CEO OpenAI nói khiếp sợ GPT-5, ví von với dự án tạo bom nguyên tử
Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI, mô tả về GPT-5 giống một bộ phim kinh dị thay vì giới thiệu mô hình ngôn ngữ lớn thế hệ mới.
Trong một tập mới đây của podcast This Past Weekend with Theo Von, Sam Altman mô tả trải nghiệm thử nghiệm mô hình ngôn ngữ lớn GPT-5 với giọng điệu căng thẳng, gợi nên nhiều hoài nghi hơn bất kỳ cảnh báo nào mà ông muốn người nghe cảm nhận.
This Past Weekend with Theo Von là podcast dài tập do Theo Von, nghệ sĩ hài và podcaster người Mỹ, dẫn chương trình kể từ cuối năm 2016
Sam Altman nói rằng GPT-5 “hoạt động rất nhanh” khi kể lại những khoảnh khắc khiến ông cảm thấy rất lo sợ. Dù thúc đẩy việc phát triển GPT-5, doanh nhân 40 tuổi người Mỹ tuyên bố rằng trong một số phiên thử nghiệm, ông đã nhìn vào GPT-5 và so sánh mô hình ngôn ngữ lớn thế hệ mới này với dự án Manhattan.
Mô hình ngôn ngữ lớn là công nghệ nền tảng cốt lõi cho các ứng dụng AI tạo sinh, chẳng hạn chatbot ChatGPT.
Dự án Manhattan là dự án nghiên cứu và phát triển tuyệt mật được Mỹ tiến hành trong Thế chiến II, với sự hỗ trợ của Anh và Canada. Mục tiêu chính của dự án này là chế tạo bom nguyên tử đầu tiên trước khi Đức Quốc xã có thể kịp phát triển loại vũ khí này.
Dự án kéo dài từ năm 1942 đến 1946, quy tụ hàng ngàn nhà khoa học, kỹ sư và công nhân tại hơn 30 địa điểm khác nhau trên khắp Mỹ, Anh và Canada. Đây là một nỗ lực khoa học và công nghiệp khổng lồ, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa quân đội, khoa học và công nghiệp.
Các thông tin cần biết về dự án Manhattan
- Bắt đầu khoảng năm 1939-1942, sau khi các nhà khoa học, trong đó có Albert Einstein và Leo Szilard, cảnh báo chính phủ Mỹ về nguy cơ Đức Quốc xã có thể chế tạo bom nguyên tử.
- Địa điểm chính là thành phố Los Alamos (bang New Mexico), Oak Ridge (bang Tennessee), Hanford (bang Washington) - những trung tâm nghiên cứu và sản xuất nhiên liệu hạt nhân ở Mỹ.
- Người đứng đầu về khoa học của dự án là nhà vật lý J. Robert Oppenheimer, thường được gọi là “cha đẻ của bom nguyên tử”.
- Dự án đã thành công khi cho nổ thử quả bom nguyên tử đầu tiên trong lịch sử vào ngày 16.7.1945 (vụ thử Trinity ở bang New Mexico).
- Hai quả bom nguyên tử từng được thả xuống thành phố Hiroshima và Nagasaki (Nhật Bản) vào tháng 8.1945 khiến hơn 210.000 người chết chỉ trong năm đó và gây ra những ảnh hưởng lâu dài về sức khỏe lẫn và môi trường. Nhiều người khác chết sau đó vì di chứng phóng xạ và ung thư.
Hai vụ ném bom nguyên tử này là yếu tố quyết định thúc đẩy Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến II và chấm dứt chiến tranh.
Ý nghĩa
Dự án Manhattan là biểu tượng cho sự đột phá công nghệ vượt bậc, nhưng cũng mở ra kỷ nguyên khí hạt nhân. Dự án Manhattan thường được dùng như một phép ẩn dụ cho những tiến bộ khoa học vừa đầy hứa hẹn, vừa ẩn chứa hiểm họa khó lường, như trong cách Sam Altman nói về GPT-5.
Cũng trong podcast This Past Weekend with Theo Von, Sam Altman đưa ra một lời chỉ trích gay gắt về sự quản trị AI hiện tại, cho rằng “không ai đủ trách nhiệm, chín chắn hoặc có thẩm quyền để kiểm soát tình hình” và các cấu trúc giám sát đang tụt lại phía sau so với tốc độ phát triển của AI.
Đây là cách khá kỳ lạ để quảng bá GPT-5, sản phẩm được hứa hẹn sẽ tạo ra bước nhảy vọt lớn về AI tổng quát (AGI). Việc nêu bật rủi ro tiềm ẩn là điều không lạ, nhưng Sam Altman mô tả như thể OpenAI không kiểm soát được hiệu suất của GPT-5 thì có phần khó hiểu.
AGI được coi là AI có khả năng hiểu, học hỏi và thực hiện các nhiệm vụ đa dạng một cách linh hoạt giống hay vượt trội con người. OpenAI định nghĩa AGI là "một hệ thống có tính tự chủ cao, vượt trội hơn con người ở hầu hết công việc có giá trị kinh tế".
OpenAI có đủ năng lực kiểm soát GPT-5?
Điều khiến Sam Altman khiếp sợ vẫn chưa rõ ràng vì ông không đi sâu vào chi tiết kỹ thuật. Dù vậy, việc Sam Altman so sánh GPT-5 với dự án Manhattan nghe có vẻ kỳ quặc và là một kiểu ví von thái quá khác.
Các cuộc thảo luận công khai về AI đến nay chủ yếu dao động giữa sự lạc quan tột độ và nỗi lo sợ tận thế, nhưng một quan điểm ở giữa có vẻ hợp lý hơn.
GPT-5 sẽ ra mắt trong thời gian tới và có những dấu hiệu cho thấy mô hình ngôn ngữ lớn mới này sẽ vượt xa khả năng của GPT-4 hay GPT‑4o.
Đây không phải là lần đầu tiên Sam Altman công khai thừa nhận sự bất an của mình về cuộc đua AI. Ông từng tuyên bố rằng AI có thể “trở nên cực kỳ nguy hiểm” và rằng OpenAI phải hành động có trách nhiệm trong khi vẫn tiếp tục ra mắt các sản phẩm hữu ích.
Dù GPT-5 chắc chắn sẽ đi kèm với các công cụ tốt hơn và giao diện thân thiện hơn, câu hỏi cốt lõi được đặt ra vẫn là về quyền lực. Ai sẽ kiểm soát siêu mô hình ngôn ngữ lớn như GPT-5? Nó sẽ ảnh hưởng đến xã hội, chính trị, thông tin và quyền riêng tư như thế nào? Có nên độc quyền công nghệ này hay không? GPT-5 có thể bị lạm dụng để làm chuyện xấu không?
Thế hệ mô hình AI tiếp theo, nếu nhanh hơn, thông minh hơn và trực quan hơn, sẽ được giao cho nhiều nhiệm vụ hơn nữa. Giả sử nếu Sam Altman không nói quá lời về GPT-5 thì liệu một công ty như OpenAI có thực sự đủ trách nhiệm, minh bạch và năng lực để kiểm soát công nghệ quyền lực đến thế không?
Hiện tại, OpenAI vẫn chưa đưa ra thông báo chính thức về ngày ra mắt GPT‑5. Tuy nhiên, theo các nguồn tin gần đây, GPT-5 được dự kiến ra mắt vào khoảng đầu đến giữa tháng 8.2025, có cả phiên bản mini và nano dành cho giao diện sử dụng khác nhau như ChatGPT và API (giao diện lập trình ứng dụng).
Dù vậy, lịch trình OpenAI phát hành GPT-5 có thể thay đổi do các yếu tố như vấn đề cơ sở hạ tầng, quá trình kiểm tra an toàn hoặc phản ứng từ đối thủ cạnh tranh.
Những cải tiến được mong chờ ở GPT‑5
1. Suy luận có cấu trúc
GPT‑5 có thể được thiết kế để xử lý vấn đề logic phức tạp và các bước quyết định liên tiếp hiệu quả hơn rất nhiều so với GPT‑4 và GPT‑4o.
2. Khả năng đa phương thức thống nhất
Người dùng không còn phải chuyển đổi giữa các phiên bản mô hình ngôn ngữ lớn chuyên biệt để sử dụng theo nhu cầu, vì GPT‑5 tích hợp xử lý văn bản, hình ảnh, giọng nói và logic trong một hệ thống duy nhất.
3. Cửa sổ ngữ cảnh dài hơn và phản hồi chính xác hơn
Rộ tin GPT‑5 hỗ trợ cửa sổ ngữ cảnh rất lớn (có thể tới hàng triệu token), ghi nhớ cuộc trò chuyện dài và ít sai lệch nội dung, giảm hiện tượng ảo giác (đưa ra thông tin sai lệch giống như thật).
Cửa sổ ngữ cảnh là chỉ lượng thông tin mà mô hình ngôn ngữ lớn có thể ghi nhớ hoặc xử lý cùng lúc trong một đoạn văn bản.
4. Khả năng lập trình và giải toán được nâng cao
Hiệu suất trong các tác vụ liên quan đến lập trình, toán học và logic của GPT-5 được cho sẽ cải thiện đáng kể, vượt trội các đối thủ như Claude Sonnet 4 do Anthropic phát triển.
5. Dễ tùy biến và thân thiện với người dùng
Dự kiến GPT-5 sẽ có phiên bản mini và nano nhằm vận hành nhẹ hơn và tương thích API, phù hợp cả cho người dùng phổ thông và nhà phát triển, với giao diện tiện lợi và mang đến trải nghiệm mượt mà hơn.
6. Tăng cường an toàn và kiểm soát đạo đức
OpenAI có thể chú trọng đến việc thử nghiệm, kiểm soát đạo đức và xác minh sự an toàn của GPT‑5 trước khi ra mắt, nhằm giảm thiểu rủi ro khi sử dụng trong các vấn đề nhạy cảm như an ninh sinh học.