Apple mất 4 chuyên gia AI hàng đầu về Meta trong 1 tháng, nhóm mô hình khủng hoảng

Bowen Zhang, nhà nghiên cứu AI đa phương thức chủ chốt tại Apple, đã rời công ty và sẽ gia nhập bộ phận Superintelligence Labs vừa được thành lập của Meta Platforms, tập trung phát triển siêu trí tuệ cá nhân cho mọi người, theo những nguồn tin quen thuộc với vấn đề này. Bowen Zhang từng là thành viên Apple Foundation Models (AFM), đơn vị xây dựng công nghệ cốt lõi cho nền tảng AI của gã khổng lồ công nghệ Mỹ.

Trước đó, Meta Platforms đã chiêu mộ được người đứng đầu AFM, Ruoming Pang, bằng gói lương thưởng có giá trị hơn 200 triệu USD, Bloomberg đưa tin.

Apple không cố gắng cạnh tranh với Meta Platforms để giữ chân Ruoming Pang bằng mức đãi ngộ đó, vì con số này vượt xa mức lương thưởng phổ biến tại công ty, ngoại trừ Giám đốc điều hành Tim Cook.

Hai nhà nghiên cứu khác từng thuộc AFM là Tom Gunter và Mark Lee cũng đã chuyển sang công ty mẹ Facebook gần đây, làm tại Superintelligence Labs. Bộ phận siêu trí tuệ này do Alexandr Wang (cựu giám đốc điều hành Scale AI) và Nat Friedman (cựu giám đốc điều hành GitHub) đồng lãnh đạo, với Shengjia Zhao (đồng tác giả ChatGPT) là nhà khoa học trưởng.

AFM gồm vài chục kỹ sư và nhà nghiên cứu làm việc tại thành phố Cupertino (bang California) và New York.

Trước làn sóng tuyển dụng từ Meta Platforms và các công ty khác, Apple đã tăng lương nhẹ cho các nhân viên của AFM dù họ có ý định nghỉ việc hay không, theo Bloomberg . Tuy nhiên, mức đãi ngộ đó vẫn không thể so sánh với các đối thủ. Ví dụ, Tom Gunter đang gia nhập “câu lạc bộ” các chuyên gia AI được nhận gói lương thưởng nhiều năm trị giá hơn 100 triệu USD tại Meta Platforms.

Từ góc độ thuần túy về số liệu, đội ngũ Superintelligence Labs của Meta Platforms đang sở hữu mức đãi ngộ thuộc hàng cao nhất giới doanh nghiệp, thậm chí còn hơn cả vị trí giám đốc điều hành tại các ngân hàng lớn trên thế giới. Thế nhưng, phần lớn số tiền này được gắn với các mục tiêu hiệu suất và chỉ được giải ngân trong nhiều năm gắn bó, nghĩa là những nhân tài AI mới sẽ không nhận được toàn bộ số tiền nếu rời Meta Platforms sớm hoặc nếu cổ phiếu công ty tăng trưởng không tốt.

Người phát ngôn của cả Apple và Meta Platforms đều từ chối bình luận.

AFM khủng hoảng, một số kỹ tư đang tìm việc mới

Cổ phiếu Apple hôm 29.7 giảm 1,5% xuống còn 210,82 USD. Tính từ đầu năm đến hết phiên giao dịch hôm 29.7, cổ phiếu công ty có trụ sở ở Cupertino (Mỹ) đã giảm 15,63%.

Ruoming Pang, Tom Gunter, Mark Lee và Bowen Zhang rời đi khiến nhóm phát triển mô hình AI của Apple rơi vào tình trạng bất ổn. Ruoming Pang từng giữ vai trò trung tâm trong việc định hình lộ trình và định hướng nghiên cứu của AFM. Nhiều người trong AFM cho biết tương lai của nhóm này hiện trở nên mù mờ, với một số kỹ sư khác đang chủ động phỏng vấn để tìm việc mới.

Floris Weers, thành viên khác của AFM, đã rời đi để gia nhập một công ty khởi nghiệp.

AFM giữ vai trò quan trọng trong chiến lược AI tổng thể của Apple. Công việc của họ là nền tảng cho hệ thống Apple Intelligence, ra mắt vào năm ngoái. Tuy nhiên, hiện công ty đang cân nhắc chuyển hướng sang sử dụng nhiều mô hình AI từ bên thứ ba.

Một số lãnh đạo Apple cho rằng các mô hình AI do công ty tự phát triển đang là rào cản khiến họ chậm bắt kịp các đối thủ AI, theo những người nắm rõ vấn đề. Sự thiếu chắc chắn về việc có nên "đi thuê" công nghệ hay không đã ảnh hưởng đến tinh thần làm việc của nhiều người ở Apple và góp phần gia tăng làn sóng nhân sự nghỉ việc.

Trong khi đó, Meta Platforms cùng Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg đang tích cực tuyển dụng nhân tài AI. Công ty mẹ Facebook sẵn sàng đưa ra các gói lương thưởng khổng lồ để chiêu mộ các chuyên gia AI hàng đầu khắp Thung lũng Silicon, thu hút nhân sự từ cả Apple, OpenAI, Google và Anthropic.

Vài tháng gần đây, Apple bắt đầu cân nhắc việc không sử dụng mô hình của AFM cho phiên bản Siri mới. Phương án này gồm cả việc sử dụng ChatGPT của OpenAI hoặc Claude của Anthropic PBC để vận hành Siri.

Cùng lúc đó, Apple cũng đang phát triển một phiên bản Siri dựa trên các mô hình AFM mới. Dù chưa có quyết định cuối cùng, việc công ty cân nhắc các lựa chọn bên ngoài khiến nội bộ AFM bất an.

Bên trong Apple, các lãnh đạo đã cố gắng trấn an nhân viên rằng công việc của họ vẫn rất quan trọng trong chiến lược AI của công ty. Họ nói với các kỹ sư rằng Apple vẫn cam kết phát triển mô hình nội bộ, nằm trong mong muốn rộng hơn nhằm kiểm soát các công nghệ cốt lõi, giống như cách gã khổng lồ công nghệ Mỹ từng làm với chip những năm gần đây.

Tuy nhiên, chính sách của Apple lại khiến đội AI của họ khó bắt kịp các đối thủ. Công ty từ lâu cam kết bảo vệ quyền riêng tư và thường ưu tiên xử lý các tác vụ AI trực tiếp trên thiết bị thay vì qua điện toán đám mây, nhằm tránh việc xử lý dữ liệu ở nơi nằm ngoài tầm kiểm soát của người dùng. Cách tiếp cận này hạn chế khả năng AI, bởi iPhone, iPad và máy Mac không mạnh bằng các trung tâm dữ liệu.

Apple Intelligence chủ yếu dựa vào mô hình AI trên thiết bị có 3 tỉ tham số. Trong khi đó, các đối thủ cung cấp mô hình AI dựa trên đám mây với hơn 1.000 tỉ tham số. Apple có mô hình AI dựa trên đám mây riêng, nhưng chỉ ở mức khoảng 150 tỉ tham số.

Zhifeng Chen hiện quản lý AFM và báo cáo cho Daphne Luong, trưởng bộ phận nghiên cứu AI của Apple. Bà Daphne Luong dưới quyền John Giannandre - Phó chủ tịch cấp cao mảng AI của công ty.

Niềm tin với Tim Cook không bị lung lay

Apple đang mắc kẹt trong cuộc khủng hoảng lớn nhất nhiều năm qua vì tụt lại ở cuộc đua AI so với các đối thủ. Thế nhưng, Tim Cook vẫn giữ được vị thế tương tự một số nhà lãnh đạo kỳ cựu khác trong ngành, chẳng hạn Bob Iger (CEO 74 tuổi của Walt Disney) hay Jamie Dimon (Chủ tịch kiêm CEO 69 tuổi của ngân hàng JPMorgan Chase).

Tim Cook sẽ tròn 65 tuổi vào tháng 11 tới, song có khả năng rất lớn là ông sẽ tiếp tục điều hành Apple ít nhất thêm nửa thập kỷ nữa, Bloomberg nhận định.

Jeff Williams, “cánh tay phải” đắc lực của Tim Cook và là người đảm nhiệm vai trò số 2 tại Apple lâu năm, vừa thông báo rời vai trò COO trong tháng 7 và nghỉ hưu cuối năm nay. Thế nhưng, Bloomberg khẳng định rằng không có dấu hiệu nội bộ nào cho thấy Tim Cook chuẩn bị rời đi hoặc bắt đầu quá trình đào tạo người thay thế ông ở vai trò CEO Apple.

Hơn nữa, hội đồng quản trị cảm thấy không cần phải thay đổi. Các thành viên hội đồng quản trị Apple như Arthur Levinson, Susan Wagner và Ronald Sugar đều là những người trung thành với Tim Cook. Trong đó, Arthur Levinson là Chủ tịch hội đồng quản trị lâu năm của Apple. Họ phần lớn để doanh nhân người Mỹ này điều hành công ty mà không can thiệp. Giống hầu hết CEO công ty đại chúng, Tim Cook được đánh giá chủ yếu dựa trên hiệu suất cổ phiếu của Apple.

Cổ phiếu của Apple giảm 15,6% tính đến thời điểm này trong năm 2025, nhưng đã tăng khoảng 1.500% kể từ khi Tim Cook trở thành CEO năm 2011 thay huyền thoại Steve Jobs.

Khi Steve Jobs (đồng sáng lập Apple) qua đời ngày 5.10.2021 vì bệnh ung thư tuyến tụy, công ty có thể đã rơi vào một thời kỳ hỗn loạn. Tim Cook đã giữ lại nhiều cộng sự hàng đầu của Steve Jobs, dẫn dắt Apple chuyển hướng sang các mẫu iPhone lớn hơn, mở rộng mạnh mẽ vào thị trường Trung Quốc và giới thiệu các dòng sản phẩm mới như Apple Watch, AirPods. Ngoài ra, ông còn thúc đẩy Apple tham gia lĩnh vực các dịch vụ đăng ký tính phí để có thêm nguồn thu ổn định, đều đặn hằng tháng.

Không thể phủ nhận Tim Cook phải chịu trách nhiệm cho những khó khăn hiện tại của Apple, gồm cả những sai lầm trong mảng AI, danh mục sản phẩm ngày càng lỗi thời, sự xói mòn của văn hóa tập trung vào thiết kế, một thập kỷ thiếu vắng các phần cứng đột phá mang tính phổ thông và căng thẳng ngày càng tăng với các nhà phát triển lẫn cơ quan quản lý.

Tuy vậy, hội đồng quản trị Apple vẫn coi Tim Cook là người duy nhất có khả năng xoay chuyển tình thế. Nói đơn giản: Không có cuộc khủng hoảng nào đủ lớn để làm lung lay niềm tin của hội đồng quản trị vào Tim Cook. Trên thực tế là ảnh hưởng của ông có thể còn tăng lên.

Arthur Levinson đã vượt quá độ tuổi nghỉ hưu mà Apple khuyến nghị cho thành viên hội đồng quản trị. Thế nên sẽ không ngạc nhiên nếu Tim Cook đảm nhận vai trò này, giống Bob Iger, Jamie Dimon, Satya Nadella (CEO Microsoft) và Chuck Robbins (Chủ tịch kiêm CEO Cisco Systems) ở công ty của họ. Điều đó sẽ giúp Tim Cook có thêm quyền kiểm soát chặt chẽ với Apple.

Dù thế nào, các lãnh đạo cấp cao của Apple cũng nhận ra rằng cần phải có sự thay đổi. Eddy Cue, Giám đốc mảng dịch vụ và một trong những cố vấn thân cận nhất với Tim Cook, đã cảnh báo nội bộ và cả công khai rằng Apple có nguy cơ trở thành “BlackBerry hoặc Nokia tiếp theo” nếu không thích nghi nhanh chóng.