Trong 5 năm qua, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã chứng kiến hàng loạt hội thảo và chương trình thúc đẩy chuyển đổi số, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST). Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra: Liệu những nỗ lực này đã thực sự mang lại trái ngọt, hay chỉ dừng lại ở những tuyên bố và kế hoạch?
LemitFoods và câu chuyện truyền cảm hứng
Một minh chứng sống động cho tiềm năng của khởi nghiệp ĐMST, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp bền vững, chính là câu chuyện của Công ty cổ phần Công nghệ thực phẩm sáng tạo (LemitFoods).
LemitFoods không chỉ là một doanh nghiệp khởi nghiệp, mà còn là một câu chuyện truyền cảm hứng về việc biến những thứ tưởng chừng bỏ đi thành thứ giá trị.
Bà Cao Thị Cẩm Nhung, nhà sáng lập LemitFoods, vốn là một giáo viên, đã nhìn thấy tiềm năng vô hạn trong những thứ tưởng chừng bỏ đi ấy - phụ phẩm từ trái mít non, một nguồn nguyên liệu dồi dào tại Hậu Giang và biến chúng thành "thịt thực vật" hữu ích.
Từ năm 2019, với tầm nhìn đột phá, bà Nhung đã bắt tay vào nghiên cứu và phát triển, tìm cách chế biến mít non thành các sản phẩm "thịt thực vật" độc đáo. Những sản phẩm như chả lụa, chả giò, và thức ăn đóng hộp từ mít đã ra đời, hướng đến đối tượng khách hàng rộng lớn: người ăn chay, người ăn kiêng, thực dưỡng và những ai theo lối sống xanh.
Trong khi cả thị trường quốc tế đang tìm kiếm các giải pháp thay thế thịt động vật thì cái tên LemitFoods đã gói gọn triết lý kinh doanh: "Biến phụ phẩm nông nghiệp thành thực phẩm bền vững".
Sau 6 năm khởi nghiệp, LemitFoods đã gặt hái được những thành quả đáng nể. Từ một ý tưởng táo bạo, công ty đã tạo ra việc làm ổn định cho hơn 10 công nhân dài hạn và 15 công nhân thời vụ, với mức thu nhập hấp dẫn. Điều quan trọng hơn, LemitFoods đã và đang mở rộng sản xuất, cung ứng sản phẩm trên khắp cả nước và đang hoàn tất các thủ tục để vươn ra thị trường xuất khẩu đầy tiềm năng.
Để đảm bảo chất lượng "xanh sạch" cho sản phẩm của mình, LemitFoods đã hợp tác chặt chẽ với Hợp tác xã Mít hữu cơ Đông Phước (Châu Thành, Hậu Giang) để tạo vùng nguyên liệu. Với tổng diện tích vùng trồng hơn 20ha đạt chuẩn Global G.A.P và kiểm soát chặt chẽ từ khâu nguyên liệu, đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Đây là yếu tố then chốt, đặc biệt khi xuất khẩu, bởi các thị trường quốc tế luôn đòi hỏi sản phẩm phải "sạch từ gốc".
Những nút thắt cần tháo gỡ cho khởi nghiệp tại ĐBSCL
Mặc dù là một điển hình khởi nghiệp thành công, LemitFoods cũng không tránh khỏi những thách thức chung mà nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp ĐMST tại ĐBSCL gặp phải, đặc biệt là về vấn đề vốn. Bà Cẩm Nhung chia sẻ, dù được công nhận là doanh nghiệp khởi nghiệp tiêu biểu, việc tiếp cận vốn vay từ ngân hàng vẫn còn gặp khó khăn do yêu cầu tài sản thế chấp cố định, cơ chế thủ tục phức tạp. Điều này buộc công ty phải "tự thân vận động" trong suốt hành trình phát triển.
Bà Nhung cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, để khởi nghiệp thành công ở ĐBSCL, không chỉ cần kiến thức, tư duy, và bản lĩnh "lì lợm", mà còn phải am hiểu sâu sắc về thị trường, vận dụng tài chính. Các nguồn quỹ đầu tư trong và ngoài nước tuy nhiều, nhưng chỉ những doanh nghiệp mạnh mới dễ dàng tiếp cận. Trong khi đó, các doanh nghiệp nhỏ vẫn còn "ngồi nhìn" vì thiếu thông tin, sự hỗ trợ kết nối, thiếu vốn để đầu tư phát triển doanh số... dẫn đến khó đáp ứng yêu cầu của các nguồn quỹ đầu tư.
Dù đối mặt với không ít rào cản, LemitFoods vẫn kiên định với định hướng phát triển bền vững. Bà Cẩm Nhung khẳng định trong tương lai công ty sẽ tiếp tục mở rộng sản xuất các sản phẩm "thịt thực vật" có nguồn gốc từ mít và các loại trái cây khác của ĐBSCL, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường trong nước và quốc tế.
Câu chuyện của LemitFoods là một minh chứng rõ ràng: Khởi nghiệp ĐMST ở ĐBSCL không phải là dễ, nhưng hoàn toàn khả thi nếu có tư duy đúng đắn, sản phẩm đột phá và kiên trì theo đuổi mục tiêu bền vững. Nó cũng là lời nhắc nhở cho các cơ quan quản lý về việc cần có những cơ chế hỗ trợ linh hoạt và hiệu quả hơn để thực sự thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp trong khu vực.
Bộ trưởng Bộ Khoa học - Công nghệ Huỳnh Thành Đạt từng đến thăm gian hàng Lemit tại hội chợ thương mại ở tỉnh Đồng Tháp năm 2023 và nói rằng: “Tôi rất thích dự án đổi mới sáng tạo của Lemit. Dự án mang đến nhiều giá trị cho xã hội, cho cộng đồng, thay đổi tư duy của người sản xuất nông nghiệp. Đây là việc làm đáng biểu dương, nêu gương sáng trong khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”.
Bà Cao Thị Cẩm Nhung cho biết, nguyên Bộ trưởng Nông nghiệp - Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan từng ghé tham quan gian hàng của bà ở Mekong starup Đồng Tháp vào năm 2022 và rất quan tâm đến hướng đi của doanh nghiệp, từ sự sáng tạo sản phẩm đến mô hình kinh doanh. Bộ trưởng nhắc nhở việc khởi nghiệp phải chú trọng nhất thị trường và ưu ái phát triển tài nguyên bản địa.