

Việc phát triển hạ tầng vận hành nội địa không chỉ đảm bảo lưu trữ dữ liệu trong nước, hiệu năng hệ thống và tuân thủ quy định, mà còn tạo nền tảng cần thiết để AI được áp dụng trong khu vực công và đổi mới doanh nghiệp tư nhân.

Hợp tác với các trường đại học như Đại học Indonesia và Viện Công nghệ Bandung cho thấy chính phủ nhận thức rõ về lỗ hổng nhân lực trong lĩnh vực AI. Indonesia cần thêm khoảng 9 triệu lao động số từ nay đến 2030 để hiện thực hóa tham vọng chủ quyền AI.

Người lao động nước này đang nhanh chóng tiếp cận AI, với 92% nhân viên trí thức đã ứng dụng AI tạo sinh vào công việc hằng ngày, đòi hỏi hệ thống giáo dục phải chạy đua để theo kịp.

Chương trình Học bổng Tài năng Số (Digital Talent Scholarship) của chính phủ đặt mục tiêu đào tạo hơn 100.000 chuyên gia số, có kỹ năng AI và phân tích dữ liệu. Tuy nhiên, con số đó vẫn chỉ là phần nhỏ trong nhu cầu phát triển nhân lực toàn diện. Nhu cầu thị trường đang tăng mạnh: 69% doanh nghiệp Indonesia hiện ưu tiên tuyển dụng ứng viên có kỹ năng AI, mở ra cả cơ hội và thách thức lớn cho thị trường lao động.