Chế độ tìm kiếm AI mới của Google khiến giới làm sách, báo 'tái mặt'

Tính năng tương đối mới mang tên “Tổng quan bằng AI” (AI Overviews) của Google – hiện đã triển khai rộng rãi tại Mỹ và từ cuối tháng 3.2025 cũng đã có mặt tại châu Âu đang gây ra nhiều tranh cãi. Mới đây, Google tiếp tục thử nghiệm “Chế độ AI” (AI Mode) tại Mỹ, cho phép người dùng trao đổi trực tiếp với công cụ tìm kiếm như trò chuyện với chatbot.

Tuy nhiên, các nhà xuất bản báo chí và nội dung lại coi đây là một hành vi chiếm đoạt trắng trợn. Theo News/Media Alliance (NMA) – tổ chức vận động hành lang gồm gần 2.000 thành viên trong ngành truyền thông ở Mỹ và Canada – thì: “Giờ đây Google đơn giản là lấy nội dung một cách thô bạo mà không trả tiền. Đó chính là định nghĩa của hành vi ăn cắp”.

Các nhà xuất bản mất “view”, mất doanh thu

Bà Danielle Coffey, Chủ tịch NMA, tuyên bố: “Các đường link trong kết quả tìm kiếm từng là ưu điểm cuối cùng của công cụ tìm kiếm vốn giúp mang lại lưu lượng truy cập và doanh thu cho nhà xuất bản. Nhưng chế độ AI mới lại cung cấp thông tin và câu trả lời trực tiếp cho người dùng mà không hiển thị danh sách các liên kết như trước đây”.

Điều này khiến các nhà xuất bản bị mất nguồn truy cập và bị khai thác nội dung mà không được bồi thường, NMA nhấn mạnh.

Theo NMA, chế độ AI của Google tạo ra câu trả lời từ nội dung do các nhà xuất bản sản xuất, mà không trả phí và không cung cấp tùy chọn từ chối hiệu quả. Nếu các nhà xuất bản chọn không cho phép dùng dữ liệu của mình để huấn luyện AI, nội dung của họ sẽ không còn hiển thị trong kết quả tìm kiếm. Đây là một lựa chọn mà NMA gọi là “bẫy loại trừ” không công bằng, đặc biệt với các đơn vị nhỏ.

NMA cũng viện dẫn các vụ kiện chống độc quyền đang diễn ra nhằm vào Google và kêu gọi Bộ Tư pháp Mỹ vào cuộc, để kiềm chế sự thống trị của Google trên internet.

Tại hội nghị dành cho nhà phát triển gần đây, Google đã giới thiệu “AI Mode” – một phần mở rộng thông minh cho công cụ tìm kiếm, bước đầu triển khai ở Mỹ. Tính năng này có khả năng trả lời các câu hỏi phức tạp ngay trong phần tìm kiếm, nhờ vào: Dữ liệu từ web; kiến thức nội bộ của Google từ Knowledge Graph (mạng dữ liệu kiến thức khổng lồ do Google xây dựng)...

Châu Âu điều tra tính năng AI của Google

Ủy ban châu Âu hiện đang điều tra chức năng AI Overviews của Google để đánh giá tính tuân thủ luật bản quyền EU, cũng như sự ảnh hưởng đến cạnh tranh theo Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) và Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA).

Ngoài ra, theo tài liệu rò rỉ, Google đã cân nhắc nhiều phương án để các nhà xuất bản có thể từ chối cho AI sử dụng nội dung của họ, nhưng cuối cùng không thực hiện bất kỳ lựa chọn nào. Một trong các đề xuất là tách riêng các công cụ AI khỏi tìm kiếm truyền thống – nhưng Google đã loại bỏ phương án này, gọi đó là “lằn ranh đỏ không thể vượt qua”.

Cũng theo các tài liệu rò rỉ, Google cố tình giữ kín các phương án kiểm soát, khiến nhiều nhà xuất bản không biết nội dung của mình có đang được dùng để huấn luyện AI hay không. Ngay cả tính năng AI Overviews, vốn nhẹ nhàng hơn AI Mode cũng đã khiến nhiều nhà xuất bản ghi nhận lượng truy cập sụt giảm nghiêm trọng.

Dù vậy, Google phản bác, cho rằng họ vẫn chuyển lượng truy cập “khổng lồ” đến trang của các nhà xuất bản. Bà Liz Reid, trưởng bộ phận Google Search, nói rằng việc cho phép các nhà xuất bản chọn lọc từ chối AI nhưng vẫn giữ lại lưu lượng truy cập từ liên kết truyền thống là “quá phức tạp” về mặt kỹ thuật.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo: Nếu Google tiếp tục bóp nghẹt các nhà xuất bản, họ sẽ buộc phải chuyển sang sản xuất nội dung rẻ tiền, kém chất lượng và điều này sẽ làm xấu đi toàn bộ internet.