Trung Quốc sẽ có 100 mô hình AI đột phá như DeepSeek trong 18 tháng tới?

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế thế giới tổ chức ở Thiên Tân, ông Chu dự đoán rằng sẽ có hơn 100 đột phá tương tự mô hình DeepSeek diễn ra trong thời gian này. Ông cho biết, lực lượng kỹ sư đông đảo, quy mô người dùng lớn và chính sách hỗ trợ từ chính phủ là các yếu tố cốt lõi thúc đẩy sự phát triển của AI tại Trung Quốc.

Ông Chu nhấn mạnh rằng các bước tiến này có thể làm thay đổi cơ bản nền kinh tế và diện mạo công nghệ của đất nước. DeepSeek là một mô hình AI chi phí thấp ra mắt vào tháng 1 và lập tức gây tiếng vang. Nó đã tác động tích cực đến cổ phiếu công nghệ Trung Quốc, cho thấy tín hiệu khởi sắc cho ngành này.

Tham vọng AI của Trung Quốc nằm trong lộ trình chiến lược dài hạn

Dự báo của ông Chu về hơn 100 đột phá tương tự DeepSeek không phải là một diễn biến bất ngờ, mà nằm trong chiến lược quốc gia được hoạch định từ năm 2017.

Chính phủ Trung Quốc đã đặt nền móng với kế hoạch “Phát triển Thế hệ AI mới” được công bố vào tháng 7.2017, với mục tiêu rõ ràng là đưa Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về AI vào năm 2030.

Kế hoạch này được thúc đẩy sau cú sốc từ thất bại của kỳ thủ Lee Sedol trước AlphaGo năm 2016. Kế hoạch đặt ra mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp AI trị giá 1 nghìn tỉ nhân dân tệ (tương đương 150 tỉ USD) vào năm 2030.

Các tập đoàn công nghệ lớn như Baidu, Alibaba và Tencent giữ vai trò chủ lực trong việc thực thi chiến lược, mỗi công ty đảm nhận phát triển các năng lực AI chuyên biệt như xe tự lái, học sâu (deep learning)…

Ngoài quy hoạch cấp trung ương, chính quyền địa phương tại nhiều tỉnh thành cũng triển khai kế hoạch AI riêng, nổi bật là Bắc Kinh và Hàng Châu, với các khoản đầu tư hàng tỉ nhân dân tệ vào công viên AI và viện nghiên cứu, tạo nên hệ sinh thái đổi mới đa tầng.

Sáng kiến “AI Plus” mới đây trong các thông điệp từ chính phủ tiếp tục khẳng định cam kết của Trung Quốc trong việc thúc đẩy đổi mới khoa học – công nghệ. Và DeepSeek chỉ là một ví dụ điển hình trong làn sóng chiến lược rộng lớn hơn này. Hay nói cách khác, nó là một trái ngọt chín sớm.

Khoảng cách AI thu hẹp bất chấp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu

Dù Mỹ đang tăng cường ngăn chặn các công ty Trung Quốc tiếp cận chip AI tiên tiến, các bằng chứng cho thấy những biện pháp này chưa thực sự hiệu quả trong việc làm chậm bước tiến của Trung Quốc.

Các công ty Trung Quốc liên tục đạt được bước đột phá. Điều đó cho thấy khoảng cách giữa Mỹ và Trung Quốc về năng lực AI đang thu hẹp, bất chấp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mà các chính quyền Mỹ triển khai nhằm kiềm chế Trung Quốc.

Các lệnh cấm xuất khẩu chip cao cấp vẫn chưa thể ngăn chặn hoàn toàn việc phát triển AI của Trung Quốc. Điều này thể hiện qua những mô hình AI tiên tiến mới và việc sản xuất chip hiện đại dành riêng cho các công ty Trung Quốc vẫn đang diễn ra.

Cạnh tranh hiện tại không còn chỉ xoay quanh năng lực mô hình, mà chuyển sang năng lực tính toán tổng thể (compute capacity) và hạ tầng triển khai quy mô lớn. Đây là những lĩnh vực mà Mỹ vẫn tạm thời chiếm ưu thế nhưng đang chịu áp lực dữ dội.

Sự phát triển liên tục bất chấp rào cản cho thấy vì sao DeepSeek vẫn có thể xuất hiện, dù đang trong bối cảnh căng thẳng thương mại và kiểm soát xuất khẩu giữa hai siêu cường.